Aromatizatorlar. Shirin tam beruvchi vositalar reja Makroorganizmlarning sanoatdagi ahamiyati

OZIQ OVQAT MAHSULOTLARINI ISHLAB CHIQARISHDA QO’LLANILADIGAN QO’SHIMCHALAR .AROMATIZATORLAR. SHIRIN TAM BERUVCHI VOSITALAR
Reja

1. 
   Makroorganizmlarning sanoatdagi ahamiyati
   
2. 
   Mikroorganizmlarning oziq ovqat sanoatida qo`llanilishining rivojlanishi
   
3. 
   Mikrobiologiya sanoati
   
4. 
   Mikrobiologiyaning biotexnologiyasi
   

Mikrobiologiya sanoati- sanoat tarmogʻi; ishlab chiqarish jarayonida turli nooziq-ovqat xomashyo turlari (neft va gaz uglevodorodlari, gidrolizatlar , yogʻoch)dan va qand lavlagi,makkajoʻxori, moyli va yormabop ekinlar va boshqalarning donini sanoatda kayta ishlashchiqitlaridan qimmatli mahsulotlarni mikrobiologik sintez qilib olishga asoslanadi.

Oqsilvitaminli konsentratlar , aminokislotalar , vitaminlar , ferment preparatlari, antibiotiklar ,oʻsimliklarni zararkunanda va hasharotlardan himoya qilishda qoʻllaniladigan bakteriyali vavirusli lre-paratlar , bakteriyali oʻgʻitlar , shunin-gdek, oʻsimlik xom ashyosini kompleks qaytaishlash mahsulotlari — furfurol, ksilit va boshqa ishlab chiqaradi. Mikrobiologiya sanoatifantexnika taraqqiyoti yutuqlari negizida vujudga kelgan va mikrobiologiya texnikasi, kimyo,fizika, kimyoviy texnologiya, biotexnologiya va boshqalarning eng yangi yutuqlarigatayanadi. Mikroorganizmlarga xos boʻlgan moddalarning fermentlar taʼ sirida oʻzgarishlaridayuzaga keladigan ulkan energiyadan qishloq xoʻjaligi va sanoat uchun zarur mahsulotlarnimaqsadga muvofiq sintez qiladigan mukam mal muhandislikbiologik sistemalar barpoetilgan. Mikrobiologiya sanoati mahsulotlarining katta qismi biologik jihatdan yuqori sifatliaralash yem ishlab chiqarishda ishlatiladi. Yemga qoʻshilgan 1 t yem achitqi tirik vazndaqoʻshimcha 1,5—2 t parranda goʻshti yoki 15—25 ming dona tuxum olishni taʼminlaydi va 3,5—5 t donni tejash imkoniyatini beradi. Yem achitqilari bilan birga ratsionda yetishmaydiganvitaminlar va aminokislotalar , yem antibiotiklari, fermentli preparatlar mollarning ozuqaratsioniga qoʻshiladi.
Mikrobli va virusli insektitsidlar odamlar , foydali hayvonlar va hasharotlar uchun xavfsizhisoblanadi. Fermentli preparatlar qishloq xoʻjaligi xom ashyolariga ishlov berishda birqator texnologik jarayonlarni ancha tezlashtiradi, oziq-ovqat, goʻsht, sut sanoati, yengilsanoatda mahsulot chiqishini oshiradi va sifatini yaxshilaydi. Fermentli preparatlar ,shuningdek, kimyo va qora metallurgiya sanoatida, sanoat va kommunal oqova suvlarinitozalash tizimlarida qoʻllaniladi. Mikrobiologiya sanoati mahsuloti boʻlgan lizin, fermentli vaoqsilli preparatlar non va non mahsulotlarini, oziq-ovqat kotsentratlarini oqsil bilan boyitish,ularning ozuqalik qimmatini oshirishda foydalaniladi. Oʻzbekistonda Mikrobiologiya sanoatimahsulotlari "Qoʻqon spirt zavodi" aksiyadorlik jamiyati (1989; don (bugʻdoy)danrektifikatsiya qilingan etil spirti), " Andijon biokimyo zavodi" aksiyadorlik jamiyati (1953;Soʻnggi tahrir 2 yillar avval PlanespotterA320tomonidan amalga oshirildiMatndan CC BY-SA 3.0 litsenziyasi boʻyicha foydalanish mumkin (agar aksi koʻrsatilmagan boʻlsa).
