Arnawli bilimlendiriw ministirligi

Sawat ashiw da’wirinde oqiwg’a u’yretiw

Sawat ashiwda oqiw sabaqlarinin’ tiykarg’I waziypasi oqiwshilarg’a ses ha’m ha’riplerdi tanistiriw olardin’ duris aytiliwin u’yretiw arqali balalarda duris ta’sirli oqiw ko’nlikpelerin rawajlandiriwdan ibarat Sonday-aq oqiwshilardin’ so’ylew tilin bayitiw baylanisli so’ylewdi o’siriw esitiw qabil etiw sezgisin o’siriwde ha’m bul da’wir a’himiyetligi menen ayriqsha orindi iyeleydi.

Tayarliq da’wiri oqiwg’a u’yretiw ushin sharayat jaratiladi. Bul da’wirde balalarda o’zgeler so’zlerin esitiw diqqatin ja’mlew so’z dizbekleri (ses buwin so’z ga’p) ayira aliwg’a olardin’ waziypalarin an’law siyaqli o’zgeshelikler rawajlanadi.

Bular oqiwshilardin’ oqiwin tabisli iyelewine ja’rdem beredi.

Oqiwg’a u’yretiw ushin en’ da’slep oqiwshi ses ha’m ha’rip penen jaqsi tanistiriliwi kerek. Ses ha’m ha’rip penen tanistiriwdi buwinnan sesti ajirata aliw prinsipine a’mel etedi.

Ha’rip penen tanisiw bir neshshe bag’darda a’melge asiriladi.

1.Mazmunli su’wret boyinsha soraw juwap usili menen baylanisli gu’rrin’ du’zdiriledi. Onnan kerekli ga’p son’ kerekli so’z ajiratip alinadi, son’ so’z u’stinde joqaridag’day analiz jumislari sho’lkemlestiriledi.

2.So’z tiykar etip analitikaliq shinig’iwlar ja’rdeminde u’yreniletug’in ses ajiratilip alinadi Misali; at,oqiwshi attin’ su’wretin ko’rsetedi, oqiwshilar onin’ atin aytadi. Oqiwshi a sesin sozip (a-a-a-t) aytadiha’m qaysi dawisti sozip aytqanin oqiwshilardan soraydi.

1. 
   Ha’rip birikpelerin buwindi jaziw ha’riplerdi duris qosip jaziw ta’jriybelerin payda etiw ushin so’z jaziw
   

Grafikaliq ta’jriybe rawajlandiriwdan tiykarg’I maqset ha’riplerdi baspadan bir tegiste elementlerge ajiratpay baylanistirip tez bir tegislikte so’zlerdi qatarg’a duris jaylastiriw.

Sonida aytip o’tiw kerek, sawat ashiw da’wirinde bala ha’riplerdi jaziwdan aldin oni qanday payda etiwdi ko’z aldian keltirip pikirlep aladi, bazida harip formasin hawada jazadi.

Bunnan tisqari bala jaziwdin’ texnikaliq ta’repine u’lken fizikaliq ku’sh jumsaydi. Sawat ashw da’wrinin’ aqirinda bala bir sabaqta 20lag’an so’zdi jaziw mu’mkin. Da’pter uslawda balalrdi da’pter siziqlarina a’mel etiwge ha’riplerdi bir tegis jaziwg’a abzatstan jaziwdi umitpasliqqa u’yretip bariw olarda azadliqqa ta’rbiyalaydi Jaziw sabag’inda oqiwshilar “jaziw” da’pter menen islesedi.

Klasta u’yrenilgen ha’ripti u’yde shinig’iw etiw ushin o’z aldina da’pter bolg’ani maqul.

Oqiwshi jaziw waqtinda 65gradus qyaliqta jaziwdi, bunin’ ushin parta u’stinde 25gradus qiyaliqta qoyiliw aytilip turadi.

Da’pter jo’ninde de aziraq toqtap o’tiw lazim. Da’slepki jaziwg’a u’yretiw a’yne mayda qatarli da’pterde ju’rgiziliwi tiyis. Bir Qatar siziqli da’pterdi 3klastin’ birinshi shereginen baslag’an maqul boladi. Al qiya siziqli da’pterlerdi <> u’yrenip bolg’annan son’ qollanbasa da boladi.