arslikda Vatanimizning qadim zamonlardan to hozirgi davrgacha tgan lni necha mingyillik tarixi oliy quvyurtlariuchuntavsiyaetilgan" zbekiston tarixi" quv dasturi talablari doirasida yoritilgan

zbekistonvaUkraiiia latlararo munosabatlarga asos solishda 
hainkorfigi LKarimovning 1992— yil avgust oyida 
Kiyevga rasmiy davlat tashrifi muhim 
ahamiyatga ega b ldi. Tashrif cho ida, 25-avgust kuni zbekiston 
Prezidenti Islom Karimov va Ukraina Prezidenti Leonid Kravchuk 
zbekiston bilan Ukraina rtasida davlatlararo munosabatlarning 
asoslari, d stlik va hamkorlik t risidagi shartnomani imzoladilar. 
Shuningdek, ikki davlat rtasidadiplomatikmunosabatlar rnatish 
t risida protokol va savdo iqtisodiy hamkorlik bitimi imzolandi. 
1995— yil 20-21-iyun kunlari Ukraina Prezidenti Leonid Kuchma 
zbekistonda b ldi. Ikkala davlat Prezidentlari tomonidan 
zbekiston-Ukraina hamkorligini kengaytirish va chuqurlashtirish 
y llari t risida Deklaratsiya, zbekiston bilan Ukraina rtasidagi 
iqtisodiy integratsiyani chuqurlashtirish t risida shartnomani 
imzoladi. Safar cho ida zbekiston va Ukraina hukumatlari rtasida 
jinoyatchilikka qarshi kurash sohasida hamkorlik qilish t risida bitim. 
ilmiy-texnikaviy hamkorlik haqida bitim, elchixonalar faoliyati haqida 
bitim imzolandi. Islom Karimovning 1999— yil oktabrida Ukrainaga 
safari cho ida zbekiston va Ukraina rtasida 1999-2008— yillarga 
m ljallangan iqtisodiy hamkorlik t risida bitim imzolangan. 
468 
Muxtasar aytganda, 0'zbekiston va LJkraina rtasida 1992-
2002— yillarda neftni qayta ishlash, kommunikatsiya, fan-texnika, 
sanoat, savdo, axborot almashish, madaniyat va boshqa sohalarda 
hamkorlik bo 'yicha 130 dan ortiq hujjatlar imzolandi. O 'zaro savdo 
hajmi 1992- yildagi 20 mln. AQSH dollaridan 2003- yilda 280 
mln. AQSH dollariga yetdi. 0'z.bekiston Ukrainaga aviatsiya, kirnyo 
va engil sanoat mollari, paxta tolasi, rangli metallar, gaz eksport 
qilmoqda. Ukrainadan gaz va neft konlarini zlashtirishda zarur 
bo 'Igan texnika uskunalari, qora metallurgiya, kimyo sanoati mollari, 
shakar, pistayo i import qilinmoqda. 0'zbekistonning Qora dengizdagi 
Ukraina bandargohlari orqali Yevropa mamlakatlari bilan savdo-
iqtisodiy aloqalari y lga q yildi. 0'zbekistonda Ukraina 
investitsiyalari ishtirokida barpo etilgan 20 ta q shma korxonasi 
ishlamoqda. Jumladan, «ToshVALEO» q shma korxonasida bir 
kunda ming qutiga yaqin qandolat mahsulotlari tayyorlanmoqda. 
Shuningdek, ikkidavlat rtasida ilm-fan, ta'lim, madaniyatsohasida 
hamkorlik qilinmoqda. 
zbekistonning Belorus va Moldova bilan aloqalari. Belorus 
Respublikasi Oliy Kengashining raisi S.Shushkevichning 1991— yil 
6-noyabrda zbekistonga rasmiy davlat tashrifi zbekiston bilan 
Belorus rtasida davlatlararo aloqalarga asos soldi. Tashrif paytida 
Toshkentda LKarimov va S.Shushkevich zbekiston Respublikasi 
bilan Belorus Respublikasi rtasida davlatlararo munosabatlarning 
asoslari t risida shartnoma imzoladilar. Shuningdek, ikki davlat 
hukumatlari rtasida 1992— yilda savdo-iqtisodiy hamkorlik 
prinsiplari t risidabitim imzolandi. 
