Andijon davlat chet tillari instituti

Mavzuning dolzarbligi. Geografik nomlarning qo'llanilishi va ma'nosi, shuningdek, yozma shakllari, ayniqsa, bir nechta tillar ishtirok etgan hollarda uni diqqat bilan o'rganishni talab qiladi. Shu yo'nalishda olib boriladigan ilmiy-tadqiqot ishlariga quyidagilar kiradi: hududiy va mahalliy qo'mitalar tomonidan olib borilgan ilmiy-tadqiqot ishlari bo'yicha hisobotlarni o'rganish; ma'lumot beruvchilar tomonidan mahalliy aholidan olingan ma'lumotlarni tekshirish; keyingi qarorlar qabul qilish uchun mas'ul tashkilotlarga taqdim etiladigan keng qamrovli hisobotni tayyorlash.
Sohada toponimlarning aniqlanishi kartografiya va hujjatlashtirishda toponimlardan foydalanishga ruxsat berish to'g'risida qaror qabul qilish uchun asos bo'ladi. Bundan tashqari, mahalliy nomlarni aniqlash tufayli mahalliy aholi tomonidan to'plangan muhim bilim va mintaqa tarixiy merosining bir qismi saqlanib qolganligi bilan izohlanadi. Shuningdek sohada joy nomlarini o'rganish kundalik nutqida mahalliy nomlarni muntazam ravishda ishlatadigan maxsus tanlangan informatorlardan so'rov o'tkazish orqali toponimik ma'lumotlarni to'plashni nazarda tutadi. Bundan tashqari, u topilgan ismlarning yozma shakllarini, xususan, belgilarda yoki mahalliy hujjatlarda o'rganishni o'z ichiga oladi.
Darvoqe, ba'zi toponimik ma'lumotlarni, ayniqsa, lingvistik ma'lumotlarni aniqlashga kelganda, aniq va ishonchli ma'lumotlarni faqat joylarga chiqib, dala tadqiqotlari orqali olish mumkin. Shuni ham ta'kidlash kerakki, dala ishlari belgilangan rasmiy nom va mahalliy aholi tomonidan qo'llaniladigan nom o'rtasidagi farqlarni aniqlashning eng yaxshi usuli hisoblanadi.
Hudud yoki hududda qolish qisqa (kunning bir qismi) yoki uzoqroq (bir necha kun) bo'lishi mumkin. Hududda qolish muddati topshiriq yoki qabul qilingan topshiriqlarga bog'liq. Agar hududda ikki yoki undan ortiq lingvistik jamoalar mavjud bo'lsa, har bir jamoa tomonidan ishlatiladigan nomlar yozib olinishi kerak. Iloji boricha tadqiqotchi o'sha hududda so'zlashadigan tillarni bilishi yoki tegishli yordam so'rashi kerak bo'ladi. Agar toponimik tadqiqotlar vaqti cheklangan bo'lsa yoki aholi kam yashaydigan joylarda amalga oshirilsa, unda aholini so'rov qilish bo'yicha ish hajmi unchalik katta bo'lmaydi. Faqat bir nechta odam bilan suhbat kerak bo'ladi va ko'p hollarda tadqiqotchi o'zi topa oladigan har bir kishi bilan suhbatlashadi.
Ishning maqsadi va vazifalari. Milliy nomlarning to'g'ri va xolisona yuritilishini qiziquvchi va nazorat qilib boruvchi tashkilotlarga o'z oldiga qo'yilgan vazifalarni samarali bajarish uchun geodeziyachilar, kartograflar, geograflar, tilshunoslar va boshqa mutaxassislar xizmatlaridan to'liq foydalanish tavsiya etiladi. Shuningdek, bunday xizmatlar ta'lim muassasalarida, davlat xizmatida ishlaydigan va vaqti-vaqti bilan sohada tadqiqot olib boradigan tilshunoslar, geograflar va geologlar tomonidan ko'rsatilishi mumkin.
Iqtisodiy nuqtai nazardan ko'pchilik toponimlarni tasdiqlangan tamoyillar, strategiyalar va tartiblarga muvofiq standartlashtirish maqsadga muvofiqdir. Biroq, toponimni tanlash va qo'llash bilan bog'liq muayyan muammolar mavjud bo'lsa, bunda keng qamrovli tadqiqot talab etiladi. Bu masalalar va ular bilan bog'liq omillar haqida aniq tushunchaga ega bo'lish muhimdir. Standartlashtirish jarayonining zarur elementi xodimlarni baholash va geografik nomlarni normallashtirish va qayta ishlashdir.