Асосий ва айланма капитал доиравий айланишнинг молиявий аспект (жиҳат)лари

Aytaylik, tashkilot balansida uchta avtomobil bor.

Asosiy vosita turi	Asosiy ishlab chiqarish fondlarining boshlang’ich qiymati	Hisoblangan amortizatsiyassi
Avtomobil 1	2 000 000	1 800 000
Avtomobil 2	1 500 000	1 000 000
Avtomobil 3	1 800 000	100 000

Asosiy vosita turi	eskirish koeffitsienti
Avtomobil 1	0,90 (1 800 000/2 000 000*100%)
Avtomobil 2	0,67 (1 000 000/1 500 000*100%)
Avtomobil 3	0,06 (100 000/1 800 000*100%)

Har bir avtomobil uchun eskirish faktorining qiymatlari quyidagicha
Asosiy ishlab chiqarish fondlarining yangilanish koeffitsienti XYuS investitsion talabini qondirishning intensivligini ifodalaydi va u quyidagicha hisoblanadi:
Asosiy ishlab chiqarish fondlarining chiqish koeffitsienti esa eskirgan ishlab chiqarish apparatining foydalanishdan chiqib ketish dinamikasini ifodalaydi va u quyidagicha aniqlanadi:

2. Aylanma kapital: mazmuni, tarkibiy tuzilmasi va foydalanish samaradorligi

Aylanma kapital XYuS aylanma (O‘zgaruvchan, mobil) aktivlariga avanslashtirilgan kapital qiymatini o‘zida ifodalaydi. Bu kapital XYuS balansining ≪Aylanma aktivlar≫ deb nomlangan ikkinchi bolimida aks ettiriladi.
Aylanma mablag'lar faqat bitta ishlab chiqarish siklida qatnashadi va o'z qiymatini mahsulotlarga to'liq o'tkazadi, asosiy kapital esa ishlab chiqarish jarayonida qayta-qayta ishtirok etadi va o'z qiymatini qismlarga bo'lib mahsulotlarga o'tkazadi. Shuning uchun aylanma kapital asosiy kapitalga qaraganda tezroq aylanadi.
aktivlar
Asosiy kapital -bu kompaniyaning xizmat muddati 1 yildan ortiq bo'lgan resurslari: asosiy vositalar, uzoq muddatli moliyaviy. majburiyatlar, tugallanmagan qurilish va boshqalar.
Aylanma kapital (OA) - kompaniyaning bir ishlab chiqarish tsikli davomida iste'mol qilinadigan yoki yil davomida hisobdan chiqarilgan aktivlari.
Odatda, aylanma kapital quyidagi bir necha asosiy guruhlarga klassifikatsiya qilinadi:
• takror ishlab chiqarish jarayonida ishtirok etishini hisobga olgan holda funksional mo’ljallanganligi bo‘yicha;
• shakllantirish va moliya-lashtirish manbalariga ko‘ra;
• lividlilik darajasiga qarab va boshqa belgilariga muvofiq.