Abbosiylar davridan e’tiboran halifalikda shariat – musulmon qonunlari majmuasi qaror topgan, har bir musulmon shariat ko’rsatmasiga ko’ra yashashi shart bo’lgan. Har bir musulmonning majburiyatlari orasida muqaddas ramazon oyida ro’za tutish ham bor edi. Aqidaga ko’ra, shu oydagi kechalardan birida Muhammad payg’ambarga birinchi “vahiy” kelgan. Butun oy davomida musulmonlar quyosh chiqqandan to uning botgunicha hech narsa emaganlar. Makkani ziyorat qilish – haj ham majburiy edi. Payg’ambar ummati bo’lgan har bir kishi umrida loaqal bir marta haj qilishi lozim edi. - Abbosiylar davridan e’tiboran halifalikda shariat – musulmon qonunlari majmuasi qaror topgan, har bir musulmon shariat ko’rsatmasiga ko’ra yashashi shart bo’lgan. Har bir musulmonning majburiyatlari orasida muqaddas ramazon oyida ro’za tutish ham bor edi. Aqidaga ko’ra, shu oydagi kechalardan birida Muhammad payg’ambarga birinchi “vahiy” kelgan. Butun oy davomida musulmonlar quyosh chiqqandan to uning botgunicha hech narsa emaganlar. Makkani ziyorat qilish – haj ham majburiy edi. Payg’ambar ummati bo’lgan har bir kishi umrida loaqal bir marta haj qilishi lozim edi.
- Halifalikda soliqning bir necha turi mavjud edi. Asosiy soliq zakot hisoblangan. Uni barcha musulmonlar to’lashgan. Musulmon bo’lmagan aholi jon solig’i to’lagan. Nihoyat, har ikkalalari ham halifaga yer solig’i to’laganlar. To’g’ri, musulmonlar uchun uning miqdori boshqa dindagilarga qaraganda ancha kam bo’lgan. Bu ko’pgina yer egalarini islomga kirishlarini rag’batlantirgan. Evropadagi feodal davlatlaridagi kabi, halifa yerlarni yirik feodallarga in’om etgan. Bunday yer egaligi mulk deb atalgan.
Davlat boshqaruvini yaxshilash uchun halifalar o’z tangalarini zarb qilishgan va pochta hizmatini joriy qilishgan. Mamlakatning turli burchaklarini bog’lovchi asosiy yo’llarda pochta stansiyalari joriy etilgan, ularni “yomchi” deb atashgan. Bunday stansiyalarda otlarini almashtirib butun mamlakat bo’ylab xabar tarqatuvchi choparlar “yomchi” deb atalgan. Bu so’zdan ruscha “yamshchik” atamasi kelib chiqqan. - Davlat boshqaruvini yaxshilash uchun halifalar o’z tangalarini zarb qilishgan va pochta hizmatini joriy qilishgan. Mamlakatning turli burchaklarini bog’lovchi asosiy yo’llarda pochta stansiyalari joriy etilgan, ularni “yomchi” deb atashgan. Bunday stansiyalarda otlarini almashtirib butun mamlakat bo’ylab xabar tarqatuvchi choparlar “yomchi” deb atalgan. Bu so’zdan ruscha “yamshchik” atamasi kelib chiqqan.
- Arab bosqinchiligining muhim oqibati islomni tarqalishi bo’lgan. VII – VIII a.lar mobaynida arablar diniy bag’rikenglik siyosatini yurgizishgan, bu hatto Qur’onda yozilgandi. Musulmon bo’lmaganlar erkin ravishda o’z dinlariga e’tiqod qilganlar va hatto o’zlarining cherkov tashkilotlari – qavmlar, eparhiyalar va jamoalarni saqlab qolishgan. Ammo musulmonlarga ancha kam soliq miqdori yuklanishi, islomga kirganlar uchun imkoniyatlar yaratib berilishi bora-bora o’z ishini qildi. Agar arab halifaligining dastlabki o’n yilliklarida aholining ko’pchiligi islom dinida bo’lmasa, X a.ga kelib halifalik aholisining ko’pchiligi musulmonlardan iborat edi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
