Asosiy qism Bozor sharoitida mehnat taklifi

Ayirboshlash miqiyosi jihatidan bozor quyidagi turlarga bo’linadi:1.Mahalliy bozor (bu muayyan mamlakatning davlat chegaralari doirasi bilan cheklangan shahar, tuman, viloyat hududlaridagi bozorlar hisoblanib, ulardagi tovarlar ko’lami va xilma-xilligi, eng avvalo, mahalliy qishloq xo’jaligi va sanoatning rivoji, hamda yo’nalishi Bilan belgilanadi. SHuning uchun bu bozrolardagi tovarlar asosan, oziq-ovqat, keng istemol, sanoat mollari, xo’jalik va uy-joy, qurilish buyumlaridan iborat bo’ladi). 2.Regional bozor (regional bozor deganda bir mamlakat doirasidagi regional o’rtasida yoki bir necha chegaradosh davlatlar o’rtasida tashkil etilgan bozor tushuniladi. Bu bozorning mahalliy bozorga nisbatan imkoniyatlari ko’p bo’lib, mol turlari ancha keng va mehnat taqsimoti chuqurligi sababli tovar almashinish ko’lami ham kengdir, chunki bu yerda bir necha regionlar qatnashadi). 3.Jahon bozori (bu bozor regional bozordan farq qilgan holda, ishlab chiqarishning mamalkatlararo ixtisoslashuviga va uning shunga ko’ra bir-biriga tovar yetkazib berish zarurligiga asoslanadi. Bu bozorda turli mamlakatlar ishlab chiqaradigan tovarlarning hammasi emas, balki mamlakatlararo ayirboshlashi zarur bo’lgan turlarigina sotiladi. Binobarin, jahon bozorining tovar assortimenti cheklangan bo’ladi. Ular, asosan, asbob-uskuna, neft, ko’mir, metall, paxta, don,choy, kofe, jun, yog’och kabi tovarlar kiradi. Regional va mahalliy bozorlardagi ko’pgina tovarlar jahon bozorida bo’lmaydi).
Xulosa
Sof bozor iqtisodiyoti sharoiti “resurslar-mahsulotlar” va “daromadlar-xarajatlar”ning doiraviy aylanishi modeli. Bu ko‘rsatkichlar o‘rtasidagi tenglikning buzilishi ishlab chiqarishning pasayishi, inflatsiya va ishsizlik darajalarining ko‘tarilib ketishiga sabab bo‘ladi. Davlat aralashuvi mavjud bo‘lgan iqtisodiyotda bu model ancha murakkab ko‘rinish oladi. Bunday iqtisodiyotda resurslar-tovarlar va xizmatlar, daromadlarxarajatlarning uzluksiz harakati ham bozor mexanizmlari orqali, ham davlat aralashuvi bilan ta’minlanadi. Bunda hukumat ishlab chiqaruvchilar va iste’molchilarning harakatini bevosita boshqarmaydi, balki resurslar va tovarlar bozorlarida qatnashish orqali ularning iqtisodiy faoliyatiga qulay sharoitlar yaratadi.
Mehnat bozorining turlarga ajralishi uning harakteri va koʻlamiga bogʻliq. Mehnat bozori oshkora va yashirin harakterda faoli-yat koʻrsatishi mumkin. Oʻz koʻlamiga qarab Mehnat bozori mahalliyhududiy, milliy va jahon bozorlaridan iborat. Globalizatsiya sharoitida moddiy resurslarni mamlakatlararo taqsimlanishiga mos ravishda mehnat resurslari ham taqsimlangani sababli jahon Mehnat bozori tez rivojlanadi. Iqtisodiyoti kuchli mamlakatlar milliy Mehnat bozorida kelgindilar mehnati taklifi tez usadi, narxi arzonligidan unga talab ham ortadi. 2000 yilda Yer yuzida oʻzi tugʻilgan yurtida ishlamaydiganlar soni 80 mln. nafardan ziyod boʻldi. Xalqaro Mehnat bozori kengayishi rivojlangan mamlakatlarda oʻzga millat diasporasi oʻsishiga olib keladi.

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’YXATI

1. O’zbekiston Respublikasi Konstitusiyasi. T.: «O’zbekiston», 2017-76b,
2. O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2019 yil 10 iyuldagi―Soliq ma‘muriyatchiligini takomillashtirish bo’yicha qo’shimcha chora-tadbirlar to’g’risida‖gi PQ-4389-sonli qarori.
3. O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2018 yil 29 iyundagi ―O’zbekiston Respublikasining soliq siyosatini takomillashtirish konsepsiyasi to’g’risida‖gi PF-5468-son Farmoni
4. Axmedov D.Q., Ishmuhamedov A.E., Jumayev Q.X., Djumayev Z.A. Mакроиқтисодиѐт. - T.: «O’zbekiston yozuvchilar uyushmasining Adabiyot jamg’armasi nashriyoti», 2004 - 240 b.
5. Alan Grinspen. Эпоха потрясениy. Проблемы и перспективы мировоy финансовоy системы.-M.: AlpinaBiznes Books, 2008. – 528c
6. Вечканов Г.С., Вечканова Г.Р. Макроэкономика; Учебник для вузов , 3-е изд., дополненное.-СПб.: Питер, 2009.- 350 с.
7. Vaxabov A.V. va boshq. Xorijiy investitsiyalar.-T.: Moliya, 2010 y.-328 b.
8. Vaxobov A., Kosimova G., Jamolov X. Byudjet-soliq siyosati yahlitligi, O’quv qo’llanma, - T.: Iqtisod va moliya. 2005.
9. Gadoyev E.F., Qurbonov X.A. Moliya. - T. O`zbekiston Yozuvchilar uyushmasi Adabiyot jamg`armasi nashriyoti, 2005.- 189 b
10. Дорнбуш Р. ―Макроэкономикс‖ - Бостон, 2001.,- 574 c. Золотарчук, В.В. Макроэкономика: учебник / В.В. Золотарчук. 2-е изд., перераб. и доп. – М.: ИНФРА-М, 2015. – 537с.i