Article · May 019 citations reads 810 author: Some of the authors of this publication are also working on these related projects

yeňňa(yanga – nikohning ikkinchi kuni kechasi kelin bilan kuyov xizmatida 
qoluvchi ikki xotindan biri
5
) so‘zidan foydalanishadi. O‘g‘iz lahjasi vakillari b(i)yi 
(biyi
6
) so‘zini ishlatishadi: Parda çeça:, Zebo yeňňa:, Malika byi. Bundan tashqari 
qipchoq lahjasining ayrim (Hazorasp) hududida galimbiyi (kelinoyi – akaning 
xotini; yoshi o‘zidan katta bo‘lgan qarindosh yoki yaqin kishining xotini va shu 
xotinga murojatni bildiradi
7
) so‘zi ishlatiladi: Laylo galimbiyi. 
Ayrim manbalarda ushbu so‘z egӓ:t deb berilgan. Egӓ:t – nikoh kechasi kelin 
yonida xizmat qiluvchi xotin, yanga
8
ma’nosini bildiradi. 
Taläkçi (talakchi)- to‘y-marosimlarda ayrim xona bo‘lib, unda hamma 
mahsulotlar saqlangan va ushbu mahsulotlarga javobgar shaxs belgilangan: Gulbor 
taläkçi (Gulbahor talakchi). 
Dastrxo:nçi (dasturxonchi)– to‘y, katta ziyofat va boshqa marosimlarda 
dasturxon tayyorlash va kelgan-ketganlarni kutish uchun belgilangan ayol
9
: 
G‘uncha dastrxo:nçi. 
Çamanç(i) (chamanchi)– to‘ylarda qiz chiqayotgan va tushadigan uylarga 
borib xalq qo‘shiqlarini aytib yuruvchi 3-4 kishilik guruh bo‘lib ularga nisbatan 
shu laqab qo‘llaniladi: Nurxon çamanç(i). 
4
Abdullayev F.A. O‘zbek tilining Xorazm shevalari. Toshkent, 1961. 97- bet. 
5
O‘zbek tilining izohli lug`ati, 5-jild, “O‘zbekiston milliy ensiklopediyasi”– Toshkent, 2013. 112-113-bet. 
6
O‘sha lug`at, 1-jild, 256- bet. 
7
O‘sha lug`at, 2-jild. 346- bet. 
8
Mahmud Qoshg‘ariy Devonu lug‘otit turk, 1-tom. Toshkent, 1980. 85-bet.
9
O‘zbek tilining izohli lug`ati, 1-jild, “O‘zbekiston milliy ensiklopediyasi”– Toshkent, 2013. 574-bet. 

---

Brindiq atä (burundiq ota) va brindiq enä (burundiq ona)- burundiq 
qopog‘on hayvonlarning tumshug‘iga kiydiriladigan maxsus to‘r
10
. Burunduq ona 
va ota yangi kelgan kelinni mashinadan tushirishgan va unga kuyov uyida ota-
onalik qilishgan. Kelin uydagi, oilasidagi muammolarini ota uyiga olib bormaydi, 
o‘zining tutingan burunduq ota-onasiga aytadi, ular esa ota-ona bo‘lib yo‘l-yo‘riq 
ko‘rsatib turmushning past-balandi, yaxshi-yomon kunlari bo‘lishini tushuntirib 
maslahat berishadi, sabrli bo‘lishni o‘rgatishadi. Bu odat Xorazmning Gurlan va 
Yangibozor tumanidagi ayrim hududlarda avvaldan bo‘lib ular hozirda ham 
mavjud: Mastira brindiq enä, Zapar brindiq atä. 
Mölla: (mulla) - o‘qimishli, taqvodor odam. O‘rta Sharq, Markaziy Osiyo 
mamlakatlarida madrasa ta’limini olgan shaxs
11
. Mulla to‘y kuni bo‘lg‘usi kelin-
kuyovni bir-biriga nikohlab qo‘yadi: Sherip mölla:. 
Xalpä: (xalfa) –Xorazm vohasida mahalliy og‘zaki ijod namunalarini ijro 
etuvchi ayol
12
, bu ma’no faqat Xorazm shevalaridagina uchraydi. Ular kelin to‘y, 
qiz bazmi, beshik to‘y, sunnat to‘y kabi katta yig‘inlarda qatnashib, jonli ijroda 
xalq og‘zaki ijod namunalarini kuylab, raqs tushib davraga ko‘tarinki ruh 
bag‘ishlaydilar: Sarvinoz xalpä:.  
Xulosa o‘rnida aytish mumkinki, Xorazm shevalarida laqaqblarni to‘plash va 
o‘rganish dolzarbligi, bu hududdagi laqablarning o‘ziga xos lisoniy va nolisoniy 
xususiyatlarga egaligi uyqorida ko‘rsatilgan materiallar asosida dalillab 
berilgan.xorazmda to‘y marosimlari bilan mog‘liq laqablar o‘zining xilma-xilligi 
bilan ajralib turadi. Bu turdagi laqablarga hali yana to‘xtalib o‘tamiz. 
10
Sh.Rahmatullayev O‘zbek tilining etimologik lug`ati, I. Toshkent, “Universitet” 2000, 70-b. 
11
O‘zbek tilining izohli lug`ati, 2-jild, “O‘zbekiston milliy ensiklopediyasi”– Toshkent, 2013. 634-bet. 
12
O‘sha lug`at, 4-jild, 381-bet. 
View publication stats