“asos va qo‘shimchalar imlosi” mavzusidagi samarqand tuman 21-idum o‘zbek tili va adabiyoti fan o‘qituvchisi xaydarova dilfuzaning

2. O‘tilgan mavzuni mustahkamlash:
O`tilgan mavzu: Qator undoshlar talaffuzi va imlosi
Savolnomalar guruhga tarqatib beriladi.
Javoblar kartochkalar orqali baholanadi.
Uy ishi sinf oralab ko`rib chiqiladi.
3.Yangi mavzuni bayoni:
Baliqlarda aql bormi?
Ko‘pchilik baliqlarning no‘xatdek … (-kina,-gina) miyasi bor, ular kun bo`yi u yoqdan bu yoq… (qa,-ga) suzishdan boshqani bilmaydi, deb o`ylaydi. O`zimizham “Nemoni izlab” multfilimidagi Dori kabi “baliqlar xotirasi atigi 3 soniya iborat, shu bois ular o‘zlarining kichik akvariumlarini o‘zlari uchun qayta-qayta kashf etadilar” deb hisoblaymiz. Aslida, shu…(n, m) daymi?
Avstraliyalik olim Kulum Braun baliqlar ko‘pchilik o‘ylagandan ko‘ra aqiliroq jonivor ekani va xotira maydoni kengli…(k g) ini isbotlab bergan.
To‘g‘ri baliqlarning miyasi kich …(-kina, -gina) bo‘lishi mumkin. Lekin ularning miyasini tana hajmi va og‘rili…(kg) I bilan taqqoslab ko`rilsa, miyaning nisbatdan katta ekani bilinadi. Masalan, Afrika suvlarida yashaydigan uzun burunli filbaliq miyasi bu jihatdan boshqa baliqlarga nisbatdan ustun turadi.

Baliqlar xotirasi bo‘yicha olib borilgan tadqiqotlar shuni ko\‘rsatdiki, juda ko‘p baliqlar bir necha oydan bir necha yilgacha bo`lgan ma`lumotni esda saql…(a,o)vchi bo`lar ekan. Masalan, kanal laqqachasi o`ziga yemish berib yurgan odamning ovozini 5 yildan keyin ham esla…(-gan,-kan,-qan)I olimlar tomonidan qayd etilgan.

• 
  Baliqlar xotirasi bo‘yicha olib borilgan tadqiqotlar shuni ko\‘rsatdiki, juda ko‘p baliqlar bir necha oydan bir necha yilgacha bo`lgan ma`lumotni esda saql…(a,o)vchi bo`lar ekan. Masalan, kanal laqqachasi o`ziga yemish berib yurgan odamning ovozini 5 yildan keyin ham esla…(-gan,-kan,-qan)I olimlar tomonidan qayd etilgan.
  
• 
  Baliqlarnig naqadar aqili ekanini baliq oviga qiziquvchilar ham yaxshi biladi. Bu jonzotlar o`ta ziyrak bo`lib, xavfli xoraklarini eslab qolishadi, och bo`lsa ham xo`rak…(-ga,-ka) tegmaydi.(B.Sheraliyev)