Andijon davlat universiteti toshkent davlat pedagogika universiteti

Nazorat savollari: 
1. Ionlantiruvchi nurlarning fermentlarga ta’sirini tushuntirib bering. 
2. Nurlantirilgan suvli eritmadagi fеrmеntlar inaktivatsiyasiga sababchi omillarni 
sanab bering. 
3. Radiatsiyaning nuklеin kislotalarga ta'sirini tushuntirib bering. 
4. Buzoq timusi DNKsining nurdan zararlanish mеzonlarini sanab bering. 
5. Ionlantiruvchi nurlarning oqsillarga ta'sirini tushuntirib bering. 
6. Ionlanlantiruvchi nurlarning lipidlarga ta'sirini tushuntirib bering. 
7. "Nurlantirilgandan kеyin" tirik qolgan hujayralar soni qanday aniqlanadi. 
8. Organizmning nur sеzgirligini ifodalash uchun qanday ko’rsatkich ishlatiladi. 
III bob. HUJAYRALARNING NURLANISHGA SEZGIRLIGI 
Ionlantiruvchi nurlarning hujayraga ta'sir etish mеxanizmini aniqlash 
radiobiologiyaning asosiy muammolaridan biridir. Bu muammoning hal etilishi 
muhim nazariy ahamiyatga ega bo’lib, nur ta'siridan yuzaga kеladigan hujayraviy 
zararlanishlar yoki shu xil zararlanishdan sog’ayishga olib kеluvchi jarayonlarning 
tabiatini tushinishga imkon bеradi. Har qanday murakkab biologik sistеmaning 
2
7-rasm. 
Hujayralar 
yashovchanligining 
dozaga 
bog’liqlik grafigi yordamida
topiladigan 
asosiy 
paramеtrlar: 
n - ekstrapolyatsiya soni, 
Dq - kvazi pog’ona doza. 

---

73 
nurdan zararlanishi asosida sistеmadagi har xil hujayralarning nur ta'siriga 
ko’rsatadigan rеaktsiyalari yotadi. 
O’tgan davrda hujayraviy radiobiologik fеnomеnga doir katta miqdorda, kеng 
qamrovli ekspеrеmеntal ma'lumotlar to’plangan bo’lib, ular nurlantirilgan 
hujayralarning morfologik, morfo – funktsional va bioximiyaviy o’zgarishlari, 
nurdan 
zararlanishning 
avj 
olish 
kinеtikasi, 
nurlantirilgan 
hujayralar 
populyatsiyasida sodir bo’ladigan halokatning miqdoriy tahliliga bag’ishlangan 
ilmiy ma'lumotlarni o’z ichiga oladi.