Andijon mashinasozlik instituti transport va logistika fakulteti
Andijon mashinasozlik instituti TRANSPORT VA LOGISTIKA FAKULTETI AVTOMOBIL SERVISIVYO’NALISHI AZIMJONOV SAMANDARNING OLIY MATEMATIKA FANIDAN TAYYORLAGAN MUSTAQIL ISHI
reja:
1 Ishorasi almashinuvchi qatorlar haqida tushuncha.
2 Leybnits alomati.
3 Absolyut va shartli yaqinlashuvchi qatorlar.
4 Dalamberning absolyut yaqinlashish alomati.
1- Ishorasi almashinuvchi qatorlar haqida tushuncha
1- Ishorasi almashinuvchi qatorlar haqida tushuncha
Ta`rif: Hadlarining ishorasi ham musbat, ham manfiy bo`lgan qatorlarga ishorasi o`zgaruvchi qatorlar deyiladi.
Ishorasi o`zgaruvchi qator ishorasi o`zgarmas bo`lgan qatorga, ya`ni barcha hadlarining ishorasi bir xil bo`lgan qatorga qarama – qarshi qo`yiladi. Ishorasi o`zgaruvchi qatorning xususiy holi ishorasi almashinuvchi qatordir.
Ta`rif: Hadlari navbat bilan musbat va manfiy bo`ladigan ishora o`zgartiruvchi qatorga ishorasi almashinuvchi qator deyiladi va u quyidagicha ifodalanadi:
Ta`rif: Hadlari navbat bilan musbat va manfiy bo`ladigan ishora o`zgartiruvchi qatorga ishorasi almashinuvchi qator deyiladi va u quyidagicha ifodalanadi:
a1- a2+ a3- a4 +…+(-1)n-1 an+…
Bunda a1, a2, …, an lar musbat sonlardir.
2- Leybnits alomati
Teorema. Agar
a1- a2+ a3+…+(-1)n-1 an+… (1)
ishorasi almashinuvchi qator hadlarining absolyut kattaliklari monoton kamayuvchi bo`lsa,
a1≥ a2≥ a3≥…≥ an … (2)
a1≥ a2≥ a3≥…≥ an … (2)
hamda qatorning umumiy hadi an nolga intilsa, ya`ni
(3)
bo`lsa, (1) qatorning yig`indisi uchun
0 ≤ s ≤ a1 (4)
tengsizlik bajariladi hamda berilgan qator yaqinlashuvchi bo`ladi.
Isboti:
Berilgan qatorning juft va toq nomerli hadlarining alohida-alohida xususiy yig`indilarini topamiz. U holda, juft nomerli hadlari yig`indisi
S2n=a1- a2+ a3- a4+…+ a2n-1- a2n=(a1- a2)+( a3- a4)+…+ (a2n-1- a2n). (5)
(2) ketma – ketlik manfiy bo`lmaganligi sababli, S2n ≥ 0 dir. Bundan tashqari,
(2) ketma – ketlik manfiy bo`lmaganligi sababli, S2n ≥ 0 dir. Bundan tashqari,
S2n+2= S2n+ (a2n+1- a2n+2) ≥ S2n (6)
bo`lganligi uchun n→∞ da S2n kamayuvchi bo`lmaydi.
S2n xususiy yig`indini quyidagicha ham ifodalash mumkin:
S2n=a1-( a2 - a3)-…-( a2n-2 - a2n-1)- a2n (7)
Qavslar ichidagi ayirmalar va a2n lar manfiy bo`lmaganliklari sababli
Qavslar ichidagi ayirmalar va a2n lar manfiy bo`lmaganliklari sababli
s2n≤ a1 .
Demak, juft nomerli hadlarning xususiy yig`indisi kamayuvchi bo`lmaganligi hamda yuqoridan chegaralanganligi uchun u limintga ega, ya`ni:
(8)
Qatordagi toq nomerli hadlarning xususiy yig`indisi uchun quyidagi o`rinlidir.
Qatordagi toq nomerli hadlarning xususiy yig`indisi uchun quyidagi o`rinlidir.
s2n+1 = s2n+ a2n+1
Bundan, (9)
U holda, quyidagi ham o`rinli bo`ladi: sn =s (10)
U holda, quyidagi ham o`rinli bo`ladi: sn =s (10)
s2n ≥0 bo`lganligi uchun s ≥0, n>1 da s2n ≤ a1-( a2 - a3)=b
Bundan, 0 ≤ s= sn ≤ b ≤ a1.
Teorema isbot bo`ldi.
Misol.
qator yaqinlashishini Leybnits alomati yordamida tekshiring.
Yechilishi: Berilgan ishorasi almashinuvchi qator kamayuvchidir, ya`ni:
n→∞ da an ning limiti nolga intiladi, ya`ni
XULOSA: Demak, Leybnits alomatidagi shartlar bajariladi. U holda, berilgan qator yaqinlashuvchi bo`ladi. E’tiboringiz uchun tashakkur
http://genderi.org
Do'stlaringiz bilan baham: |