Astronomiya va matematika. Astronomiyani tushuntirishda matematik bioilmlaming ahamiyati kattadir. Bunda Koinoto'lchamlar, Quyosh sistemasi sayyoralarining o‘lchamlari, ulargacha bo'lgan masofalami topish, Yeming radiusi yoki o'lchamini topish, sayyoralararo uchadigan raketalaming trayektoriyalarini
aniqlash kabilar matematik hisoblashlar asosida topiladi.
Astronomiya va kimyo. Astronomiyani kimyo fanisiz tasavvurqilish mumkin emas. Sayyoralar almosferasining, yulduzlaming ichki tuzilishi, osmon jismlurining cvolutsiyasini bilishni kimyoviy bilimlarsiz, tasavvur qilish qiyin. Sayyoralarga uchish orqali ulardan olib kelingan tuproqlar tarkibini o'rganish, galaktikalar tarkibida mavjud bo’lgan elementlaming tarkibini aniqlashda, ulaming yoshini aniqlik bilan aytib berishda va ko‘plab shunday ma’lumotlarni olishda kimyoning o ‘rni kattadir.
Astronomiya va biologiya. Biologiyani bilish, Yerdagi tirik organizmni bilishga, ulaming evolutsiyasini o‘rganishga va tabiatni muhofaza qilishga chaqiradi. Quyosh sistemasining kosmogoniyasi, Yerda hayotning kelib chiqishi haqidagi elementar gipotezalar biologiya kursida o‘rgatiladi.
Astronomiya va geografiya. Geografiya fani uchun Yer asosiymanba bo'lib xizmat qiladi. Yeming o'lchamlari va shaklini astronomik kuzatishlar natijasida topiladi. Yer sirtining geografik xaritalarini tuzish va shaharlaming koordinatalarini aniqlashda osmon jismlarini kuzatish asosiy rol o'ynaydi. Yulduz turkumlarini kuzatishda geografik koordinatalami bilishda ham neografik
bilimlami bilish katta ahamiyatga egadir.
Pedagogika oliy o'quv yurtlarida bo'lajak fizika va astronomiyn o'qituvchilarini tayyorlash ikki bosqichli ckanini hisobga
о1gan holda astronomiya o'qitish mazmuni quyidagilarni qamrab oladi:
- o'qitishni tashkil etish shakllari sifatida - bular ma’ruza, laboratoriya va amaliy mashg‘ulotlar, mustaqil o‘qish, ilmiy tekshirish va ilmiy-metodik ishlar, pedagogik va ilmiy pedagogic amaliyot;
- metod sifatida - o‘quvchilami o‘qish va idrok etish faoliyatini shakllantiruvchi va rivojlantiruvchi o‘qitish metodlarini qoilash;
- vosita sifatida - yangi o‘quv-metodik materiallar avlodi va zamonaviy axborot kommunikatsiya texnologiyalari;
- pedagogik shaxs sifatida - astronomiya o‘qituvchisi nazariy tuzilgan modelga mos kelishi bilan belgilanadi.
Bo‘lajak fizika va astronomiya o‘qituvchilarini metodik tayyorlash, tarbiyalash va rivojlantirishda didaktikaning quyidagi mavjud prinsiplariga tayangan holda amalga oshirilishi zarur:
- nazariya bilan amaliyotni bog’liqlik prinsipi;
- shaxsga yo‘naltirilganlik prinsipi;
- ilmiylik prinsipi;
- ko'rgazmalilik prinsipi;
- o'zlashtira olish prinsipi;
- anglay olish va faollik prinsipi;
- muntazamlik va ketma-ketlik prinsipi;
- fanlararo va fan ichi bog’llanishlariga amal qilish prinsipi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