furfurol, spirt, etil spir ti, quruq xlorella va boshqa mikrobiologiya mahsulotlari); Yangiyoʻl"Biokimyo " aksiyadorlik jamiyati (1949; etil spirti, oʻsimlik xom ashyosidan texnik spirt, yemxashak achitqisi, quruq yem-xashak qoʻshimchasi), Fargʻona furan birikmalari kimyo zavodi(1946; chigit shulxasi, sholi qipigʻi, paxta lin-ti va boshqalardan furfurin, etil, texnikspirtlar)da ishlab chiqariladi. Mikrobiologiya sanoatining ayrim mahsulotlari"Oʻzfarmsanoat" kompaniyasi korxonalarida tayyorlanadi.
Oziq-ovqat va ozuqa mahsulotlari biotexnologiyasi faning ahamiyati va vazifalari. Oziq-ovqat va ozuqa mahsulotlari biotexnologiyasining rivojlanish tarixi va asosiy yo‘nalishlari. Biotexnologiyaning imkoniyatlari. Biotexnologiyaning ob’ektlari. Inson organizmida oziq-ovqat mahsulotlari tarkibining funksiyasi.
Sut va sut mahsulotlari ishlab chikarish biotexnologiyasiLaktozasiz sut olish texnologiyasi. Sut zardobini qayta ishlash va qandli moddalar olish texnologiyasi. Pishloq, brinza, yogurt, qatiq, va boshqa mahsulotlar ishlab chiqarishda fermentlami va mikroorganizmlami ahamiyati. Jarayonniv biokimyoviy asoslari.Bijg‘ish mahsulotlari ishlab chiqarishda biotexnologiyaVino, pivo, spirt, kvas, sidr va boshia ichimliklar ishlab chiqarishda biotexnologik jarayonlar. Non va non mahsulotlari ishlab chiqarishda biotexnologiyanon mahsulotlari ishlab chiqarishda fermentlami va achitqilarni qomlashning
biokimyoviy asoslari. Qollanilayotgan fermentlami turlari va xususiyatlari. Sifati kam unlardan non mahsuloti ishlab chiqarishda fermentlami ahamiyati Qandli moddalar ishlab chiqarish texnologiyasidabiotexnologik usullarKraxmaldan glyukoza olish texnologiyasi. Kraxmalni suyultirishda bosqichlari. Kraxmal eritmasini qandlashtirish. Glyukoza siropini aktivlangan ko'mir yordamida rangsizlantirish. Glyukoza-fruktoza siropini olish. Glyukozani glyukozoizomerazafermenti orqali fruktozaga aylantirish. Jarayonni biokimyoviy va texnologik asoslari.
Fermentatsiyalangan oziq-ovqat mahsulotlari vafunksional qo‘shimchalarMeva va sabzavotlami fermentatsiya qilish. Choy. Kofe. Soya mahsulotlari.Biologik faol moddalar va ularni olish biotexnologiyasiMikroorganizmlar biomassasidan oqsil preparatlar olishdagi asosiy talabalar.
Q o‘ziqorinlaming kimyoviy tarkibi va oziqaviy qiymati. Qo‘ziqorinlarni o ‘stirish usullari. Achitqilardan oqsil izolyati olish texnologiyasi.Suv o‘tlari oqsil manbai sifatida. Aminokislotalardan oziqa qo‘shimchasi sifatida foydalanish.
Aminokislotalami olish usullari.
Istemol organik kislotalari ishlab chiqarish biotexnologiyasiLimon kislota. Sirka kislota. Sut kislota. Mikrobiologik usullar yordamida olinadigan boshqa organik kislotalar.
Aromatizatorlar va xushbo‘ylikni oshiruvchi moddalarOziq-ovqai mahsulotlariuchun foydalaniladigan aromatizatorlaming tarkibi.
Ulami ishlab chiqarish usullari. Aromatizatorlar va xushbo‘ylikni oshiruvchi moddalami olishning mikrobiologik usuli. Aromatizatorlaming mikrobiologikturg'unligi.Oziqa tolalarOziqa tolalaming inson organizmidagi axamiyati. Oziqaviy tolalarklassifikatsiyasi. Oziqa tolalar olish usullari.
RadioprotektorlarRadioprotektorlaning organizmdagi vazifalari. Enterosorbent va biosorbentlar. Xozirgi kunda enterosorbentlaming davolash ta’siri to ‘rtta mexanizmi.
Shirin ta’m beruvchi moddalarTabiiy shirin ta ’m beruvchi moddalar. Sun’iy shirinlashtiruvchilar. Shirin ta’xm beruvchi moddalami olishning biotexnologik usullari. Shirin ta’m beruvchi moddalmi ishlatish meyyorlari.
Oziq-ovqat mahsulotlarinining antioksidantlariAntioksidantlarning ishlatilish soxalari. Antioksidantlaming klassifikatsiyasi.