1994— yil 21-22-dekabr kunlari Belorus Respublikasi Prezidenti 
Aleksandr Lukashenko rasmiy tashrif bilan Toshkentda b ldi. Tashrif 
paytida davlatlararo, hukumatlararo hamda har ikki davlat muas-
sasalari rtasida 18 ta hujjat imzolandi. zbekiston bilan Belorus 
rtasida d stlik va hamkorlikni yanada mustahkamlash haqidagi 
Deklaratsiyani, Madaniyat va san'at sohasida hamkorlik qilish 
t risida shartnomani LKarimov va A.Lukashenko imzoladilar. 
Hukumatlar rtasida daromad va mulklardan ikki tomonlama zaro 
soliq olmaslik, avtomobil, temir y l, havo y li va pochta aloqasi 
b yicha hamkorlik haqidagi bitimlar imzolandi. Tashqi ishlar 
vazirliklari rtasida maslahatlashuv haqida protokol hamda 
tarmoqlararo hujjatlar imzolandi. 
469 

1995— yil 30-31-mart kunlari zbekiston Prezidenti LKarimov 
Moldova Respublikasida rasmiy safarda b ldi. LKarimovva Moldova 
Prezidenti Mircha Snegur rtasidagi muzokaralar nihoyasida 
zbekiston Rcspublikasi va Moldova Respublikasi rtasida d stona 
hamkorlik t risida shartnoma im/olandi. Hukumatlar rtasida erkin 
savdo munosabatlarini rivojlantirish, fan-texnika, madaniyat va 
san'at, pochta xizmati, aloqa, bank sohalarida hamkorlik, samolyotlar 
qatnovini y lga q yish, ikki tomonlama soliq olmaslik t risidagi 
ndan ziyod bitimlar imzolandi. Bu hujjatlar izdan chiqqan 
aloqalarning tiklanishi uchun huquqiy zamin yaratdi. 
zbekiston uchun ishlab chiqilayotgan shakar, dori-darmon, 
qishloq-x jalik texnikasi, elektro-texnika asbob-uskunalari, 
su orishda foydalaniladigan nasoslar kerak. Moldova sanoati uchun 
esa, zbckiston paxtasi, kimyoviy tolasi, qattiq metallari kcrak. Bu 
zaruriyat ikki mamlakat hamkorligining zaminidir. 
1995— yil 5-sentabrda Gruziya davlat 
rahbari, respublika parlamenti raisi Eduard 
Shevarnadze rasmiy tashrif bilan zbe-
kistonda b ldi. Bu tashrif zbekiston bilan 
Gruziya rtasidagi qadimiy aloqalarni 
tiklashda muhim ahamiyatga ega b ldi. Ikki tomonlama munosabatlarga 
doir masalalar muhokama qilindi va muzokaralar nihoyasida 
LKarimov va E.Shevarnadze tomonidan zbekiston va Gruziya 
rtasida d stlik va hamkorlik t risida shartnoma imzodandi. Ikki 
mamlakat rtasida sarmoyalarni zaro himoya qilish va 
ra batlantirish. fan-texnika, bank, qishloq x jaligi, bojxona, 
xalqaro transport aloqalari, erkin savdo va ishlab chiqarish, maorif, 
madaniyat, sport, so liqni saqlash, sayyohlik, atrof-muhit 
muhofazasi b yicha hamkorlik t risida 20 dan ziyod hukumatlararo 
va muassasalararo hujjatlar imzolandi. 
Mazkurbitimni r yobga chiqarishda zbekiston Prezidenti Islom 
Karimovning 1996— yil may oyida Gruziya Respublikasiga rasmiy 
davlat tashrifi muhim ahamiyatga ega b ldi. 
Islom Karimovning Gruziyaga safari cho ida E.A.Shevarnadze 
bilan xalqaro Transkavkaz y li, uning Gruziyadan tadigan qismini 
barpo etish, Gruziyaning Poti bandargohi imkoniyatlaridan 
zbekiston yuklarini tashishda foydalanish masalalari b yicha 
zbekistonning Kavkaz 
orti marnlakatlari bilan 
aloqalari 
470 
ahdlashib olindi. LKarimov va E.Shevarnadze zbekiston va Gruziya 
rtasida hamkorlikni kengaytirish va chuqurlashtirish t risidagi 
Deklaratsiyani imzoladilar. Shuningek, zbekiston bilan Gruziya 
rtasida moliya-sanoat guruhini tuzish, huquq-tartibot, pochta 
aloqasi, savdo, soliq, bojxona tizimi kabi 15 ga yaqin hukumatlararo 
bitimlar imzolandi. 
zbekiston bilan Ozarbayjon rtasida davlatlararo aloqalary lga 
q yildi va rivojlanib bormoqda. 1996— yil 27-may kuni Islom 
Karimov boshliq zbekiston davlat delegatsiyasi Ozarbayjonda b ldi. 
Ikki davlat Prezidentlari zbekiston bilan Ozarbayjon rtasida 
d stlik va hamkorlik t risida shartnoma imzoladilar. Ikki qardosh 
mamlakat rtasida davlatlararo aloqalar y lga q yildi. Safar cho ida 
zbekiston bilan Ozarbayjon rtasida savdo-iqtisodiy, soliq, 
bojxona, havo y li, avtomobil va temir y li aloqalari, madaniy va 
boshqa sohalardagi aloqalarni rivojlantirish b yicha 20 ga yaqin 
hukumatlararo hujjatlar imzolandi. Ikki davlat rahbarlari xalqaro 
Transkavkaz y lini barpo etish, uning Ozarbayjondan tadigan 
qismini shakllantirish, zbekiston yuklarini Ozarbayjon hududi 
orqali Yevropa tomon chiqarish, Ozarbayjon bandargohlarini 
ta niirlash masalalari t risida kelishib oldilar. Ikki mamlakat tashqi 
ishlar vazirliklari rtasida zaro maslahatlashuvlar y lga q yildi. 
zbekiston Respublikasi Prezidenti I. 
Karimovning 1995— yil 6-8-iyun kunlari 
Davlat tashrifi bilan Latviya Respublikasida 
b lishi muhim ahamiyatga ega b ldi. 
Mazkurtashrif cho ida LKarimov Latviya 
Respublikasi Prezidenti Guntis Ulmanis bilan zbekiston 
Respublikasi bilan Latviya Respublikasi rtasida d stlik va 
hamkorlik t risidagi shartnomani imzoladilar. zbekiston va Latviya 
hukumati rtasida transport, havo aloqasi, sayyohlik hamda ilmiy-
texnik sohalar b yicha hamkorlik t risida bitimlar imzolandi. 
Latviya Prezidenti Guntis Ulmanisning 1996— yil 23-mayda 
zbekistonga qilgan davlat safari ikki mamlakat rtasida aloqalarni 
yanada chuqurlashtirdi. Ikki Prezident zbekiston bilan Latviya 
rtasidagi hamkorlikni yanada rivojlantirish va kengaytirish t risida 
dcklaratsiya imzoladilar. Hukumatlararo fuqarolik, mehnat, huquq-
tartibot, xalqaro avtomobil qatnovi, temir y l transporti, ma-
daniyat, bojxona ishida zaro hamkorlikt risida bitimlar imzolandi. 
zbekistonning Boltiq-
b yi mamlakatlari bilan 
471 

zbekiston Latviyadan elektr mashinalari, uskunalar va ularning 
ehtiyot qismlari, shakar va qandolatchilik mahsulotlari, eflr moyi, 
qorametall sotib oladi. Latviyagaesarangli metallar, ipak, paxta va 
boshqa mahsulotlarni eksport qiladi. Toshkentda «Dzintars» Latviya 
aksionerlik jamiyatining zbekiston-Latviya q shma korxonasi 
qurilib, «Volida», «Saodat», «IstiqboI» singari atirlar ishlab chiqar-
moqda va «Dzintars» firma d koni orqali sotilmoqda. zbekiston va 
Latviya tashqi ishlar vazirliklari rtasida zaro maslahatlashuv 
t risida Protokol imzolandi Ikki davlat rtasidagi savdo-sotiq sib 
bormoqda. 1994—- yil zaro tovar ayirboshlash 121,8 miilion s mni 
iashkil ctdi. 
LKarimovning 1995— yil iyun oyida Liivaga tashrifi cho ida 
Prezident A. Brazauskas bilan zbekiston Respubiikasi bilan Litva 
Respublikasi rtasidagi ikki tomonlama hamkorlikni rivoj-lantirish 
va chuqurlashtirish t risidagi q shma Deklaratsiyani imzoladilar. 
Shuningdek, zbekiston hukumati bilan Litva hukumati rtasida 
ta'lim, fan va texnika, sayyohlik, madaniyat va san'at, savdo-
iqtisodiy. havo y li va havo transporti sohalarida hamda bojxona 
qonunini buzish hollariga qarshi kurash borasida hamkorlik qilish 
t risida bitimlar imzolandi. 
zbekiston Litvadan elektr uskunalar va ularning ehtiyot 
qismlari, sut va sut mahsulotlari, mebel sanoati mahsulotlarini sotib 
olib, Litvaga paxta, neft, rangli metallar eksport qiladi. 1994— yilda 
zaro tovar ayirboshlash hajmi 248,6 million s mni tashkil etgan 
b lsa, 2001— yilda bu k rsatkich uch barobarga k paydi. 
zbekiston Litvaning transport-x jalik kommunikatsiyasi, dengiz 
y li, ayniqsa, Klayped bandargohi orqali z mahsulotlarini jahon 
bozoriga chiqarmoqda. 
zbekiston Prezidenti Islom Karimovning 2002— yil 23-25-
sentabr kunlari Litva Respublikasiga tashrif buyurishi ikki davlat 
rtasidagi aloqalarni yangi bosqichga k tardi. zbekiston bilan 
Litva rtasida Davlatlararo munosabatlarning asoslari, d stlik 
va hamkorlik t risida shartnoma, ikki davlat tashqi ishlar 
vazirliklari, bojxona xizmatlari hamda milliy universitetlari rtasida 
hamkorlik t risida bitimlar imzolandi. zbekiston-Litva 
hukumatlararo savdo-iqtisodiy hamkorlik b yicha komissiya tuzildi 
va u faoliyat k rsatmoqda. 
472 
3. Markaziy Osiyo davlatlari rtasida hamkorlik aloqalari 
zbekiston tashqi siyosatning ta'sirli 
y nalishlaridan biri Markaziy Osiyodagi 
yangi mustaqil davlatlar - Qozo iston, 
Qir iziston, Tojikiston, Turkmaniston 
bilan hamkorlik, d stlik aloqalarini mustahkamlashga qaratilgan. 
Mintaqadagi beshta davlat rtasida xshash jihatlar k p. Tari-
ximiz, madaniyatimiz, tilimiz, dilimizning birligi, tomirlarimizning 
tutashib ketganligi bu mamlakat xalqlarini bir-biriga yanada 
yaqinlashtirishning zaminidir. 
Markaziy Osiyo davlatlari Prezidentlarining uchrashuvi 1991 — 
yil 13-15-avgust kunlarida Toshkent shahridab ldi. Unda uchrashuv 
yakunlari xususida Axborot hamda rta Osiyo va Qozo iston 
respublikalararo Maslahat kengashini tuzish t risida bitim imzo-
landi. Maslahat kengashining vazifasi beshta mamlakat rtasida 
iqtisodiy hamkorlik qilish uchun shart-sharoit yaratishdan, bozor 
munosabatlariga tishda mintaqa manfaatlarini himoya qiluvchi 
kelishilgan siyosat yuritishdan, iqtisodiyotning umumiy muam-
molarini hal etishga yagona yondashuvlarni ishlab chiqishdan iborat 
deb belgilandi. 
1993— yil 4-yanvarda  L K a r i m o v 
tashabbusi bilan Toshkentda rta Osiyo 
respublikalari va Qozo iston Prezident-
larining yi ilishi b lib tdi. Unda Marka-
ziy Osiyo atamasi tilga olindi va bundan keyin Markaziy Osiyo deganda 
rta Osiyo respublikalari va Qozo iston tushuniladigan b ldi. 
Uchrashuv qatnashchilari mintaqa davlatlaridagi siyosiy va iqtisodiy 
ahvolni muhokama qildilar. Mintaqa mamlakatlari rtasidagi ikki 
tomonlama va k p tomonlama shartnomalar, savdo-iqtisodiy bitimlar 
qanday bajarilayotganligi tahlil etildi. 
Orolni saqlab qolish xalqaro jam armasini tuzish t risida qaror 
qabul qilindi. Jam arma majlislarini Qizil rda, Nukus va 
Toshxovuzda tkazish zarur deb topildi. Besh davlat boshliqlari 
hamkorlik haqidagi bitimni imzoladilar. 
1993— yil mart oyida Qizil rdada Markaziy Osiyo davlatlari 
boshliqlarining Rossiya davlat delegatsiyasi ishtirokida anjumani boiib 
o"tdi. Anjumanda Orol dengizi va Orolb yi muammolarini hal etish, 
MarkaziyOsiyo 
respublikalari rtasidagi 
Orot muammolarini hal 
qilish tomon tashlangan 
qadam 
473 

Orol mintaqasi ekologiyasini so lomlashtirish va ijtimoiy-iqtisodiy 
taraqqiyotni ta'minlash sohasida birgalikda qilinadigan harakatlar 
t risida bitim imzolandi. Orol dengizi havzasi muammolari bilan 
shu ullanuvchi Davlatlararo kengash tuzildi. Orolni qutqarish 
xalqaro jam armasi ta'sis etildi. 
1993— yil avgustda Nukusda Orol dengizi havzasi muammolari 
bilan shu ullanuvchi Davlatlararo kengash va Orolni qutqarish xalqaro 
jam armasiningq shma majlisi b ldi. 1994— yil 11-yanvarda Nukusda 
Markaziy Osiyo mamlakatlari boshliqlarining Rossiya Federatsiyasi 
davlat delegatsiyasi (Yuriy Yakovlev, RF Bosh .vaziri rinbosari) 
ishtirokida konferensiyasi b lib tdi. Konferensiyada Orol dengizi 
havzasidagi hozirgi ahvol bilan bo liq k pgina masalalar, Orolni 
qutqarish xalqaro jam armasi mabla lari qanday t planayotgani 
muhokama qilindi, faoliyati ma'qullandi. Ekologik vaziyatni yaxshilash 
yuzasidan yaqin 3-5 yil ichida bajarilishi lozim b lgan muayyan 
vazifalar belgilandi. Orol dengizini qutqarish b yicha Davlatlararo 
kengash Nizomi tasdiqlandi hamda uning ijroiya organining rahbari 
tayinlandi. Bu masalalar b yicha qarorlar qabul qilindi. 
. — 1  1 9 9 4 - yil 30-aprelda Ch lponota 
MarkaziyOsiyo shahrida zbekiston,  Q o z o iston, 
iqtisodiyhamjamiyati Qir iziston rtasida yagona iqtisodiy 
_— makon tuzish t risida uch tomonlama 
shartnoma imzolandi. 
zbekiston, Qozo iston va Qir iziston Prezidentlarining 1994— 
yil iyul oyi boshida Almati shahrida b lib tgan uchrashuvida zaro 
integratsiyani kuchaytirish b yicha, Markaziy Osiyo hamkorlik va 
taraqqiyot bankini tuzish t risida bitimlar imzolandi. Tomonlar 
Davlatlararo kengash hamda uning doimiy ijroiya organini, 
shuningdek, Bosh Vazirlar kengashi, Tashqi ishlar vazirlari 
kengashi. Mudofaa vazirlari kengashini ta"sis etdilar. zbekiston, 
Qozo iston va Qir izision rtasida Markaziy Osiyo hamkorlik va 
taraqqiyot banki tashkil etildi. Shu tariqa, Markaziy Osiyo iqtisodiy 
hamjamiyati (MOIH) tashkil topdi. 
1995— yil 15-dekabrda Jambulda Qozo iston, Qir iziston va 
zbekiston respublikalari Davlatlararo kengashining navbatdagi 
majlisi b ldi. Prezidentlar 2000— yilgacha b lgan iqtisodiy 
integratsiya va birinchi navbatda sarmoya sarflanishi lozim b lgan 
474 
loyihalar dasturlarini hayotga joriy etish, kommunikatsiya 
tarmoqlarini rivojlantirish masalalarini  m u h o k a m a etdilar. 
lntegratsiya dasturida 53 ta loyihalar ishlab chiqildi. BMT 
rahnamoligida harakat qiladigan Qozo iston, Qir iziston va z-
bekiston Respublikalarining tinchlikni saqlash kollektiv batalyonini 
tashkil qilish haqida qaror qabul qilindi. Uch davlatning tinchlikni 
saqlash kollektiv batalyoni shakllantirildi. 
1997— yil 9-10-yanvar kunlari Bishkekda zbekiston, 
Qozo iston, Qir iziston davlat boshliqlarining kengashi b lib unda 
uch qardosh davlatlar rtasida abadiy d stlik haqida shartnoma 
imzolandi. Bu hujjatda zbek, qozoq, qir iz xalqlarining orzu-
niyatlari z ifodasini topdi. Mazkur shartnoma uch qardosh davlat 
xalqlarining iqtisodiy, siyosiy, madaniy, ilmiy-texnikaviy hamkor-
ligini yangi asoslarda rivojlantirishga y naltirdi. 
1997— yil 12-dekabr kuni Qozo iston Respublikasining yangi 
poytaxti - Ostona shahrida Qozo iston, Qir iziston va zbekiston 
Prczidentlarining kengashi b lib tdi. Kengashda uch mamlakat 
rtasida energetika, suv zaxiralaridan oqilona foydalanish, oziq-
ovqat  t a ' m i n o t i , kommunikatsiya hamda mineral xomashyo 
zaxiralarini zlashtirish va qayta ishlash sohalari b yicha xalqaro 
konsorsiumlar tuzish t risida muzokara b ldi. Prezidentlar xalqaro 
konsorsiumlar tuzish b yicha uch mamlakat hamkorligi tamoyillari 
konsepsiyasini ma'qulladilar. 
1998— yilda Tojikiston Respublikasi Markaziy Osiyo iqtisodiy 
hamjamiyatiga a'zo b lib kirdi. 
2000— yil 20-21-aprel kunlari Toshkentda zbekiston, 
Qozo iston, Qir iziston va Tojikiston Prezidentlarining uchrashuvi 
b lib tdi. Uchrashuvda mintaqaviy hamkorlik va mamlakatlararo 
munosabatlarga doir masalalar muhokama qilindi. T rt mamlakat 
rahbarlari terrorchilik, siyosiy va diniy ekstremizm, xalqaro uyushgan 
jinoyatchilikka qarshi kurash va mintaqa davlatlariga tahdid soladigan 
boshqa xavf-xataming oldini olishga qaratilgan hamkorlik t risida 
shartnoma imzoladilar. 
2001— yii  2 8 - d e k a b r kuni 
MarkaziyOsiyo Toshkentda MOIH davlatlari boshliqla-
Hamkorliktashkiloti |
  r
j
n
j
n g na
vbatdagi kengashi b lib tdi. 
