Arqonning diametrini aniqlaymiz
Download 229.26 Kb.
|
mexanika
|
Masalalar 650 -masala. yukni tezlanish bilan ko'tariladigan arqonning ko'ndalang kesim yuzi aniqlansin (396- shakl, a). Arqon materiali uchun ruxsat etilgan kuchlanish . Arqonning og'irligi e'tiorga olinmasin. 461 Yechish; mustaxkamlik sharti (XVI,3) formulaga asosan arqon kesimining yuzini aniqlaymiz: bo’lsa Arqonning diametrini aniqlaymiz: 261-masala. Arqon og'irlikdagi yukni tezlanish bilan ko'tarmoqda. Agar arqonning uzunligi ko'ndalang kesim yuzi solishtirma og'irligi . uning ko'ndalang kesimidagi dinamik kuchlanish aniqlansin (414-shakl, a). yechish: Bu masala yuqorida tekshirilgan masalani o'zi bo'lib, faqat bunda arqonning og'irligini e'tiborga olamiz, dinamik kuchlanishni (XVI, 2) formulaga asosan topamiz: 262- masala. Uzunligi bo'lgan OA po'lat simning A uchiga og'irlikdagi yuk osilgan. Bu sim gorizantal O o’q tevaragida tekis harakat bilan aylanadi (424- shakl). Agar po’latning mustahkamlik chegarasi bo’lsa u minutga necha marta aylanganda uzilishi mumkin? Yechish: simning o’z og’irligi e’tiborga olmasak, dinamik kuchlanish quyidagi formuladan aniqlanadi: bundan : yoki: bo’ladi. Demak, sim tezlin bilan aylanganda uzulishi mumkin ekan. 263-masala. Diametri 30 sm bo’lgan halqa kesimidagi kuchlanish dan oshmasa, u o’ o’qi atrofida necha marta aylanishi kerak? 462 Bundan: Yoki: Bo’ladi. Demak, tezlikda silindrda kuchlanish hosil bo’ladi. 264- masala. Valik va unga bikr qilib biriktirilgan siniq CDE sterjin ko’ndalang kesimlari bir xil valik AB o’q atrofida o’zgarmas burchak tezligi bilan aylanadi (425- shak, a): va . Siniq sterjenning vertical (CD) va gorizantal (DE) uchastkalarida vujudga keladigan inertsiya kuchlaridan hosil bo’lgan eguvchi moment , kesuvchi kuch epyuralari qurilsin , valikning inertsiya kuchlari hisobga olinmasa ham bo’ladi. Ruxsat etilgan kuchlanish bo’lganda valikning minutiga aylanish soni topilsin. Yechish: (XVI, 10) formulaga asosan DE sterjinda hosil bo’ladigan inertsiya kuchi intevsivligini aniqlaymiz (x=l): Bu kuch DE sterjin o’qia tik yo’nalgan bo’lib, unung uzunligi bo’yicha o’zgarmaydi (425- shakl, b); CD sterjini uvhun: bo’lganda bo’lganda bo’lib, u CD sterjenni uzunasi Bo’yicha chiziq qonuni bilan o’zgaradi va uning o’qi bo’yicha yo’nalgan bo’ladi. Shunday qilib, inersiya kuchining epyurasi 425-shakl, b da ko’rsatilgan. Endi statikaning muvozanat tenglamasidan foydalanib, sistemaning tayanch reaksiyalarining topamiz. 463 Buni tekshirib ko’ramiz: Demak, tayanch reaksiyalari to’g’ri topiladi. Eguvchi moment tenglamalari. ED sterjin uchun: CD sterjin uchun: (o’zgarmas son ). Valikning BC uchastkasi uchun: bo’lganda bo’lganda Valikning AB uchastkasi uchun: bo’lganidan bo’lganida esa bo’ladi. Eguvchi momentning topilgan qiymatlari asosida chizilgan epyurasi shaklda ko’rsatilgan (425-shakl, b). Kesuvchi kuch tenglamalari. ED sterjin uchun: bo’lganda bo’lganda esa bo’ladi. CD sterjin uchun: Valikning CB uchastkasi uchun : (o’zgarmas son). Valining AB uchastkasi