Arxitektura 1Samoilov Konstantin Ivanovich arxitektura fanlari doktori, dotsent; 2Omarov Koregen Rasilxonuli – magistrant, Qozog‘iston bosh arxitektura-qurilish akademiyasi, Olmaota, Qozog‘iston Respublikasi 96 Arxitektura fakulteti

---

ARXITEKTURA
1Samoilov Konstantin Ivanovich - arxitektura fanlari doktori, dotsent;
2Omarov Koregen Rasilxonuli – magistrant,
Qozog‘iston bosh arxitektura-qurilish akademiyasi, Olmaota,
Qozog‘iston Respublikasi
96
Arxitektura fakulteti,
UDC 712.23: 626.814(574)
Samoilov K.I., Omarov K.R. DUNYO TAJRIBASI KURORT HUDONLARINI RIVOJLANTIRISH
Samoylov K.I.1
, Omarov K.R.2
DUNYO TAJRIBASI KURORT HUDONLARINI RIVOJLANTIRISH
Kalit so'zlar: dam olish maskanlarining me'moriy ko'rinishi, kurort majmualarining rejalashtirish tuzilmasi,
rekreatsiya rivojlanishining zamonaviy tendentsiyalari.
Zamonaviy aholi faoliyatining turli sohalarini modernizatsiya qilish va jadallashtirishda ijtimoiy
integratsiya va kommunikatsiyaning ortib borayotgan ahamiyati kurort zonasini rivojlantirish bo'yicha
tadqiqotlarning dolzarbligini oshirishga yordam beradi. Taqdim etilayotgan dam olish xizmatlari sifatining
global darajasi tez sur'atlar bilan o'sib bormoqda. Turkiya, Tailand va Misr kabi taniqli xalqaro toifadagi
kurortlar o'z faoliyatini faqat yuqori darajadagi xizmat ko'rsatish va mehmonxona majmualarining ulkan
maydoniga qaratib, o'z tashrif buyuruvchilarini yo'qotmoqda. Dam olish kunlarining yangi tendentsiyalari
sayyohlik aholisining yolg'izlik va ekzotizmga bo'lgan qiziqishini belgilaydi. Dam olish maskanlarini
rivojlantirish uzoq vaqtdan beri davom etmoqda. Dam olish maskanlari nafaqat kasallar, balki dam olish
uchun kelgan, buning uchun etarli mablag'ga ega bo'lgan sog'lom odamlar orasida ham mashhur edi.
Qadimgi kurort zonalarining ba'zi misollari - Yunon Kos va Epidaurus yoki Rimda joylashgan Baia
dunyoviy qirg'oq dam olish zonasi. Dam olish maskani sog'liqni saqlash, davolash, kasalliklarning oldini
olish va tibbiy reabilitatsiya qilish
maqsadida foydalaniladigan va rivojlantiriladigan, tabiiy shifobaxsh resurslar bilan faol ishlaydigan
va ish uchun zarur qurilish inshootlariga ega bo'lgan alohida muhofaza qilinadigan hudud hisoblanadi.
Kurort zonalarining joylashishi alohida ajratilgan hudud, rekreatsion shaharlar va qishloqlarning
funktsional zonasi, shahar va qishloq aholi punktlari chegarasidan tashqarida, shuningdek kurort va
rekreatsion binolar va inshootlarga ega bo'lgan boshqa aholi punktlarining ajralmas qismi sifatida
nazarda tutiladi. Kurort zonalari chegaralarida joylashgan kurort va dam olish maskanlari kosmik
rejalashtirish yechimi bilan kurort majmualariga birlashishi mumkin. Dam olish maskanlarining me'moriy
ta'rifi alohida talablarga ega. Arxitektura yechimining asosiy maqsadi inson salomatligining psixofizik
xususiyatlariga ijobiy ta'sir ko'rsatish,
kurortda qolish uchun etarlicha qulay sharoitlarni ta'minlashdir. 1920-yillarning boshlarida bu vazifa
Sovet davri meÿmorlari tomonidan burjuaziya va zodagonlar qasrlarini, ustunlar, ayvonlar va keng
teraslar bilan bezatilgan sobiq mulklarni rekonstruksiya qilish va ular uchun sanatoriy-kurort
muassasalarining yangi funksional maÿnosini loyihalash orqali qoÿyildi. Shu bilan birga, ularning asosiy
talablari relefdan maksimal darajada foydalanish va tabiiy landshaftni daryo, dengiz hududlari yoki eng
qulay va rang-barang landshaft yo'nalishida aniqlash edi. Urushdan keyingi davrda, 1960 yilda -