Aqirg’i miy-felensephalon

Miy qabig’inin’ du’zilisi

Miy qabig’i ju’da quramali o’mirlik xizmetti atqaradi. Ol ishki ortaliq (organizm) ha’m sirtqi ortaliqtan nerv jollari ha’m sezgi apparatlari arqali kiyatirg’an ta’sirlerdi qabil etedi, olardi analiz etedi ha’m bir-birine baylanistiradi. Usig’an baylanisli onin’ du’ziliside og’ada quramali.

Miy yarimsharlarin sirttan qaplag’an (orag’an) qabiq sirtqi ta’repten ishkerige aq zatqa qaray sanalg’anda 6 qabattan ibarat bolip, bul qabatlar derlik bir qiyli du’zilgen. Ha’rbir qabat tek o’z quramina kiriwshi nerv kletkalarinin’ formasi menen bir-birinen pariq qiladi. Bul qabatlar to’mendegilerden turadi.

1. Molekulyar (juda mayda) talalardan ibarat qabat. Bul qabat nerv kletkalari dendritlerinin’ en’ aqirg’i mayda, bir-biri menen tig’iz tor taqilette toqilip ketken tarmaqshalardan ibarat. 2. Sirtqi da’nesheli qabat. Ko’p mug’darda domalaq, u’shmu’yeshlik formadag’i kletkalardin’ bo’lek-bo’lek da’neshelerdey bolip jaylasiwina qarap atalg’an. 3. Piramida qabati. Bul qabatta kishi ha’m ortasha u’lkenliktegi jaqsi jetilgen piramidal nerv kletkalari boladi. 4. Ishki da’neli qabat, ekinshi qabat taqilette tarqalg’an halda jaylasqan mayda kletkalardan (da’neshelerden} quralg’an. 5. Tu’yinsheli (ganglioz) qabat. Bul qabatta kishigirek ko’lemdegi nerv kletkalarinan basqa, aldin’g’i orayliq izvilinali u’lken ko’lemdegi piramida kletkalari (Bets kletkalari) bar. 6. Polimorfliq kletkalar qabati. Bul qabat miydin’ aq zati menen shegaralas turadi.

Iyis seziw miyi

Adamlarda iyis seziw miyi onday jaqsi rawajlanbag’an. Iyis seziw miyinin’ orayliq ha’m periferiyaliq bo’limleri ajiratiladi. Periferiyaliq bòlimi iyis seziw bòlegi dep atalip, miy tubinde jaylasqan hàm tòmendegilerdi òz ishine aladi: gùmbez izvilinasi hàm oniń ilmegi, teńiz atiniń ayaģi (qaptal qarinshaniń ishinde jaylasqan.) Tisli izvilina.