uchun (o’zgarmas son) . Kesuvchi kuchning hosil bo’lgan qiymatlar asosida chizilgan epyurasi shaklda ko’rsatilgan (435- shakl, g). Bo’ylama kuch tenglamalari. Bo’ylama N kuch faqat siniq sterjenning CD qismidan hosil bo’ladi; valikda bo’ylama kuch Volga teng . Siniq sistemaning CD sterjenning C uchida g masofada kesim uchun: 464 z =0 bo’lganda: bo’lganda; bo’ladi. Bo’ylama kuchning bu qiymatlar asosida chizilgan epyurasi shaklda ko’rsatilgan (425- shakl, d). Valik uchun M, Q va N epyuralarini chizishda CD sterjenning C kesimidagi zo’riqish kuchlarini valik uchun tashqi kuch deb qarasa bo’ladi (425- shakl, e). Maksimal eguvchi moment valikning B kesimida hosil bo’ladi: bu kesimda bo’ylama kuch nolga teng. Eng kata normal kuchlanisni aniqlaymiz: Eng kata bo’ylama kuch CD sterjenning yuqori kesimidas hosil bo’laadi: Demak: Demak: Bo’ladi. CD sterjenning shu kesimiga to’ri kelgan eguvchib moment miqdori: Demak: Shunday qilib, C kesimdagi normal kuchlanish: Bo’ladi. Demak: dir. Eng kata kuchlanishni ruxsat etilgan yuqori normal kuchlanishga tenglashtiramiz: 465 bundan bo’ladi Nazariy mehanikadan ma’lumki, tekis aylanma xarakatda ( ) bo’ladi. Shunday qilib: bundan kelib chiqadi.Demak, valik uchun minutiga 164 marta aylanish ruxsat etilar ekan. 265-masala. Sterjendagi kuchlanish elastiklik chegarasiga etishi uchun og’irligi yuk qanday balandlikdan tushishi kerak.Sterjenning uzunligi , kesim yuzi va (418-shakl,b). Yechish: sterjenning ko’ndalang kesim yuzida zarbdan xosil bo’lgan kuchlanishni elastiklik chegarasiga tenglashtirib quyidsagi bog’lanishni xosil qilamiz: Bundan topiladi. Q yuk sterjenga static ta’sir qilganda sterjen uchining ko’chishi : Uchlanishi esa bo’ladi .Buni (a) ga qo’yib, dinamik koeffitsientini topamiz : bundan yoki bundan esa: kelib chiqadi. 266-masala. 30 nomerli qo’shtavr balkaning uzunligi bo’lib ,uning o’rtasiga og’irlikdagi yuk balandlikdan tushadi. Balkaning zarbdan xosil bo’lgan eng katta kuchlanishi aniqlansin (418-shakl,v). Yechish: GOST8239-56 dan 30 nomerli qo’shtavrga kerakli ma’lumotlarni olamiz: Balkaning kuch tagidagi, ya’ni qoq o’rtasidagi statik egilishini 16-shakldagi formulaga asosan aniqlaymiz: 466 Endi qyuk statik ta’sir qilganda balkaning xavfli kesimidagi kuchlanishni hisoblaymiz: Zarbdan xosil bo’lgan eng kata kuchlanish (XVI,17) formulaga asosan aniqlaymiz: 267-masala. Doiraviy kesimli po’lat sterjenga siqiuvchi bo’ylama kuch qo’yilgan. Sterjen uzunligi ko’ndalang kesim diametri . Shu sterjennig bo’ylama erkin tebranishining takrorligi va davri topilsin. Yechish: (XVI, 27) formulaga asosan bunday yozamiz: Bunda (XVI, 25) formulaga asosan erkin tebranma harakat davrini topamiz: 268-masala. Ikki tayanchda yotgan konsol balkaning erkin uchiga yuk qo’yilgan. Balkaning ko’ndalang kesimi () o’lchamli qo’shtavrdan iborat . Shu balkaning ko’ndalang tebranma harakatining takrorligi aniqlansin(426-shakl, a). Yechish: GOST 8259-56 dan () uchun ni olamiz. (XVI, 27) formulaga asosan, tebranma harakat takrorligini topamiz, buning uchun C nuqtaning salqinligini grafoanalitik usul bilan aniqlaymiz (426-shakl,b). Osma soxta balkaning B tayanch reaksiyasini topamiz: Endi asosiy balkaning C kesmadagi ( ) soxta eguvchi momentni aniqlaymiz: Demak: 467 bo’ladi. Shunday qilib: kelib chiqadi. 