Ankara üNİversitesi fen biLİmleri enstiTÜSÜ

2.2 Akarsuların Kirlenmesi 
 
 
Atık suları seyreltmek için kullanılan nehir ve akarsuların kalitesi değişmesi, suyun 
atıkları asimile etmek ve parçalamak suretiyle doğal temizleme kapasitesine bağlıdır. 
Atık deşarjından sonra geri kazanılma kapasitesini, nehrin ya da akarsuyun karakteri 
belirler. Çok dolambaçlı ve doğal gölcükleri içeren bir akarsuda, havalandırma yavaş ve 
uzun sürede olur. Atık asimilasyonunu önleyen en kritik durum su seviyesinin düştüğü, 
sıcaklığın yükseldiği sonbahar mevsimidir. En kötü durum kışın buz altında olabilir. 
 
 
Karışma bölgesi altında atık deşarjından oluşan kirlilik derişimi aşağıdaki eşitlik ile 
ifade edilebilir. 
 
2
1
2
2
1
1
Q
Q
C
Q
C
Q
C
+
+
=
 
        (2.1) 
 
Burada,  

---

 
6
C: birleşik akımdaki derişim, Q
1
: nehrin debisi, C
1
: Q
1
 deki derişim, Q
2
: atıksu 
deşarjının debisi ve C
2
: Q
2
 deki derişim miktarı olarak tanımlanır.  
 
 
Bazı kirleticiler reaktiftirler ve adsorpsiyon, kimyasal reaksiyon veya biyolojik 
parçalanma ile karışma bölgesinden sonra tüketilirler. Örneğin, çevre şartları uygun 
olmadığından, evsel atıksu deşarjı ile atılan bakterilerin sayısı  kısa sürede azalır. 
Atıksudaki kimyasal maddeler nehir suyunda veya nehir yatağındaki maddelerle 
tepkimeye girerek azalır. Azalma hızları  sıfır veya birinci mertebeden kinetik 
denklemlerle matematiksel olarak ifade edilebilir. Buna karşın, bazı kirleticiler reaktif 
değildir ve derişimleri yalnız seyrelmenin artması ile azalır. Karışma bölgesi altındaki 
derişimleri nehrin akış yönünde azalır.