Annotatsiya Ushbu maqolada O’zbekiston Respublikasidagi Qurilish materiallari sanoati, ularning yalpi ichki mahsulotdagi o’rni o’rganib chiqiladi va yillar davomida qurilish sanoatida sodir bo’lgan o’zgarishlar tahlil qilinadi

Qurilish materiallariga talab ortib bormoqda
O‘zbekistonda qurilish materiallariga talab ortib bormoqda, mamlakatimizda so‘nggi yillarda qurilish jadalligi kuzatilmoqda. Hukumatning yo‘llar, aeroportlar, uy-joylar kabi infratuzilma loyihalariga sarmoya kiritishi ham qurilish materiallariga talabning oshishiga olib keldi.

Eksport salohiyati
O‘zbekistondagi qurilish materiallari sanoati o‘z mahsulotlarini qo‘shni davlatlarga eksport qilish imkoniyatiga ega . Zamonaviy texnologiyalarga to‘g‘ri yo‘naltirilgan sarmoya va malakali kadrlar tayyorlash bilan O‘zbekiston qurilish materiallari sanoati jahon bozorida raqobatbardosh bo‘lishi mumkin.

Finlyandiyadagi qurilish materiallari sanoati bilan taqqoslash
O‘zbekistondagi qurilish materiallari sanoatining ahvolini yaxshiroq tushunish uchun uni Finlyandiya kabi rivojlangan mamlakat sanoati bilan solishtirish zarur. Finlyandiyada qurilish materiallari sanoati yuqori darajada rivojlangan va ilg‘or texnologiyalari, innovatsiyalari va yuqori sifat standartlari bilan mashhur.
Finlyandiya kompaniyalari tadqiqot va ishlanmalarga katta miqdorda sarmoya kiritdilar, natijada yangi va innovatsion materiallar va qurilish texnikasi ishlab chiqildi.
Aksincha, O‘zbekiston qurilish materiallari sanoati texnologiya va innovatsiyalar bo‘yicha ortda qolmoqda. Sohaning ko‘pgina korxonalarida hali ham eskirgan asbob-uskunalar va ishlab chiqarish jarayonlaridan foydalanilmoqda, buning natijasida mahsulot sifati past, ishlab chiqarishda samarasizlik yuzaga kelmoqda. Sanoat xalqaro sifat standartlari va sertifikatlariga ham javob berishga qiynalmoqda.
Ishlab chiqarish quvvati bo‘yicha Finlyandiyaning qurilish materiallari sanoati O‘zbekiston sanoatidan yuqori ishlab chiqarish quvvatiga ega. Finlyandiya kompaniyalari ham jahon bozorida kuchli o‘rin egallab, o‘z mahsulotlarini bir qancha mamlakatlarga eksport qilmoqda. Boshqa tomondan, O‘zbekiston qurilish materiallari sanoati hali o‘zining yangi bosqichida va mamlakat hali jahon bozorida muhim o‘rinni egallagani yo‘q.
Biroq, O‘zbekiston qurilish materiallari sanoati Finlyandiya sanoatiga nisbatan bir qancha afzalliklarga ega, jumladan, ishlab chiqarish tannarxining arzonligi, xom ashyoning ko‘pligi va qurilish materiallariga talab ortib borayotgani. Bu afzalliklar O‘zbekiston qurilish materiallari sanoatining jahon bozorida raqobatbardoshligini oshirish imkonini bermoqda.
O ʻzbekistonda qurilish materiallari sanoati statistikasi
Oʻzbekiston Davlat statistika qoʻmitasi maʼlumotlariga koʻra, 2020 yilda Oʻzbekistonda sement ishlab chiqarish oʻtgan yilga nisbatan 10,6 foizga oshgan. G‘isht, kafel, plitalar kabi boshqa qurilish materiallari ishlab chiqarish ham shu davrda 11,8 foizga o‘sdi. 2020-yilda mamlakatimiz umumiy eksportining 3,8 foizi qurilish materiallari sanoati hissasiga to‘g‘ri keldi.
Tarmoq korxonalari tomonidan ishlab chiqarilayotgan mahsulot turlarini diversifikatsiya qilish va ishlab chiqarish hajmlarini kengaytirish, mahalliy xom ashyo resurslarini qayta ishlash sohasida ijobiy natijalarga erishilmoqda. So‘nggi raqamlarga nazar soladigan bo‘lsak, 2020 yilda qurilish materiallari sohasidagi korxonalar tomonidan jami 22 trln so‘mlik mahsulotlar ishlab chiqarildi. 2016 yilda ushbu ko‘rsatkich 6,8 trln so‘mni tashkil etgan bo‘lib, o‘sish sur’ati 3,2 barobarga yetdi.
Xususan, 2020 yil maboynida 12,5 mln tonna sement (o‘sish 45%), 20,2 mln. kv.m. qurilish oynasi (o‘sish 59,4%), 17,3 mln. kv.m. keramik plitkalar (1,8 barobar), 61 mln. kv.m. gipsokarton (2,1 barobar), 890 ming tonna quruq qurilish aralashmasi (o‘sish 4,8 barobar), 340 ming tonna ohak (o‘sish 13,7%), 2000 o‘ram oboy (o‘sish 89 baravar) o‘sishi ta’minlandi. Ayni kunda yurtimizda 12 yarim mingga yaqin qurilish materiallari ishlab chiqaruvchi korxonalar faoliyat yuritmoqda. O‘tgan yillarda 120 turdagi qurilish materiallari ishlab chiqarilgan bo‘lsa, bugungi kunda ularning soni 180 tadan oshib ketdi.