Kengashda hamkorlikni rivojlantirish, 
475 

mintaqada barqarorlik va xavfsizlikni ta'minlash masalalari muhokama 
qilindi. Mazkur kcngashda MOIH tashkiloti faoliyatini t xtatishga 
qarorqilindi. Islom Karimovtaklifiga binoan MOIH negizida Markaziy 
Osiyo Hamkorligi tashkiloti deb qayla tuzishga kelishib olindi. 
2002— yil 28-fevraI - 1-mart kunlari Almati shahrida Markaziy 
Osiyo davlatlari boshliqlarining uchrashuvi b lib tdi. Muzokaralar 
yakunida Prezidentlar tomonidan Markaziy Osiyo Hamkorligi 
tashkiloti huquqiy jihatdan rasmiylashtirildi. MOHT ning raisi etib 
Islom Karimov saylandi. Mazkur tashkilot endi nafaqat iqtisodiy 
munosabatlarni rivojlantirish, shuningdek, siyosiy, ijtimoiy, madaniy 
va boshqa turdagi aloqalar k Iamini kengaytirish masalalari bilan 
shu ullanadi. Har bir a'zo mamlakatdan bevosita davlat rahbariga 
hisobot berib turadigan bittadan muvofiqlashtiruvchi vakil tayinlandi. 
2002— yilning oktabrida tgan Dushanbe sammitida suv-
energetika, oziq-ovqat va kommunikatsiya b yicha konsorsiumlar 
tuzishga kelishib olindi va hukumatlarga konsorsium loyihalarini ishlab 
chiqish vazifasi topshirildi. 
2004— yil 28-may kuni Ostona shahrida MOIH tashkilotiga a"zo 
mamlakatlar davlat rahbarlarining sammiti b lib tdi. Unda 
tashkilot qamragan mintaqada xavfsizlikni rnustahkamlash, umumiy 
bozor barpo etish masalalari muhokama etildi. Muzokaralar 
yakunida zbekiston, Qozo iston, Qir iziston va Tojikiston 
Prezidentlarining q shma bayonoti MOHTga a'zo mamlakatlar 
rtasida televideniye va radio dasturlarini zaro tarqatish t risida 
bitim imzolandi. 
2005— yil 6-7-oktabr kunlari Sankt-Peterburg shahrida boiib 
tgan MOHT Davlat rahbarlarining sammitida tgan davrda amalga 
oshirilgan isharsarhisob qilindi. Kengashda Markaziy Osiyo umumiy 
bozorini barpo etish konsepsiyasi tasdiqlandi. 
zbekiston Prezidenti taklifiga binoan MOHTbilan Yevroosiyo 
iqtisodiy hamjamiyati (YcOIH) birlashtirishga kelishib olindi. Negaki, 
ikki tashkilotning maqsad va vazifalari deyarli bir-biriga yaqin edi. 
YcOlH. Rossiya, Belorus, Qozo iston, Qir iziston vaTojikiston 
rtasida 1995— yilda tuzilgan Bojxona ittifoqi negizida Yevroosiya 
iqtisodiy hamjamiyati tashkil topgan edi. YeOIXning 2006— yil 24-
25-yanvar kunlari Sankt-Peterburg shahrida b lib tgan sammitida 
zbekiston unga a'zo boiib kirdi. Mazkursammitda zbekistonning 
476 
Yevrosiyo iqtisodiy hamjamiyatini ta'sis etish t risidagi 
shartnomaga q shilishi t risidagi protokol, «YeOIHni ta'sis etish 
t risidagi shartnomaga zgartirish va q shimchalar kiritish 
t risida» qarorlar imzolandi. 
YeOIH a'zo mammlakatlar rtasida integratsiyani rivojlanishiga, 
yagona umumiy bozorning shakllanishiga, Bojxona ittifoqiga, erkin 
savdo zonasining tarkib topishiga k maklashadi. 
Markaziy Osiyodagi mustaqil davlatlar 
rtasida k p tomonlama hamkorlik bilan 
birga ular rtasida ikki tomonlama aloqalar 
ham y lga q yildi. zbekistonning Qozo-
iston bilan ikki tomonlama  m u n o -
sabatlari 1992— yil 24-iyunda Turkiston shahrida zbekiston 
Prezidentining Qozo istonga rasmiy davlat tashrifi paytida 
N.Nazarboyev bilan LKarimov tomonidan imzolangan zbekiston 
Respublikasi bilan Qoozo iston Respublikasi rtasida d stlik va 
hamkorlik t risidagi shartnoma asosida mustahkamlanib bormoqda. 
Qozo iston Prezidenti N.Nazarboyev 1994—yil 10-12-yanvarda 
rasmiy davlat tashrifi bilan zbekistonda boidi. Ikki Prezident 
zbekiston bilan Qozo iston rtasida tovarlar, hizmatlar, 
sarmoyalar va ishchi kuchlarning erkin tib turishini nazarda tutuvchi 
hamda zaro kelishilgan kredit-hisob- kitob, budjet, soliq, narx, 
boj va valyuta siyosatini ta'minlash t risida shartnomani imzoladilar. 
1998— yil 31-oktabrda zbekiston va Qozo iston rtasida abadiy 
d stlik shartnomasi imzolangan. 
zbekiston va Qozo iston Prezidentlarining Toshkentda 2000— 
yil 20-21-aprel kunlari b lgan uchrashuvida ikki davlat chegaralarini 
aniq belgilab olishga ba ishlangan uchrashuvi b ldi. Muzokaralar 
yakunida « zbekiston Respublikasi Prezidenti I.A.Karimov va 
Qozo iston Respublikasi Prezidenti N.A.Nazarboyevning q shma 
bayonoti» imzolandi. Ikki mamlakat mustaqilligi va chegaralari 
daxlsizligini ta'minlashga qaratilgan bu hujjat ikki tomonlama 
hamkorlik aloqalarini yanada mustahkamlash va chuqurlashtirishda 
muhim ahamiyatga egadir. «Davlat rahbarlari, - deyiladi q shma 
b a y o n o t d a , - zbekiston Respublikasi bilan Qozo iston 
Respublikasi rtasidagi chegara ikki davlat qardosh xalqlarini 
birlashtiruvchi tinchlik, d stlik va yaxshi q shnichilik chegarasi b lib 
zbckistonning 
Qozo iston bilan 
hamkorligi 
477 

qolishda yakdildirlar». 2001— yil 16-I7-noyabr kunlari zbekiston 
Prezidenti Islom Karimov rasmiy tashrif bilan Qozo istonda b ldi. 
Ikki davlat Prezidentlari zbekiston-Qozo iston davlat chegarasi 
t risida Shartnoma imzoladilar. 2440 km uzunlikdagi chegaraning 
96 foizi belgilab olindi. Qolgan qismini kelishuv asosida delimatatsiya 
qilishga kelishildi. 10 oy davomida bu borada tegishli ishlar amalga 
oshirildi. 2002— yil 9-sentabrda Qozo iston Respublikasi Prezidenti 
Nursulton Nazarboyevning taklifiga binoan Islom Karimov Ostona 
shahriga tashrif buyurdi. « zbekiston-Qozo iston davlat 
chegaralarining alohida uchastkaiari t risida bitim» imzolandi. Ikki 
mamlakat rtasidagi chegaraga oid dolzarb masalalar huquqiyjihatdan 
z yechimini topdi. Ikki mamlakat rtasidagi tovar ayirboshlash 
hajmi 2002— yilning birinchi yarmida 124 mln. AQSH dollarini tashkil 
etdi. 2002— yilda zbekistonda 38 ta zbek-qozoq q shma korxonasi, 
Qozo istonda 92 ta zbek-qozoq q shma korxonasi faoliyat yuritdi. 
zbekistonning Qir iziston bilan ikki 
tomonlama hamkorligi zbekiston