Arabiy izofa


Download 114.5 Kb.
Sana18.11.2020
Hajmi114.5 Kb.
#147227
Bog'liq
2 TOPSHIRIQ ARAB IZOFASI O‘ZLASHGAN SO‘ZLARNI ANIQLSH USULLARI (1)


1-TOPSHIRIQ. O‘ZBEK TILIGA O‘ZLASHGAN ARABIY IZOFALARGA 10 TA MISOL YOZING. NAMUNA:




ARABIY IZOFA




قصص الانبیا

Qissasul andiyo

Payg‘ambarlar qissasi

مجالس النفائس

Majolisun nafois

Nafis majlislar


2-TOPSHIRIQ. QYIDA BERILGAN O‘ZLASHGAN SO‘ZLAR USULLARIGA 2 TADAN MISOL YOZING. NAMUNA:

1.Tarkibida se (ث) harfi mavjud bo‘lgan so‘zlar o‘zlashgan so‘zlar bo‘lib hisoblanadi. Masalan:



ثابت

sobit

2. Tarkibida hoyi hutti (ح) harfi mavjud bo‘lgan so‘zlar o‘zlashgan so‘zlar bo‘lib hisoblanadi. Masalan:

حکومت

hukumat

3. Tarkibida zol (ذ) harfi mavjud bo‘lgan so‘zlar o‘zlashgan so‘zlar bo‘lib hisoblanadi. Masalan:

ذوق

zavq

4. Tarkibida sod (ص) harfi mavjud bo‘lgan so‘zlar o‘zlashgan so‘zlar bo‘lib hisoblanadi. Masalan:

صاحب

sohib

5. Tarkibida zod (ض) harfi mavjud bo‘lgan so‘zlar o‘zlashgan so‘zlar bo‘lib hisoblanadi. Masalan:

حضرت

hazrat

6. Tarkibida o‘zbek tili talaffuziga mos kelmaydigan to (ط) yot harfi ishtirok etgan so‘zlar o‘zlashma so‘z sanaladi. Masalan:

وطن

vatan

7. Tarkibida zo (ظ) harfi mavjud bo‘lgan so‘zlar o‘zlashgan so‘zlar bo‘lib hisoblanadi. Masalan:

نظم

nazm

8. Tarkibida ‘ayn (ع) harfi mavjud bo‘lgan so‘zlar o‘zlashgan so‘zlar bo‘lib hisoblanadi. Masalan:

معلم

muallim

9. Tarkibida hoyi havvaz (ه) harfi mavjud bo‘lgan so‘zlar o‘zlashgan so‘zlar bo‘lib hisoblanadi. Masalan:

مهر

mehr

10. -and harfiy birikmasi bilan tugallanadigan so‘zlarning aksariyat qismi o‘zlashma so‘zlar bo‘lib hisoblanadi. Masalan:

هنرمند

hunarmand

11. -ta harfiy birikmasi (o‘zbek tilidagi) bilan boshlangan so‘zlar ham asosan o‘zlashma (arab tilidan) so‘zlar bo‘lib hisoblanadi. Masalan:

تحریر

tahrir

12. -ma harfiy birikmasi (o‘zbek tilidagi) bilan boshlangan so‘zlar ham asosan o‘zlashma (arab tilidan) so‘zlar bo‘lib hisoblanadi. Masalan:

محکمه

mahkama

13. -mo‘ harfiy birikmasi (o‘zbek tilidagi) bilan boshlangan so‘zlar ham asosan o‘zlashma (arab tilidan) so‘zlar bo‘lib hisoblanadi. Masalan:

معطبر

mo‘tabar

14. -mu harfiy birikmasi (o‘zbek tilidagi) bilan boshlangan so‘zlar ham asosan o‘zlashma (arab tilidan) so‘zlar bo‘lib hisoblanadi. Masalan:

محبت

muhabbat

15. at harfiy birikmalari bilan tugallanadigan so‘zlar ham o‘zlashma so‘zlar bo‘lib hisoblanadi. Masalan:

جمعیت

jamiyat

16. ot harfiy birikmalar bilan tugagan so‘zlar o‘zlashma so‘zlar bo‘lib hisoblanadi. Masalan:

مطبعات

matbuot

17. So‘z boshi «i» va uning uchinchi harfi «ti» bo‘lgan so‘zlar ham o‘zlashma (arab tilidan) so‘zlar bo‘lib hisoblanadi. Masalan:

انتظام

intizom

18. So‘z boshi «ist» harfiy birikmalari bilan boshlangan bo‘lsa ham o‘zlashma so‘zlar bo‘lib hisoblanadi. Masalan:

استقلال

istiqlol

19. Tarkibida “f” harfi bo‘lgan so‘zlar ham o‘zlashma so‘zlar hisoblanadi. Masalan:

فصل

fasl

20. -anda harfiy birikmasi bilan tugallanadigan so‘zlar ham o‘zlashma so‘zlar bo‘lib hisoblanadi. Masalan:

پزنده

pazanda

21. r harfi bilan boshlangan so‘zlar ham o‘zlashgan so‘zlar hisoblanadi. Masalan:

راز

roz

22. Dol harfi bilan boshlanib dol harfi bilan tugallangan so‘zlar ham o‘zlashgan so‘zlar bo‘lib hisoblanadi. Masalan:

درامد

daromad


1-TOPSHIRIQ. O‘ZBEK TILIGA O‘ZLASHGAN ARABIY IZOFALARGA 10 TA MISOL YOZING.

ARABIY IZOFA

O‘QILISHI

MA’NOSI

عبدالله

ABDULLOH

OLLOHNING QULI

نورالدین

NURIDDIN

DINNING NURI

نورالله

NURULLOH

OLLOHNING NURI

لسان الطیر

LISONUT TAYR

QUSH TILI

قصص الانبیا

QISSASUL ANDIYO

PAYG‘AMBARLAR QISSASI

مجالس النفائس

MAJOLISUN NAFOIS

NAFIS MAJLISLAR

دار الفنون

DORUL FUNUN

FANLAR UYI

دار الحکمه

DORUL HIKMA

HIKMATLAR UYI

دار الحکومه

DORUL HUKUMA

HUKUMAT UYI

لغت الترک

LUG‘AT-AL TURK

TURKCHA LUG‘AT


2-TOPSHIRIQ. QYIDA BERILGAN O‘ZLASHGAN SO‘ZLAR USULLARIGA 2 TADAN MISOL YOZING.

1.Tarkibida se (ث) harfi mavjud bo‘lgan so‘zlar o‘zlashgan so‘zlar bo‘lib hisoblanadi. Masalan:



باعث

بحث

ثانیه

ثابت

BOIS

BAHS

SONIYA

SOBIT

2. Tarkibida hoyi hutti (ح) harfi mavjud bo‘lgan so‘zlar o‘zlashgan so‘zlar bo‘lib hisoblanadi. Masalan:

حال

حافظ

حکومت

حساب

HOL

HOFIZ

HUKUMAT

HISOB

3. Tarkibida zol (ذ) harfi mavjud bo‘lgan so‘zlar o‘zlashgan so‘zlar bo‘lib hisoblanadi. Masalan:

ذکاوت

ذوق

ذکر

ذهن

ZAKOVAT

ZAVQ

ZIKR

ZEHN

4. Tarkibida sod (ص) harfi mavjud bo‘lgan so‘zlar o‘zlashgan so‘zlar bo‘lib hisoblanadi. Masalan:

صلامت

صاحب

صادق

صبح

SALOMAT

SOHIB

SODIQ

SUBH

5. Tarkibida zod (ض) harfi mavjud bo‘lgan so‘zlar o‘zlashgan so‘zlar bo‘lib hisoblanadi. Masalan:

فرض

حاضر

حضرت

ضرر

FARZ

HOZIR

HAZRAT

ZARAR

6. Tarkibida o‘zbek tili talaffuziga mos kelmaydigan to (ط) yot harfi ishtirok etgan so‘zlar o‘zlashma so‘z sanaladi. Masalan:

تعطیل

طعام

وطن

طاعت

TA’TIL

TA’OM

VATAN

TOAT

7. Tarkibida zo (ظ) harfi mavjud bo‘lgan so‘zlar o‘zlashgan so‘zlar bo‘lib hisoblanadi. Masalan:

نظم

منظره

ناظر

ظلم

NAZM

MANZARA

NOZIR

ZULM

8. Tarkibida ‘ayn (ع) harfi mavjud bo‘lgan so‘zlar o‘zlashgan so‘zlar bo‘lib hisoblanadi. Masalan:

معلم

علم

شاعر

عشق

MUALLIM

ILM

SHOIR

ISHQ

9. Tarkibida hoyi havvaz (ه) harfi mavjud bo‘lgan so‘zlar o‘zlashgan so‘zlar bo‘lib hisoblanadi. Masalan:

هماهنگ

هنوز

مهر

هوا

HAMOHANG

HANUZ

MEHR

HAVO

10. -and harfiy birikmasi bilan tugallanadigan so‘zlarning aksariyat qismi o‘zlashma so‘zlar bo‘lib hisoblanadi. Masalan:

فرزند

دلبند

مانند

هنرمند

FARZAND

DILBAND

MONAND

HUNARMAND

11. -ta harfiy birikmasi (o‘zbek tilidagi) bilan boshlangan so‘zlar ham asosan o‘zlashma (arab tilidan) so‘zlar bo‘lib hisoblanadi. Masalan:

تشریف

تدقیق

تحسین

تحریر

TASHRIF

TADQID

TAHSIN

TAHRIR

12. -ma harfiy birikmasi (o‘zbek tilidagi) bilan boshlangan so‘zlar ham asosan o‘zlashma (arab tilidan) so‘zlar bo‘lib hisoblanadi. Masalan:

محرم

محکمه

مجلس

محمود

MAHRAM

MAHKAMA

MAJLIS

MAHMUD

13. -mo‘ harfiy birikmasi (o‘zbek tilidagi) bilan boshlangan so‘zlar ham asosan o‘zlashma (arab tilidan) so‘zlar bo‘lib hisoblanadi. Masalan:

معطبر

مؤمین

MO‘TABAR

MO‘MIN

14. -mu harfiy birikmasi (o‘zbek tilidagi) bilan boshlangan so‘zlar ham asosan o‘zlashma (arab tilidan) so‘zlar bo‘lib hisoblanadi. Masalan:

محبت

متفکر

ملک

مستقل

MUHABBAT

MUTAFAKKIR

MULK

MUSTAQIL

15. at harfiy birikmalari bilan tugallanadigan so‘zlar ham o‘zlashma so‘zlar bo‘lib hisoblanadi. Masalan:

جمعیت

حسرت

نظارت

صنعت

JAMIYAT

HASRAT

NAZORAT

SAN’AT

16. ot harfiy birikmalar bilan tugagan so‘zlar o‘zlashma so‘zlar bo‘lib hisoblanadi. Masalan:

نباتت

مطبعات

خطّاط

ملاقات

NABOTOT

MATBUOT

XATTOT

MULOQOT

17. So‘z boshi «i» va uning uchinchi harfi «ti» bo‘lgan so‘zlar ham o‘zlashma (arab tilidan) so‘zlar bo‘lib hisoblanadi. Masalan:

انتظام

انتظار

احتلاف

احتیاج

INTIZOM

INTIZOR

IXTILOF

EHTIYOJ

18. So‘z boshi «ist» harfiy birikmalari bilan boshlangan bo‘lsa ham o‘zlashma so‘zlar bo‘lib hisoblanadi. Masalan:

استقامت

استقلال

استقبال

استفاده

ISTIQOMAT

ISTIQLOL

ISTIQBOL

ISTIFODA

19. Tarkibida “f” harfi bo‘lgan so‘zlar ham o‘zlashma so‘zlar hisoblanadi. Masalan:

فصل

طرف

فلک

کشف

FASL

TARAF

FALAK

KASHF

20. -anda harfiy birikmasi bilan tugallanadigan so‘zlar ham o‘zlashma so‘zlar bo‘lib hisoblanadi. Masalan:

پزنده

خواننده

پرنده

گزنده

PAZANDA

XONANDA

PARANDA

GAZANDA

21. r harfi bilan boshlangan so‘zlar ham o‘zlashgan so‘zlar hisoblanadi. Masalan:

راز

راست

راه

روز

ROZ

ROST

ROH

RUZ

22. Dol harfi bilan boshlanib dol harfi bilan tugallangan so‘zlar ham o‘zlashgan so‘zlar bo‘lib hisoblanadi. Masalan:

درامد

درامد

درود

دود

DAROMAD

DARD

DURUD

DUD

Download 114.5 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling