Анорганик моддаларнинг асосий синфлари

LABORATORIYAISHI

KIMYOVIY REAKTSIYA TEZLIGINI KONTSENTRATSIYA
VA TEMPERATURAGA BOG’LIQLIGINI ANIQLASH.
KIMYOVIY MUVOZANATNI SILJITISH OMILLARI.

Ishning maqsadi: Kimeviy kinetika haqidagi tushunchalarni o’zlashtirish, kimeviy reaktsiyalarni tezligini, unga turli omillarning ta’sirini va muvozanat siljishini o’rganish.

Reaktivlar: H₂O-distillangan suv, Ca(OH)₂-oxakli suv (rangsiz eritma), CaCO₃-kalьtsiy karbonat (bo’r), NaCI-natriy xlorid(oq kristall modda), FeC1₃-temir xlorid (qizg’ish qo’ng’ir rangli eritma), KSCN-kaliy radonid (rangsiz eritma), NH₄SCN-ammoniy radonid (rangsiz eritma), Na₂S₂O₃-natriy tiosulfat(rangsiz eritma), H₂SO₄- sulfat kislota(rangsiz eritma), 10%-li HCI-xlorid kislota (rangsiz eritma). Indikatorlar- neytral lakmus (siyox rang eritma), fenolftalein (rangsiz eritma), metiloranj (sarg’ish eritma), universal indikator va lakmus qog’ozlari.
Asbob uskunalar: Probirkalar, shisha stakanlar, o’lchov byuretkalari, shtativlar, xarorat termometri, issiq suv, vaqt o’lchash uchun sekundomer.

Tajriba-1. Reaktsiyaga kirishuvchi moddalar kontsenratsiyasiningreaktsiya tezligiga ta’siri

Kimeviy reaktsiya tezligiga kontsentratsiyaning ta’siri natriy tiosulfat bilan sulfat kislota o’rtasidagi reaktsiya misolida o’rganiladi:

Na₂S₂O₃ + H₂SO₄= Na₂SO₄ + SO₂ + S↓ + H₂O

Bundaavvalkuchsizopalestsensiyaxodisasisodirbo’lib, so’ngraoltingugurto’kmagatushishinatijasidaeritmaloyqalanadi.

Tajribaniboshqarishvaqtidaeritmalarnio’zaroaralashtirishreaktsiyaningboshlanishi, oltingugurtcho’kmasixosilbo’lishiesareaktsiyaningtugashi deb xisoblanadi. SHuninguchunreaktsiyaboshlanishidan to oltingugurtcho’kmasixosilbo’lgungaqadarketganvaqtkimeviyreaktsiyatezliginixarakterlaydi.
Bittaquruqprobirkagatajribauchun 1jadvalda (xisobotgaqarang) ko’rsatilganmillilitrdanatriytiosulfatdanvasuvdan, ikkinchiprobirkagasulfatkislotadanquyiladi. Natriytiosulfateritmasigasulfateritmasinitezdaquyibvaqtbelgilanadi, probirkadaqanchavaqtdanso’ng (sekundxisobida) loyqalanishxosilbo’lishinisekundomeryordamidaaniqlanadi. Shutartibdajadvaldako’rsatilgan № 2,3 xajmdaeritmalardanolibtajribayanaqaytariladi. Olingannatijalarni 1-jadvalga yoziladi.
Bajarilganreaktsiyauchunmassalarta’siriqonuniningmatematikifodasiniyozingg. Kuzatishnatijalarinigrafiktarzidaifodalang.