Андижон ҳайвонот боғИ

MAKARON MAHSULOTLARI ISHLAB CHIQARISH TEXNOLOGIYASI VA UNI RIVOJLANTIRISH

D. Xasanova , O.A. Zokirjonova
Andijon davlat universiteti
Makaron — bug'doy unidan ba’zida esa oqsilli boyituvchilar yoki ta’m beruvchi moddalar qo'shib tayyorlangan xamirga naychasimon, ipsimon, lentasimon va har xil boshqa shakllar berib quritilgan mahsulotdir.U qattiq bug'doydan olinadigan maxsus krupchatka unidan tayyorlanadi. Makaron mahsulotlari navining shakliga qarab, to‘rt tipga bo‘linadi: naychasimon, lentasimon, ipsimon va shakldor.
Makaron mahsulotlari tez pishishi, boshqa oziq-ovqat mahsulotlari bilan yaxshi moslashishi va oziqaviylik qiymatining yuqoriligi tufayli kundalik hayotda, umumiy ovqatlanishda va oziqaviy konsentratlar ishlab chiqarishda juda keng qo'llaniladi. Namligi past (13 %) bo'lganligi bois xossalarini o‘zgartirmasdan bir yildan ortiq saqlanadi, tashishga chidamli.
Makaron mahsulotlari ishlab chiqarish texnologiyasi quyidagi bosqichlarni qamrab oladi: xomashyoni saqlash va ishlab chiqarishga tayyorlash, xamir tayyorlash; mahsulotlarga shakl berish, ularni bo’laklash; quritish, qadoqlash, joylash va saqlash.
Makaron ishlab chiqarishda asosiy xomashyo bu un hisoblanadi.Unni ishlab chiqarishga tayyorlash uchun aralashtirish, elash, magnitli tozalash va o'lchash ishlari amalga oshiriladi.Makaron xamiri tarkibiga ko'ra unli mahsulotlar ishlab chiqarishda qo‘llaniladigan barcha xamirlar orasida eng oddiysi hisoblanadi.Xamirga kichik miqdordagi qo'shimchalarni qo'shish esa xamirning xossalari va sifatiga ancha ta’sir qiladi.
Tuxum - makaron xamirining sifatli bo’lishida muhim ahamiyat kasb etadi.Shuning uchun uning sifatiga alohida e’tibor qaratiladi.Tuxum foydalanishdan oldin dezinfeksiyalanadi, keyin suv bilan yuviladi.Tuxum va tomat kukuni, quritilgan sut teng miqdordagi harorati 40-45 °C bo'lgan suv bilan smetanasimon konsistensiyaga ega bo'lguncha aralashtiriladi, xamir qorish retsepturasiga asosan, suvning qolgan qismi va vitaminlar solinadi va emulsiya hosil bo‘lguncha aralashtiriladi.
Odatda, suv va qo’shimchalar miqdori 100 kg unga nisbatan hisoblab qo’shiladi va xamir qorilib 20MPaga yetadigan gidravlik presslarda presslanadi.Agar bosim yetarli darajada bo’lmasa sifatsiz uqalanuvchan mahsulotlar hosil bo’lishi mumkin.
Buni oldini olish maqsadida xamirni vakuumlash yo’li bilan makaron xamiridan ortiqcha havo so’rib olinadi Presslash jarayoni tamom bo’lgach, xamir massasini matritsa tomonga shakl berish maqsadida bosim ostida suriladi.Presslangan nam makaron mahsulotlari tez deformatsiyalanuvchi plastik material hisoblanadi. Shuning uchun kesishni osonlashtirish va yopishib qolishining oldini olish uchun nam mahsulotlarga, matritsaning shakl berish teshigidan chiqayotgan vaqtida, havo puflanishi kerak. Quritish shkaflarida makaronlarning quritilishi kassetalarda terilgan holda amalga oshiriladi. Bir tekis quritish va sifatli mahsulot olish uchun makaronlar kassetani tekis va to‘liq to‘ldirishi lozim. Bunda naychalar orasidan havo o‘tishi osonlashadi va deformatsiyalangan, pachaqlangan makaronlar hosil bo‘lishining oldi olinadi.
Yuqorida ko’rib o’tganimizdek makaron ishlab chiqarish texnologiyasi sohasida ham o’ziga yarasha qiyinchilik va kamchiliklar mavjud. Shunday bo’lishiga qaramay, makaron mahsulotlari insonlar tomonidan eng ko’p iste’mol qilinuvchi ozuqalar qatoriga kiradi.Agar makaron mahsulotlari ishlab chiqarish texnologiyasini yanada takomillashtirilib, inson organizmi kunlik ehtiyojlari uchun zarur bo’lgan mikroelement va vitaminlar bilan yanada boyitilsa masalan, temir ionlari bilan boyitilgan undan foydalanib tayyorlansa, uning ozuqaviy qiymati yanada ortishi bilan birga aholi o’rtasida kamqonlik kasalligini oldini olish va davolashda profilaktik maqsadlarda foydalanishga erishish mumkin bo’ladi.