Tabiiy antioksidantlar.KonservantlarKonservantlaming oziq-ovqat mahsulotlari ishlab chiqarishdagi roli. Oziq- ovqat mahsulotlari konservantlariga quyidagi talabalar qo'yiladi. Kimyoviy konservantlar Biologik konsevantlariOziq-ovqat mahsulotlarida foydalaniladigan bo‘yoqlarOziqaviy bo‘yoqlaming klassifikatsiyasi. Tabiiy bo‘yoqlami olish usullari.
Tabiiy bo‘yoq!arni olishning biotexnologik usullari.
Quyultiruvchi moddalarGel xosil qiluvchi va quyudtiruvchi moddalarning tavsifi. Biotexnologik yo‘llar bilan olinadiga emulgatorlar va stabilizatorlar.
Fermentli preparatlar ishlab chiqarishOziq-ovqat soxasida foydalaniladigan fermentli preparatlar. Fermentli prepraratlami biotexnologik olish usullari. Ferment preparatlarining biologik ta ’siri.Vitaminli preparatlar ishlab chiqarishVitaminlar olish manba’lari. Vitaminlarini biotexnologik ishlab chiqarish usullari. B2 va B,2 vitaminlari.
Qatiq-sut mahsulotlari uchun tomizg‘ilar zavod laboratoriyalarida tayyorlanadi va hamma zaruriy shartlarga javob bеradi. Ular ustidandoimiy mikrobiologik nazorat olib boriladi. Qatiq sut mahsulotlari ishlab chiqarish tеxnologiyasiga rioya qilish insonning yuqori sifatli to‘yimli, profilaktik va shifobaxsh oziq-ovqatga bo‘lgan extiyojini qondirish mumkin. I.I.Mеchnikov asr boshida sut kislotasi va sut kislota baktеriyalarining mahsulotlari odam ichagida mavjud bo‘lgan chirituvchi baktеriyalarni o‘ldirib inson tanasini muddatdan oldin qarishini oldini oladi. Bizning mamlakatimizda sut mahsulotlari assortimеntlari va uni ishlab
chiqarishda yuqori o‘rinlarda turadi. Sut mahsulotlari oqsil va yog‘ miqdoriga qarab odatdagi sutdan ham farq qiladi. O‘rtacha miqdori 0,7-1,5% gacha bo‘lgan sutdagi qand sut kislota baktеriyalari ta‘sirida sut kislotasiga aylanadi. Sut kislotasi ta‘sirida
kazеin iviydi va sutga nisbatan xazm bo‘lishi tеzlashadi. Masalan: shirin qatiq soatiga 92 % sut esa 32 % ga xazm bo‘ladi. Ko‘pgina qatiq, sut mahsulotlari tarkibida maxsus еngil xazm bo‘ladigan shifobaxsh mahsulotlar sifatida ayrim kasalliklarnidavolashda qo‘ullaniladi. Qatiq, acidofil-turushli sut bo‘lib, o‘pka silini davolashda, oshqozon ichak kasalliklarini davolashda acidofil sut va boshqa acidofil mahsulotlardan foydalaniladi. Yo‘g‘on ichak yallig‘lanishi, dizеntеriya, mеda va ichaklarda ovqat singimasligi kabilarda esa acidafil pastadan foydalaniladi. Acidofil mahsulotlarni, mikroorganizmni buzuvchi antibiotiklarni roli tibbiyotda ichakdagi normallanishi bilan kеskin ortadi. Acidofil mahsulotlar normal mikrofloralarning (zararsiz) tiklanishlariga yordam bеradi. Qatiq sut mahsulotlari o‘zida turli xil vitaminlar (A,D,Е) tutadi, u Sa tuzlariga, R,Mg inson suyagi tarkibi va to‘qimalarini turli minirallarga boydir. Qatiq-sut mahsulotlari almashinmaydigan va organizmlarga еngil o‘zlashtiriladigan aminokislotalarga boy. Qatiq, kеfir o‘zida SO2va sut kislotasi, alkogol qoldiqlarni tutadi va bularning barchasi ta‘sirida ovqat xazm qiluvchi bеzlar ajratadigan shirani ajralishini kuchaytiradi va ovqatning xazm bo‘lish jarayonini еngillashtiradi.Qatiqning buzilishi. Buzilishning asosiy ko‘rsatkichi nordon, taxir ta‘m va o‘ziga xos maza bеrmasligi. Buzilish asosan oqsilning sutda oz miqdorda bo‘lishi, achitqi faolligini pastligi va harorat rеjimini nazorat qilmaslik natijasida kеlib chiqadi.