Angilyada parlamentning qaror toptirish

Angilyada parlamentning qaror toptirish
Genrix III davrida (1216-1272) Angliyada parlament paydo bo’ldi, bu qirol hokimiyatini cheklab qo’ydi. Genrix III suveren edi, u xushomadni yaxshi ko’rardi va buning uchun lavozim va erlarni saxiylik bilan mukofotladi. Unga eng yaqin odamlar qirollik xizmatiga kelgan chet elliklar, Frantsiyadan kelgan ko’plab ritsarlar va Italiyadan juda ko’p ruhoniylar bo’lgan, ular papalar tomonidan Angliyaga yuborilgan. Podshoh va uning chet ellik xizmatchilarining barcha xatti -harakatlari juda yoqmadi ingliz millati, XIII asr o’rtalarida shakllangan. Normanlarning ingliz-saksonlar bilan birlashuvidan. Prelatlar, baronlar, ritsarlar va shahar aholisi qirolga qarshi birlashdilar. Genrix III bir necha bor yig’ilgan prelatlar va baronlar konventsiyalari(“Katta kengashlar”), ular ko’pincha uning siyosatini keskin qoraladilar. Bu muxolifatda asosiy rol o’ynadi Simon Montfort, frantsuz tug’ilgan (otasi albigenslarga qarshi salib yurishida etakchi bo’lgan), u Angliyaga ko’chib o’tdi va u erda Lester Earl unvonini oldi va qirolning singlisiga uylandi. Genri III bilan janjallashib, bu iste’dodli va baquvvat zodagon ingliz baronlari tarafiga o’tdi va hatto ularning etakchisiga aylandi.
Angliya parlamenti ikki palataga bo’lingan: yuqori yoki tengdoshlar palatasi(lordlar) va pastroq yoki umumiy uy... Bugungi kunda ham mavjud bo’lgan bu bo’linish, nihoyat, faqat XIV asr o’rtalarida, birinchi parlament chaqirilgandan sakson yil o’tgach, shakllandi. Yuqori palata a’zolari episkoplar, abbotlar va podshohning yirik vassallari, ulardan har biri o’tirdi shaxsiy huquqlari tufayli, va dunyoviy xo’jayinning martabasi o’tishni boshladi katta o’g’ilga meros orqali. Quyi palata shundan tashkil topgan mayda qirol vassallari va ritsarlardan saylangan vakillar, ya’ni vassallar va okrug va shaharlarning erkin aholisidan. Viloyatlarda (shairalarda) turli mahalliy ishlar va mahkamalar uchun ilgari mavjud bo’lgan yig’ilishlarda vakillar tanlangan va bu shunday bo’lgan.
Birinchidan, “katta kengash” dagi katta baronlar Oksford(1258) qirolni o’zini tan olishga majbur qildi 24 barondan iborat maxsus qo’mitaning vasiyligi, lekin mayda baronlar va ritsarlar bu oligarxik boshqaruv shaklidan norozi bo’lib, uning tashkil etilganidan shikoyat qila boshladilar.