269-masala. Tekis ramaning chap burchagiga massasi M bo’lgan yuk qo’yilgan. Ramaning tebranish takrorligi aniqlansin.Rama elemental- rining bikirligi EJ bo’lsin. Yukning massasiga nisbatan rama massasi e’tiborga olinmasin.Massa faqat gorizontal yo’nalishda ko’cha oladi (427-shakl, a). Yechish: biz tekshirayotgan ramaning er- kinlik darajasi birga teng ramaning tebranish takrorligini (XVI, 27) formulaga asosan to- pamiz: bunda gorizontal o’yilgan kuch statik qo’yilganda xosil bo’lgan gorizontal ko’- chish. Uni birlik ko’chish orqali ifodalasak bo’ladi: U holda: 427- shakl. 426-shakl.
( )
Yechish: GOST 8259-56 dan ni olamiz. Endi statik yuk ta’sirida balkaning o’rtasidagi salqinlikni aniqlaymiz: Erkin tebranish takrorligini (XVI, 27) formulaga asosan aniqlaymiz: . 271-masala. Erkin uchiga yuk qo’yilgan qarag’ay konsol balkaning uzunligi , uning erkin tebranish davri 0,2 sekundga teng. Balkaning ko’ndalang kesimi to’g’ri to’rtburchak bo’lib, o’lchamlari 4 x 6 ga baravar. Baka materialining elastiklik moduli topilsin: Yechish: bu masalani (XVI, 26) va (XVI, 27) formulalarga asosan yechamiz: Bundan Demak, balka materialining elastiklik moduli ekan. 272-masala. Ikki tayanchda yotgan oddiy balkaning o’rtasiga muvozanatlashmagan og’irlikdagi divigatel o’rnatilgan; uning minutiga aylanish soni . Balkaning pralyoti , ko’ndalang nomerli qo’shtavr. Dinamik koeffentsiyenti aniqlansin: Yechish: qo’shtavr () uchun inersiya momenti qiymatini GOST 8259-56dan olamiz: , . Sistemaning erkin tebranish takrorligini (XVI, 27) formulaga asosan aniqlaymiz: bunda Ilovadagi 16-jadvalga qarang. Demak; bo’ladi , Majburiy tebranish takrorligini aniqlaymiz: 469 Endi dinamik koeffitsiyenti (XVI, 36) formulaga asosan hisoblaymiz: ( ) 273-masala. Oldingi masaladagi balkaning o’rtasidagi kesimida xosil bo’ladigan statik va dinamik kuchlanishlar aniqlansin. Dvigateldan balkaga ( ) inertsiya kuchi o’tadi (markazdan qochma kuch). Yechish: Q kuch statik qo’yilganda xosil bo’ladigan normal kuchlanish ( ) bo’ladi. Endi markazdan qochma N kuchdan xosil bo’lgan dinamik kuchlanishni topamiz, ( ) Egilishdagi to’la normal kuchlanishni topamiz: ( ) 470 20. Erkinlik darajasi bitta bo’lgan sistemaning majburiy tebranishning differensial tenglamasi chiqarilsin. 21. Qanday xodisa rezonans deb ataladi va uning xavfliligi nimadan iborat? 22. Tebranishda dinamik koeffitsiyenti qanday yoziladi va ( ) nisbat bilan qanday grafik asosida bog’lanadi? 23. Tebranishda dinamik kuchlanish qanday aniqlanadi? Mustaqil yechish uchun masalalar 274-masala. ( ) yukni birinchi 3sekundda ( ) balandlikka ko’tariladi, arqonning uzunligi ( ), materialining solishtirma og’irligi ( ), unga ruxsat etilgan Download 229.26 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|