Asosiy parametrlarini hisoblash

9 – amaliy mashg‘ulot. TOLALI OPTIK ALOQA TIZIMLARIDA QO‘LLANILADIGAN FOTOQABULQILGICHLARNING
ASOSIY PARAMETRLARINI HISOBLASH
9.1. Mashg‘ulotning maqsadi

Fotoqabulqilgichlarning tuzilishi, ish prinsipi, xarakteristika, parametrlarini o‘rganish va ularni hisoblash ko‘nikmalarini shakllantirish.

9.2. Topshiriq

9.2.1. Mashg‘ulotga tayyorlanishda quyidagi o‘quv materiallarini o‘rganish va 9.3 paragrafda keltirilgan nazorat savollari (NS) ga javob tayyorlash zarur (ulardan 4 ta savolga javob yozma ravishda bayon etilishi kerak):

NS ning 9.3.1-9.3.4 bandlar bo‘yicha: o‘quv materiali [9.1] ning 150-155 betlarida, [9.2] ning 82-83 va 75-betlarida bayon etilgan.
9.3.6-9.3.8 bandlar bo‘yicha: o‘quv materiali ma’ruzalar konspektida bayon etilgan.
9.3.9 -9.3.10 bandlar bo‘yicha: o‘quv materiali [9.1] ning 128-135 betlarida, [9.2] ning 77-79 betlarida bayon etilgan.
9.3.11-9.3.15 bandlar bo‘yicha: o‘quv materiali [9.1] ning 136-149 betlarida va ma’ruzalar konspektida bayon etilgan.
9.3.16-9.3.20 bandlar bo‘yicha: o‘quv materiali [9.3] ning 339-340 betlarida va ma’ruzalar konspektida bayon etilgan.
9.2.2. O‘zingizga tegishli variant (n) bo‘yicha fotodiodning quyidagi jadvalning 2-9 ustunlarida keltirilgan parametrlari bo‘yicha uning oxirgi ustunida ko‘rsatilgan parametrlari qiymatlarini aniqlang.

n	Pnurl mVТ	W^yomm.e.s eV	Nf,	æ			М	If, mkA	Qiymatlari aniqlanadigan parametrlar
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10
1	-	1,46	1,4∙10^15	0,2	0,8	0,7	-	-	, , Рnurl, If, S, W^fdm.e.s
2	0,42	-	2,8∙10^15	0,3	0,7	0,8	-	-	W^yomm.e.s, , , Рnurl, If, S, W^fdm.e.s
3	0,54	0,8	-	0,2	0,8	0,7	-	-	, , Nf, If, S, Wm.e.s
4	1,3	1,46	-	-	0,8	0,7	-	894	, , Nf, æ, S, W^fdm.e.s
5	0,46	1,46	-	0,3	-	0,7	-	224	, , , , S, W^fdm.e.s
6	0,54	-	4,2∙10^15	0,2	-		-	672	W^yomm.e.s ,, ,S, W^fdm.e.s
7	1,49	0,93	-	0,2	0,7	0,8	-	717	, , Nf, S, М, W^fdm.e.s
8	6,4	-	5∙10^16	0,2	0,7	0,8	1000	3,14	Wm.e.s , , , If, S, W^fdm.e.s
9	-	1,46	10^14	0,2	0,7	0,8	10^4	-	, , Рnurl, If, S, М, W^fdm.e.s
10	0,117	1,46	-	0,2	0,7	0,8	5∙10^4	-	, , Nf ,If, S, W^fdm.e.s

9.1-jadval. Topshiriq variantlari

9.1-jadvalni tuzishda quyidagi belgilashlardan foydalanilgan: æ – fotodiod sirtining yorug‘lik nurini qaytarish koeffisienti;  – fotodiodda sodir bo‘ladigan fotoelektrik o‘zgarishlarning samaradorligini ifodalovchi kattalik (kvant samaradorligi);  – fotodiod sirtiga tushgan yorug‘lik nurlanishining uning xajmida yutilgan ulushini ko‘rsatuvchi, son qiymati birdan kichik bo‘lgan o‘lchamsiz kattalik; M – asosiy zaryad tashuvchilarning ko‘chkisimon ko‘payishini ifodalovchi koeffisient; If – fotodiod orqali oqib o‘tadigan fototok; S_ - fotodiodning spektral sezgirligi; W^yom_m.e.s va W^fd_m.e.s – mos ravishda yorug‘lik manbai va fotodiod tayyorlangan yarim o‘tkazgich materiali man etilgan energetik sohalarining kengligi.

9.3. Nazorat savollari:

9.3.1. Optik signallarni qabul qiluvchi modulning vazifasi va tuzilishini tushuntiring.

9.3.2. Optik signallarni qabul qiluvchi modulda qo‘llaniladigan fotoqabulqilgichlarga qanday talablar qo‘yiladi?
9.3.3. Fotoqabulqilgichlar qanday materiallardan tayyorlanadi?
9.3.4. Optik aloqa tizimlarida fotoqabulqilgichning qanday turlaridan foydalaniladi?
9.3.5. Fotodiodning volt-amper xarakteristikalari oilasini tafsivlang. Uni qanday miqdoriy munosabat bilan ifodalash mumkin.
9.3.6. Fotodiodning energetik xarakteristikasini tafsivlang.
9.3.7. Fotodiodning spektral xarakteristikasini tafsivlang.
9.3.8. Fotodiodning tezkorligi qanday omillar bilan belgilanadi? Ularni tafsivlang. Fotodiodning chegaraviy chastotasiga ta’rif bering va uni aniqlash usulini tafsiflang.
9.3.9. Fotodiodning kvant samaradorligi koeffisientiga ta’rif bering.
9.3.10. Fotodiodning sezgirlik parametrlariga ta’rif bering. Ushbu parametrlarning qiymati qaysi omillar bilan belgilanadi?
9.3.11. Fotodiodning qanday turlari mavjud? Ularga qisqacha tafsiv bering.
9.3.12. p – i – n fotodiodining tuzilishi va ish prinsipini tafsivlang. Bu turdagi fotodiodning afzalliklari nimada?
9.3.13. Ko‘chkili fotodiodning tuzilishi va ish prinsipini tafsivlang. Bu turdagi fotodiodning afzallik va kamchiliklari nimada?
9.3.14. Ko‘chkili fotodiodning volt – amper xarakteristikasini tafsivlang. Uni qanday miqdoriy munosabat bilan ifodalash mumkin?
9.3.15.Ko‘chkili fotodiodning sezgirligi qanday munosabat bilan aniqlanadi?
9.3.16. Fototranzistorning tuzilishi va ish prinsipini tushuntiring.
9.3.17. Fototranzistorning volt-amper xarakteristiklari oilasini tafsivlang.
9.3.18. Fototranzistorning sezgirligi qanday munosabat bilan aniqlanadi?
9.3.19. Fototranzistorning afzallik va kamchiliklari nimada?
9.3.20. p-i-n fotodiodi, ko‘chkili fotodiod hamda fototranzistorlarga ularni tolali optik aloqa tizimlarida qo‘llash nuqtai nazaridan qiyosiy tafsiv bering.