Antigen va antitanani kovalent immobillash Immunoenzim tahlil

IET sendvich usuli yordamida virus antigenini aniqlash
Immunoenzim tahlilini ishlab chiqishda, yaratishda bir qator qoidalarga rioya qilish kerak. Birinchidan aniqlanayotgan moddani, ya’ni antigenni tahlil qilishda yuqori darajada mos keladigan, unga o‘ta spetsifik bo‘lgan antitanalarni tanlab olish talab etiladi. Ikkinchidan shunday fermentni nishon sifatida ishlatish uchun tanlab olish kerekki, u antigen yoki antitana bilan shuningdek, tashuvchi bilan kimyoviy usulda bog‘langanda ham, o‘z xususiyatini o‘zgartirmasligi va bir vaqtning o‘zida antigen va antitana o‘rtasida kechadigan immunologik reaksiyaga ta’sir qilmasligi va ayniqsa, fermentativ faolligini saqlab qolishi kerak. Uchinchidan IETni o‘tkazishda qo‘llaniladigan reagentlar va asbob uskunalar, shuningdek immun komponentlarni immobillash uchun ishlatiladigan tashuvchilar har tomonlama qulay va iqtisodiy jihatdan talabga javob beradigan bo‘lishi lozim. Nihoyat ahamiyatli omillardan yana biri IETda komponentlarni barqarorligini ta’minlash muhimdir. Bunda yuqori barqarorlikka ega bo‘lgan komponentlarni olish uchun tikuvchi agentlar yordamida tashuvchilarga immobillash jarayonini amalga oshirish yordamida erishish mumkin. Bu o‘rinda shuni aytib o‘tish lozimki, immunoenzim tahlilini, asosan ikkita katta usulga ajratish mumkin: Geterogen va gomogen usullarga. IETning geterogen usuli qattiq tashuvchi ishtirokida olib boriladi Bunda immun kompleks tashuvchiga immobillangan antitana yoki antigen va ferment bilan nishonlangan antitana yoki antigen bilan immun kompleks hosil qiladi va immun reaksiya amalga oshgandan so‘ng, fermentativ faollikni o‘lchash orqali antigen miqdori kalibrovka chizig‘i yordamida aniqlanadi.
IETning gomogen usulida esa barcha jarayonlar suyuq muhitda, ya’ni qattiq tashuvchi ishtirok etmagan sharoitda olib boriladi. Immun kompleksni registratsiya qilish jarayoni katalitik yoki ferment reaksiyalari ketishi bilan bog‘lik o‘zgarishlar asosida amalga oshiriladi. Yuqorida qayd etilgan ikkala usul uchun ham umumiy talab shundan iboratki, antigen yoki antitanalarni standart eritmalari asosida oldindan kolibrovka chizigini yaratish kerak bo‘ladi. Chunki, aniqlanayotgan modda miqdorini aniqlash, IET natijasini tahlil qilish ana shu kolibrovka asosida ko‘rsatib beriladi.
Bu usullarni ham bir qancha gruppalarga bo‘lish mumkin. Immebilizatsiyalangan antitela va antigen-ferment kan’yugatlarini kullash. Aniqlash uchun uch bosqichda olib boriladi:
Birinchi bosqichda anti- telaferment ken’yugatlarini ma’lum miqdori aniqlanyotgan antigen bor namuna bilan aralashtiriladi.
Keyingi bosqichda immobilizatsiyalangan antitelalar bilan bu aralashmani o‘zaro ta’sirida ikkala antigen nishonlangan va nishonlanmagan fermentning aralashmadagi proporsional miqdori ishtirok etadi.
Uchinchi bosqichda substrat bilan reaksiyani ikkita usuldan birida yo bog‘lanmagan kon’yugat molekulalari bilan, yoki immobilizatsiyalangan antitela bog‘langan ferment molekulasi bilan o‘tkazish mumkin.
Reaksiyani ustunli (kolonochniy) tarzda o‘tkazish qulay. Antitelalar bilan immobilizatsiyalangan tashuvchi mikrokolonkaga joylashtiriladi.Avvalam bor tashuvchidagi antitelalar miqdoriga ekvivalent bo‘lgan antigen-antitela kon’yugatlarini miqdori aniqlanadi.Bu tajriba kolonka orqali fermentativ aktiv kon’yugat chiqmaguncha, nishonlangan antigenning oshib boruvchi miqdori o‘tkaziladi.
Oldindan antigenni ekvivalent miqdori topilgandan so‘nggina aniqlashni o‘ziga o‘tiladi. Kolonka orqali aniqlanayotgan antigen tutgan namuna o’tkaziladi. So‘ngra u yuvilgandan keyin, xuddi shu kolonka orqali antigenlarni fermentli kan’yugatlarini ekvivalent miqdoridagi eritmaga o‘tkaziladi. Aniqlanayotgan namunada antigen qancha ko‘p bo‘lsa, mikrokolonkadan yig‘ilgan eritmaning ferment aktivligining ko‘rsatkichi shuncha yuqori bo‘ladi.
2. Immobilizatsiyalangan antitelo va antitelo-ferment kan’yugatlarini qo‘llash. Bu metod sodda bo‘lganligi uchun xilma-xil maqsadlar keng qo‘llaniladi. Biror bir qulay metod yordamida antitelo immobilizatsiyalangan xolatda o‘tkaziladi. Bunda tashuvchini o‘zi reaksion teshik yacheyka rolini bajaradi.
Birinchi bosqichda immobilizatsiyalangan antitelelarga, aniqlanayotgan antigen tutgan namuna qo‘shilishadi. So‘ngra antitelo bilan bog‘lanmagan barcha birikmalar yuviladi. Keyingi bosqichda peaksion muhitga antitelolarni fermentli ken’yugatlari solinadi. Nishonlangan antitelolar ham antigenlar bilan bog‘lanadi va ularning miqdori binobarin ferment aktivligi ham namunadagi antigen miqdoriga proprsional bo‘ladi. Bog‘lanmagan kon’yugatlarni yuvgandan so‘ng substrat qo‘shiladi.