Qismlar teng bog‘lovchilar, bo‘lsa, esa so‘zlari,-u (-yu), -da yuklamalari yordamida bog‘langan gaplar bog‘langan qo‘shma gaplar hisoblanadi.
Tahlilda bog‘langan qo‘shma gaplar bir-biri bilan to‘g‘ri chiziq bilan bog‘langan va birinchi qismdan so‘ng bog‘lovchi vosita aks ettirilgan ikki to‘rtburchak: va orqali ifodalanadi. Bu bog‘langan qo‘shma gap qolipi sanaladi.
Kеyin dаrs mаshqlаr bаjаrish аsоsidа dаvоm ettirilаdi. 53-mаshq tоpshirig`igа ko`rа o`quvchilаr bеrilgаn gаplаrdаgi bоg`lоvchi vоsitаlаrni, qo`shmа gаp turlаrini аniqlаydilаr.Nаmunа: Umrlar o`tar-u, kitoblar yashar. (G`afur G`ulom) Mаzkur gаp -u yuklаmаsi bilаn bоg`lаngаn qo`shmа gаp
Slaydda turli xil rasmlar o‘quvchilarga ko‘rsatiladi O‘quvchilar rasmlar asosida gaplar tuzib, gaplardan bog`langan qo`shma gaplarni topadilar.
Masalan, Hovlimizdagi olma daraxti bor va u bahorda qiyg‘os gullaydi.
Ko`chat ekish bilan bandman, ammo butun hayolim - o`qishda.
Onamning tug‘ilgan kunlariga chiroyli duldasta sovg‘a qildim va onam bundan baxtiyor bo`ldilar.
Ona tabiatning go‘zalligi menga zavq bg`ishladi-yu, orzular ummoniga g`arq bo`ldim.
O‘quvchilarning mustaqil va sinf taxtasida bajarilgan topshiriqlardan kelib chiqib barcha fikrlar umumlashtiriladi va xulosa chiqariladi.
IV. Yangi mavzuni mustahkamlash. (10 daqiqa)
“Kundalik” texnalogiyasi. Bunda o’quvchilar 2 guruhga bo’lib olinadi. Birinchi guruh jadvalni birinchi qismiga sodda gaplardan yozadilar. Ikkinchi guruh shu gaplarning ma`nosini davom etib keluvchi qo`shma gapning qismlarini yozadilar. Natija 1-guruh sodda gaplarni imlo qoidalari asosida yozganiga qarab baholansa, 2-guruh shu gapni qo`shma gapga to`g`ri aylantirganiga qarab baholanadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |