Asosiy vositalarini ijaraga olish hisobi turayeva Gulizahro Guliston Davlat Universiteti “Iqtisodiyot” kafedrasi o’qituvchisi

Muxokamalar va natijalar

---

` 
50 
 
 
 
Lizing operatsiyalari bo’yicha hisob-kitobni tashkil qilish. Hozirgi vaqtda amaliyotda 
lizing operatsiyalari bo’yicha hisob-kitoblarning quyidagi shakllari qo’llaniladi: 
- hujjatlashtiriladigan akkreditiv; 
- inkasso; 
- bank o’tkazmasi; 
- ochiladigan hisob varaq; 
- bo’nak to’lovi. 
Bundan tashqari veksel va cheklardan foydalanib, lizing operatsiyalari bo’yicha 
hisoblashishlar ham amalga oshiriladi. 
Akkreditiv – kelishuv turi bo’lib, unga ko’ra mijozning buyrug’iga asosan, bank to’lov 
pullarini uchinchi shaxs hisobvarag’iga o’tkazish topshirig’ini oladi. 
Inkasso - bank operatsiyasi bo’lib, unda bank mijozning topshirig’iga ko’ra, ko’rsatilgan 
xizmatlar uchun uchinchi shaxsdan to’lovlarni oladi. 
Bank o’tkazmalari - bu mijozning topshirig’iga ko’ra, ma’lum bir summadagi o’tkazmani 
o’tkazmani oluvchiga to’lov uchun bir bankdan boshqasiga o’tkazish. 
Bo’nak to’lovi - tovar va xizmatlar uchun to’lovlarni tovar jo’natilguncha va xizmat 
ko’rsatilguncha qadar berilishi. 
Ochilgan hisobvaraqlar bo’yicha hisob-kitoblar. Ushbu hisob-kitoblarning mohiyati hamkor 
korxonalarning doimiy to’lovlari amalga oshirilishi bilan izohlanadi. Joriy majburiyatlar 
summalari ularning kitoblarida yuritiladi. 
Ochilgan hisobvaraqlar bo’yicha hisob-kitoblar shaklidan lizing operatsiyalarida 
foydalanilmaydi, chunki lizing bo’yicha doimiy to’lov lizing shartnomasida kelishib olingan 
bo’ladi. Agar lizing oluvchi o’zbek kompaniyasi bo’lsa, bo’nak shaklidagi hisob-kitob lizing 
bo’yicha xalqaro shartnomada birlamchi to’lov sifatida qo’llanishi mumkin. 
Lizing to’lovlarini taqsimlash jadvali 
Yil 
Yil 
boshidagi 
majburiyat 
Majburiyatning 
kamayishi 
Yillik moliyaviy 
xarajatlar 
To’lov 
Yil oxiridagi 
majburiyat 
2019 
100 000 
000 
14 760 000 
15 240 000 
30 000 000 
85 240 000 
2020 
85 240 000 
17 010 000 
12 990 000 
30 000 000 
68 230 000 
2021 
68 230 000 
19 600 000 
10 400 000 
30 000 000 
48 630 000 
2022 
48 630 000 
22 590 000 
7 410 000 
30 000 000 
26 040 000 
2023 
26 040 000 
26 040 000 
3 960 000 
30 000 000 
- 
Jami 
100 000 000 
50 000 000 
150 000 000