Progressive soliq nima?

KIRISH:
PROGRESSIVE SOLIQ NIMA?
Progressive soliq, soliq to’lovchining to’lov qobiliyatiga asoslanadi. U kam daromad olganlarga yuqori daromad ega bo’lganlarga qaraganda past soliq stavkasini belgilaydi. Bunga odatda soliq to’lovchilarni daromad bo’yicha guruxlaydigan soliq qavslarini yaratish orqali erishiladi.
Qo’shma shtatlardagi daromad solig’I tizimi progressive tizim deb hisoblanadi,
lekin u so’ngi o’n yilliklarda tekislanib bormoqda. 2021 yil uchun atigi yettita soliq qavslari mavjud bo’lib, ularning stavkalari 10%, 12%, 22%, 24%, 32%, 35% va 37% ni tashkil qiladi. 1985 yilda 16 ta soliq qavslari mavjud edi.

ASOSIY MAXSULOT
Progressive soliq daromadlari yuqori bo’lgan soliq to’lovchilarga nisbatan yuqori foiz stavkasi belgilaydi. AQSH daromad tizimi bunga misoldir.
Regressive soliq to’lash imkoniyatidan qat’i nazar, barcha soliq to’lovchilarga bir xil stavkani belgilaydi. Bunga savdo solig’I misoldir.
Yagona soliq – bu daromad solig’i bo’lib, bu hamma uchun daromadning bir xil foizidir. Qo’shma shtatlar ijtimoiy sug’urtasi bo’yicha ish haqqi solig’i yagona soliqqa tortiladi, faqat uning yuqori chegarasi mavjud.

PROGRESSIVE SOLIQ

PROGRESSIVE SOLIQ TO’G’RISIDA TUSHUNCHA
Progressive soliqning mantiqiy asosi shundaki, bir foizli soliq, kam daromadli odamlar uchun nomunosib yuk bo’ladi. Qarzdor bo’lgan dollar miqdori kichikroq bo’lishi mumkin, lekin ularning real sarflash qobiliyatiga ta’siri ko’proq.
Soliq tuzilmasining qanchlik progressivligi darajasi soliq yukining qancha qismi yuqori daromadlarga o’tkazilishiga bog’liq. Agar bitta soliq kodeksining past stavkasi 10% va yuqori stavkaning 30% bo’lsa, boshqa soliq kodeksining soliq stavkasi 10% dan 80% gacha bo’lsa, ikkinchisi yanada progressive hisoblanadi.

PROGRESSIVE SOLIQNING AFZALLIKLARI

Ijobiy tomoni shundaki, progressive soliq tizimi to’lashga imkoni bo’lmagan odamlarga soliq yukini kamaytiradi. Bu kam ish haqqi oluvchilarning cho’ntagida ko’proq pulni qoldiradi, ular bu pullarning barchasini zarur mollarga sarf qilishi va bu jarayonda iqtisodiyotni rag’batlantirishi mumkin.

Progressive soliq tizimi, shunindek, tekis soliqlar yoki regressive soliqlarga qaraganda ko’proq soliq yig’ishga harakat qiladi, chunki soliqlarning eng yuqori qismi eng yuqori miqdordagi pullardan olinadi.

Progressive soliq, shunindek, eng ko’p resurslarga ega bo’lganlardan barcha fuqorolar va korxonalar ishonadigan xizmatlarning katta qismini, masalan, yo’llarni saqlash va jamoat xavfsizligini moliyalashtirishni talab qiladi.

PROGRESSIVE SOLIQNING KAMCHILIKLARI

Progressive soliqlarni teskarisi, regressive soliq, yuqori ish haqqi oluvchilarga qaraganda kam ish haqi oluvchilarning bir martalik daromadning katta qismini oladi.

Savdo solig’i regressive soliqqa misoldir. Agar bittasi boy va kambag’al bo’lgan ikkala shaxs bir xil oziq-ovqat sumkasini sotib olsalar, ikkalasi ham bir xil miqdordagi savdo solig’ini to’laydilar. Ammo kambag’al odam ushbu oziq-ovqat maxsulotlarini olish uchun daromadning ko’proq foizini yashirgan.

PROGRESSIVE SOLIQ VA TEKIS SOLIQQA TORTISH
Yagona daromad solig’i tizimi daromadidan qat,iy nazar har kimga bir xil foizli soliq soladi. AQSHda Ijtimoiy ta’minot va Medicare-ni moliyalashtiradigan ish haqqi solig’i ko’pincha yagona soliq hisoblanadi, chunki barcha ish haqqi oluvchilar bir xil foiz to’laydilar. Lekin, ushbu soliqning chegarasi bor. 2021 yil uchun ish haqidan soliq 142,800 AQSH dollaridan oshadigan daromadga nisbattan qo’llanilmaydi. Shuning uchun uni faqat shu miqdordan kam maosh oladigan odamlarga soliq soladi. Yiliga 142,800 AQSH dollaridan ortiq maosh oladigan soliq to’lovchilar ish haqidan olinadigan soliqlarda umumiy daromadlarining kamroq foizini to’laydilar. Bu uni regressive soliqqa aylantiradi.