Asatullayev javohir dasturlash 07 guruh hafta dasturlash

ASATULLAYEV JAVOHIR DASTURLASH 107 GURUH

3 Hafta dasturlash

3 -laboratoriya ishi

Quyidagi tushunchalarga izoh bering:

1. 
   Sonli ma’lumot turlari.
   
2. 
   Hisoblash ifodalari.
   
3. 
   Hisoblash operatorlari.
   
4. 
   Inkrement operator.
   
5. 
   Decrement operator.
   
6. 
   Raqamli tur konvertatsiyasi.
   
7. 
   Dasturning hayot sikli.
   

1. 
   Ma’lumot turlari asosan 4 qismga bo’linadi:
   

1.Sonli – int (1, 2, 67, ….)

2.Belgili – char (‘a’, ‘7’, ‘%’,…)

3.Suzuvchi – float, double (2.45, 3.33, 1.03, ….)

4.Mantiqiy – boolean (true, false yoki 0, 1)

Sonli ma’lumot turlar tutli xil operatorla bilan yoziladi. Yozilish turiga qarab opertorlar har xil ulchamda xotirada joy oladi .Masalan: Int,float,double va boshqalarni misol qilsek buladi.

2. 
   Hisoblash ifodalari.
   

C++ da hisoblash ifodlari huddi arifmetik amallar kabi bajariladi

Masalan

Bu misolni c++ dagi kurinishi:

(3 + 4 * x) / 5 – 10 * (y - 5) * (a + b + c) / x + 9 * (4 / x + (9 + x) / y)

Bu ifodalarni bajarishda birnchi qiladigan ish qavs ichidagi ammalar bajariladi. Keyinchalik kupaytirish yoki bo’lish amali bor bulsa shu ammalr qilinadi. Keyin chapdan ungga qarab misollar bajariladi c++da.

3. 
   Hisoblash operatorlari
   

Operator	Nomi	Misol	Natija
-	Ayirish	25-1	24
+	Qo’shish	25+1	26
*	Ko’paytirish	5*5	25
/	Bo’lish	25/5	5
%	Qoldiq	25/6	1

va boshqalari.

4.Inkrement operator

Inkrement operatori “++”. Inkement operatori o’zining harakatini (qiymatini) birga oshirib boradi. Masalan x=x+1; ifodasi “x++’’ ko’rinishida yozishimiz mumkin.

5.Dekrement operator

Decrement operatori “--”. Dekrement operatori o’zining harakatini (qiymatini) birga kamaytirib boradi. Masalan x=x-1; ifodasi “x--’’ ko’rinishida yozishimiz mumkin

6.Raqamli tur konvertatsiyasi.

Agar butun turli va haqiqiy turli qiymatlar bitta ifodada kelsa, C++ butun qiymatni avtomatik tarzda butun turli qiymatni haqiqiy turga o`tkazib oladi. Masalan: 3/1.5 shunga uxshagan misollar.

Bunday almashtirish konvertatsiya deyiladi.

7.Dasturning hayot sikli.

Dasturiy ta’minotni ishlab chiqish jarayonining hayot sikli

qo`yilgan talablar, tahlil qilish, loyihalash, amalda qo`llash, testlash, tayyorlash va tuzatishni qamran oluvchi ko`p bosqichli jarayon.

Qo`yilgan talab bosqichi – dasturning aynan qanday vazifalarni bajarishi lozimligini ko`rsatuvchi. Hujjatlar asosida o`rganishga harakat qilinuvchi rasmiy jarayon. Bu bosqich ishlab chiqaruvchi va foydalanuchi o`rtasidagi yaqin aloqalar o`rnatilishini talab etadi. Tizimli tahlil ma’lumotlar oqimini tahlil qilishga va tizimning chiqish va kirish ma’lumotlarini aniqlash uchun qo`llaniladi. Tahlillash dastlab nima chiqarilishi kerakligini va undan keyin, chiqarish shakli uchun nimalar kiritilishi zarurligini belgilab olishda yordam beradi.Tizim dizayni – kiritilishga qarab chiqishni o`zlashtirish jarayoni. Bu soha asosiy boshqaruv komponentalari muammolarini to`xtatib turib, oraliq bajariluvchi komponenta uchun dizayn strategiyasini qo`llovchi ko`p bosqichli abstraksiadan foydalanishni taqozo etadi. Oraliq komponenta deyilganda asosiy tizimning maxsus faunksiyasini bajaruchi tizimosti tizimni tushunish mumkin. Amalda qo`llash deganda, tizim dizaynini dasturga o`girish tushuniladi. Har xil dasturlar ma’lum bir ichki komponenta uchun tuziladi va ular birgalikda ishlashlari uchun birlashtiriladi. Bu soha C++ ga o`xshagan dasturlash tilidan foydalanishni talab qiladi. Amalga oshirish kodlashtirishni, o`zini testlashni va ishga tushirishni (Bunda “bugs” - deb nomlanuvchi xatolilar aniqlanadi) taqozo etadi. Testlash koddagi talab etilgan qoidalarni ko`rib chiqadi va chiqishdagi xatoliklarni yo`qotadi. Dasturiy ta’minot ishlab chiquvchi alohhida jamoalar odatda, bunday testlashni o`tkazishga urinishmaydi.Tayyorlash jarayoni dasturni foydalanishga tayyorgarligini ishlab chiqadi. Dasturni turini tayyorlash foydalanuvchi mashinasi yoki internetdagi server tizimga bog`liq bo`ladi. Tuzatish jarayoni dastur va uning bazasini yangilash va unga o`zgartirishlar kiritish bilan bog`liq. Dasturiy mahsulot doimiy ravishda shakllanib va o`sib borishi zarur.

Test