Annotatsiya Ushbu maqolada O’zbekiston Respublikasidagi Qurilish materiallari sanoati, ularning yalpi ichki mahsulotdagi o’rni o’rganib chiqiladi va yillar davomida qurilish sanoatida sodir bo’lgan o’zgarishlar tahlil qilinadi

O’zbekistonda qurilish materiallari ishlab chiqarish sanoati tahlili.

Annotatsiya Ushbu maqolada O’zbekiston Respublikasidagi Qurilish materiallari sanoati, ularning yalpi ichki mahsulotdagi o’rni o’rganib chiqiladi va yillar davomida qurilish sanoatida sodir bo’lgan o’zgarishlar tahlil qilinadi. Ushbu ma’lumotlar yevropaning rivojlangan davlatlaridan biri bo’lgan Finlandiyaning mazkur sanoati bilan solishtiriladi.
Kalit so’zlar Qurilish sanoati, qurilish materiallari, investitsiya, texnologiya, qurilish standartlari, turar joy binolari va b.

Kirish Qurilish materiallari sanoati har qanday mamlakat infratuzilmasini rivojlantirishda hal qiluvchi rol o'ynaydi. O‘zbekistonda qurilish materiallari sanoati mamlakatimiz iqtisodiyotiga qo‘shayotgan salmoqli hissasi tufayli uni rivojlantirishning ustuvor tarmog‘i sifatida belgilandi. Sanoat asosiy ish beruvchi va mamlakat uchun asosiy daromad manbai hisoblanadi. Ushbu maqolada O‘zbekistondagi qurilish materiallari sanoatining bugungi holati, uning muammolari, imkoniyatlari va istiqbollari ko‘rib chiqiladi.

O'zbekistonda qurilish materiallari sanoatining hozirgi holati O'zbekistonda qurilish materiallari sanoati sement ishlab chiqarish, g'isht ishlab chiqarish va shisha, izolyatsiya va tom yopish materiallari kabi boshqa qurilish materiallari ishlab chiqarish kabi bir qancha kichik tarmoqlarni o'z ichiga oladi. O‘zbekiston Davlat statistika qo‘mitasi ma’lumotlariga ko‘ra, 2020-yilda mamlakatimiz yalpi ichki mahsulotida qurilish materiallari sanoati ulushi 5,6 foizni tashkil etdi.Sohaning iqtisodiyotga qo‘shayotgan hissasi yillar davomida barqaror oshib bormoqda, hukumat tomonidan uning o‘sishiga ko‘maklashish bo‘yicha qator tashabbuslar amalga oshirilmoqda.

O'zbekistonda qurilish materiallari sanoati oldida turgan muammolar
O'zbekistonda qurilish materiallari sanoati rivojlanishiga qaramasdan, soha uzoq muddatli barqarorligini ta'minlash uchun hal qilinishi kerak bo'lgan bir qancha muammolarga duch kelmoqda. Bu qiyinchiliklarga quyidagilar kiradi:
Eskirgan texnologiya va past ishlab chiqarish quvvati O‘zbekistonda qurilish materiallari sanoati oldida turgan asosiy muammolardan biri zamonaviy texnologiyalarning yo‘qligi va ishlab chiqarish quvvatlarining pastligidir . Sohaning ko‘pgina korxonalarida hali ham eskirgan asbob-uskunalar va ishlab chiqarish jarayonlaridan foydalanilmoqda, buning natijasida mahsulot sifati past, ishlab chiqarishda samarasizlik yuzaga kelmoqda.
Malakali ishchilar yetishmasligi
O‘zbekiston qurilish materiallari sanoati ham malakali ishchilar yetishmasligidan aziyat chekmoqda. Sanoatdagi ko'plab ishchilar zamonaviy asbob-uskunalar va mexanizmlarni boshqarish uchun zarur ko'nikma va tayyorgarlikka ega emas, natijada past mahsuldorlik va sifat muammolari yuzaga keladi.
Past sifat standartlari va sertifikatlar
O‘zbekistondagi qurilish materiallari sanoati ham zamonaviy texnologiyalarning yo‘qligi va malakali ishchilar yetishmasligi sababli xalqaro sifat standartlariga javob bera olmayapti . Bu esa O‘zbekiston qurilish materiallarini sertifikatlash va jahon bozorida tan olinmasligiga olib keldi.

O‘zbekistonda qurilish materiallari sanoatining o‘sish imkoniyatlari
O‘zbekistonda qurilish materiallari sanoati oldida turgan qiyinchiliklarga qaramay, sohada o‘sish uchun bir qancha imkoniyatlar mavjud. Bu imkoniyatlarga quyidagilar kiradi:

Hukumat tomonidan qo'llab-quvvatlash va rag'batlantirish
O'zbekiston hukumati qurilish materiallari sanoati muhimligini tan oldi va uning rivojlanishini qo'llab-quvvatlash uchun bir qancha tashabbuslarni amalga oshirdi. Ushbu tashabbuslar soliq imtiyozlari, mahalliy korxonalar uchun subsidiyalar va tadqiqot va ishlanmalarga investitsiyalarni o'z ichiga oladi. Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining 2021- yil 9-iyundagi “Hududlarning sanoat salohiyatini oshirishga doir qoʻshimcha chora-tadbirlar toʻgʻrisida”gi qarori shu turdagi ishlarning keng amalga oshirilishiga asos bo’ldi. Hujjat bilan qurilish materiallari ishlab chiqarishni yanada jadallashtirish, tarmoq korxonalarida zamonaviy texnologiyalarni joriy qilish, texnologik va texnik qayta jihozlash uchun xorijiy investitsiyalarni targ’ib qilish hamda uning eksportsalohiyatini oshirish va ularda korporativ boshqaruv xalqaro standartlarini joriy etishga qaratilgan maqsadlarni amalga oshirish yoʻlga qoʻyildi. 2016-yilda davlat dasturlari doirasida qishloqlarda 13 mingta turar joy, tadbirkorlar tomonidan 13 ming 189 xonadonli uy qurilgan boʻlib, buning uchun 4 trillion 330 milliard soʻm sarflangan. 2017-yilda esa davlat dasturlari doirasida qariyb 29 mingta, jumladan, qishloqlarda 20,3 mingta, shaharlarda 8,5 mingga yaqin turar joy qad koʻtargan. Shuningdek, tadbirkorlar tomonidan 16 mingdan ziyod xonadonli uy qurilgan. Yaʼni, umumiy hisobda qariyb 45 mingta uy-joy barpo etilib, buning uchun 6,2 trillion soʻm sarflangan.