Archa, karagay va kayin daraxtlarining nina barglari ezib ivitilganidan keyin uning bir tomchisini olib sodda xayvonlar joylashtirilgan boshka bir tomchi suvga kuchirilsa, ular darxol uladi. Kup usimliklarning tukima suyukliklari xam shunday xususiyatga ega. Masalan, shumurt daraxtining kish vaktidagi kurtaklari xovonchada yanchilib, undan 0,1 g olib probirkaga solinsa va uning ustiga uy pashsha (Musca domestica) laridan bir nechtasi kuyib yuborilsa ular darxol xalok buladilar. Keyinchalik Tokin piyoz, sarimsok, xren, gorchitsa, aloy (sabur), kichitki ut, kora archa (mojjevelnik), pomidor bargi, ayiktovon usimliklarining bargida fitonsidlar borligini aniklagan. Usimlikning yoshi, vegetatsiya davri, iklim va yashash sharoitiga karab, fitonsidlarning aktivligi xam turlicha buladi. Fitonsid yangi urilgan usimlikda kup, kuritilgan usimlikda kam buladi. Fitonsidlarning antibakterial va boshka xususiyatlarini tekshirishda Tokin, Foy, Toropsev, YAnovich va yana bir kancha sovet olimlarining ilmiy ishlari dikkatga sazovordir.
Do'stlaringiz bilan baham: |
