Андижон машинасозлик институти

характерга эга бўлган ишлаб чиқариш жароҳатларининг сабабларига 
қуйидагилар киради: 
1) бевосита кунлик ишларни ёки ишлаётган одамларни соғлиги учун 
юқори даражада хавфли бўлган ишларни бажариш олдидан хавфсизлик 
техникаси бўйича йўриқномаларни ўтилмаслиги; 
2) хавфсизлик техникаси бўйича йўриқномаларни ўтилиши, лекин ишни 
бажариш жараёнида унга риоя қилинишини етарлича назорат қилмаслик; 
3) ишни (ҳар хил ишлаб чиқариш топшириқларини) бажариш вақтида 
зарур ҳимоя (кўзойнак, ниқоб, респиратор, тўсиқ ва бошқа) воситалардан 
фойдаланмаслик; 
4) ишчи зонада ишни бажариш учун кераксиз бўлган буюм ва нарсаларни 
мавжудлиги; 
5) мураккаб ва масъулиятли ишларда махорати етарлича бўлмаган 
ишчилар меҳнатидан фойдаланиш; 
6) жароҳатлаш эҳтимоли мавжуд жойларда ўраб турувчи шитлар, 
тўсиқлар ва кожухларни йўқлиги; 
7) одам соғлиги учун хавф юқори бўлган иш жойларини етарлича 
ёритилмаслиги; 
8) хавф ҳақида «Тўхта! Юқори кучланиш», ёки «Эҳтиёт бўлинг! Работлар 
автоматик режимда ишламоқда», «Йўл йўқ, хавфли зона» ва бошқа каби 
огоҳлантирувчи белгиларнинг йўқлиги; 
9) технологик режимдан чалғиш, технологик жараёнларни кўпол 
бузилиши ва бошқалар; 
10) у ёки бу сабабларга кўра ишчига иш вақти давомида танаффус ва дам 
олиш вақтини берилмаслиги; 
Техник характерга эга бўлган ишлаб чиқариш жароҳатларининг 
сабабларига қуйидагилар мисол бўлади: 
1) ишчининг айбисиз технологик ускуна ёки станокнинг бирор бир 
қисмини авария сабаб ишдан чиқиши; 
2) мураккаб операцияларни бажараётган бирор бир механизмни 
огоҳлантирилмасдан электр энергиясидан ажратиш; 
3) юк кўтариш механизмининг юк кўтариш вақтида кутилмаганда пўлат 
арқонини узилиши; 
4) ҳар хил ўзгарувчан тебранма юк остида электр узатиш симини 
ўзилиши; 
5) қисилган газ баллонини қуёш нуридан ёки бошқа иссиқлик манбаи 
таъсирида қизиб кетиши натижасида портлаши; 
6) газогенераторли қурилмаларни химиявий реакциялар жараёнида ики 
кучли қизишидан портлаши; 
7) ишлаб чиқаришни ички системаларини таъминловчи газ, иссиқ сув ёки 
буғ қувурларини ўзилиши; 

---

8) юқори босим остида ишловчи идишларни портлаши; 
9) ҳар хил метеорологик омиллар (кучли жала, калин кор, довул ва 
бошқа) таъсирида бинолар томи ва конструкцияларини қўлаши; 
Юқорида қайд этилганлардан ишлаб чиқаришда жароҳатларни олдини 
олишнинг энг самаралиси ташкилий характердаги тадбирлар деб хулоса 
чиқариш мумкин. Бу тадбирлар қуйидаги ишларни ўз ичига олади: 
1) корхона маъмурияти, техника хавфсизлиги бўйича мутахассис ҳамда 
уста ва бригадирларни ишчилар томонидан техника хавфсизлиги қоидаларига 
риоя қилинишини, меҳнатни тўғри ташкил этилишини доимий назорат қилиш 
ва текширув ишларини олиб борилиши; 
2) наркотик модда ёки алкогол таъсири остида хушёрликни йўқотган, 
техника хавфсизлиги қоидаларини бўзган ишчиларни зудлик билан ишдан озод 
этиш; 
3) функционал режими бузилган ёки носоз механизм ва ускуналарда 
ишлашни тўхтатиш; 
4) мураккаб, кўп диққат талаб этадиган ишлар билан банд бўлган 
ишчиларни доимий тиббий кўрикдан ўтказиш; 
5) ишчиларни хавфсизлик техникаси бўйича асосий маълумотларни ўз 
ичига олган техник ўкишга доимий ва даврий жалб этиш ишларини ташкил 
этиш; 
6) ишга қабул қилинган ҳар бир ишчини техника хавфсизлиги қоидалари 
билан таништириш, уларга санитар-техник йўриқномалар ўтиш; 
7) ишчини қўшимча ишга ёки асосий мутахассислигидан (касбидан) 
бошқа ишда ишлашига йўл қўймаслик.