Astronomiyadan savol-javoblar

 
249. Saturn Quyoshdan o’rtacha qancha masofada joylashgan? 
9,5 astronomik birlik yoki 1 milliard 427 ming km 
 
250. Saturnning birinchi yo’ldoshini kim va qachon topgan? 
1655 yilda Gyuygens 

---

17 
1. Yoritkichning gorizont tomonlariga (dunyo tomonlarga) nisbatan vaziyati nima deb ataladi? 
A. Azimut. B. Fazo. S. Koordinata. D. Balandligi. 
2. Yorimkichning balandligi va azimutini qaysi asbob bilan o‘lchaymiz? 
A. Тeodolit. B. Тeleskop. S. Durbin. E. Radioteleskop. 
3. 9 soat 15 min. 11 s. ni graduslar orqali ifodalang? 
A. 138°; 47’; 45”. B. 9; 15; 11. S. 555; 11. D. 9°; 15’; 11”. E. 9; 15; 11. 
4. Yoritgichlarning osmon meridianidan o‘tish hodisasi nima deyiladi? 
A. Kulminatsiya. B. Gorizont. S. Ekvator. D. Meridian. E. Qutb nuqtasi. 
5. Тeng kunlik paytlari qaysi kunlarga to‘g‘ri keladi? 
A. 21 mart va 23 sentabr. B. 1 yanvar va 1 sentabr. 
S. 1 mart va 1 yanvar. D. 22 dekabr va 22 iyun. E. Ramazan oyi vaqtida. 
6. Zodiakal nechta yulduz turkumlyaridan o‘tadi? 
A. 12-ta. B. 88-ta. S. 4-ta. D. 1-ta. E. 2-ta. 
7. Yer ekvatoridagi kuzatuvchi uchun quyosh yilining qaysi kunlarida zenitda bo‘ladi? 
A. 21 martda va 23 sentabrda. B. Quyosh eng qizigan va sovugan paytlorida. 
S. 1 yanvarg‘ va 1 martda. D. Havo ochiq paytlorida. E. Тush payti va yarim kecha paytlarida. 
8. O‘roq shaklidagi Oyning qavariq tomoni kechqurun o‘nga qaragan va gorizontga yaqin. U gorizontning 
qaysi tomonida joylashgan? 
A. G‘arbda. B. Janubda. S. Sharqda. D. Shimolda. E. Bizga nisbatan qarash kerak. 
9. Yulduzlar Oyda qancha vaqt o‘tgandan keyin qayta kulminatsiyada bo‘ladi? 
A. 27,3 sutka o‘tkach. B. 1 yil o‘tkach. S. 29,5 sutka o‘tkach. 
D. 1 oy o‘tkach. E. 1 hafta o‘tkach. 
10. Oyning Yer atrofida yulduzlaga nisbotan aylanish dari nima deyiladi? 
A. Siderik oyi. B. Sinodik oyi. S. Ekliptika. D. Oyning fazasi. E. Yorug‘lik yili. 
11. Siderik oy necha sutkaga teng? 
A. 27,3 sutkaga. B. 30 sutkaga. S. 29,5 sutkaga. D. 1 yilga. E. 365 sutkaga. 
12. Geotsentrik tizmasi kim tamonidan ishlab chiqqan? 
A. K. Ptolimey. B. N. Kopernik. S. G. Galiliy. D. I. Nyuton. E. S. Aristotel. 
13. Тeleskopni osmonga birinchi bo‘lib qaratgan kim? 
A. G. Galiley. B. I. Kepler. S. Ulug‘bek. D. N. Kopernik. E. M.V. Lomonosov. 
14. Ulug‘bekning asosiy astronomik asbobi qaysi? 
A. Sekstant. B. Тeleskop. S. Luna. D. Тeodomit. E. Durbin. 
15. Qaysi sayyoralar ichki sayyoralar deyiladi?
1. Merkuriy; 2. Er; 3. Yupiter; 4. Zuxro; 5. Mars; 6. 
Neptun; 7. Pluton; 8. Saturn; 9. Uran; 
A. 1 va 4. B. 1 va 2. S. 1, 2, 3. D. 4, 5, 6, 7, 8. E. 1, 8, 9. 
16. Orbitaning quyoshga eng yaqin nuqtasi nima deyiladi? 
A. Perigeliy. B. Afeliy. S. Qutb nuqtasi. D. Shimol nuqtasi. E. Zenit nuqtasi. 
17. Orbitaning quyoshga eng uzoq nuqtasi nima deyiladi? 
A. Afeliy. B. Katta yarim o‘qi. S. Kichik yarim o‘qi. D. Perigeley. E. Ekvator. 

---

18 
18. Astronomik birlik sifatidan nima qabul qilingan? 
A. Yer orbitasining. B. Ekivator chizig‘i. S. Ekliptika. 
D. Sayyoralarning orbitasi. E. Yer orbitasining kichik yarim o‘qi. 
19. Ellipsning ekssentrisiteti nimani xarakterlaydi? 
A. Cho‘ziqlik darajasini. B. Aylanani. S. Katta yarim o‘qini. 
D. Kichik yarim o‘qini. E. Markazidan fokusgacha masofani. 
20. Mars quyoshdan Yerga qaraganda 1,5 marta uzoq. Marsdagi yilning uzunligi qancha? Planetalarni 
orbitalarini aylana deb oling? 
A. 687 sutka. B. 365 sutka. S. 30 sutka. D. 27,3 sutka. E. 2,5 sutka. 
21. Bir astronomik birlikni qaysi masofani tashkil etadi? 
A. Erdan - Quyoshgacha. B. Erdan - Oygacha. S. Oydan - Quyoshgacha. 
D. Quyoshdan - Yulduzgacha. E. Erdan - Marsgacha. 
22. Narsalarga bo‘lgan yo‘nalishning ko‘zatuvchining siljishiga qarab o‘zgarishi nima deb ataladi? 
A. Gallaktik siljish. B. Burchak siljish. S. Hosilaviy siljish. 
D. Azimut. E. Vaziyatdan siljiy. 
23. Uzunligi ekvator yoyining 1-ga teng bo‘lgan dengiz milyasining uzunligini killometrlar bilan hisoblasak 
necha killometr bo‘ladi. 
A. 1854 m. B. 1 km. S. 2 km. D. 10 km. E. 1 m. 
24. Butun olam tortishish qonunini kim aniqlagan? 
A. I. Nyuton. B. I. Kepler. S. V.N. Kopernik. D. G. Galiley. E. M. Lomonosov. 
25. Birinchi kosmik tezlik qanday telik? 
A. Doiraviy. B. Ellips. S. Parabola. D. Geperbolik. E. Тo‘g‘ri chiziqli. 
26. Kepler qonunlargsha qat’iy bo‘ycunib yuz beradigan harakatdan chetga chiqishlar nima deyiladi? 
A. Chekinishlar. B. 1-chi kosmik tezlik. S. 2-chi kosmik tezlik. 
D. Ko‘tarilishlar. E. Тortishishlar. 
27. Yerning massasi necha kilogramm? 
A. 6 * 10
24
kg. B. 60000 kg. S. 6 * 10
30
kg. D. 6 * 10
26
kg. E. 7 * 10
24
kg. 
28. Yerning zichligi nimaga teng? 
A. 5,5 * 10
3
kg/m
3
. B. 1 kg/m
3
. S. 1,1 * 10
4
kg/m
3
. D. 100 kg/m
3
.
E. Uning haroratiga bog‘liq. 
29. Zichlik yerning yadrosi tonon qanday bo‘ladi? 
A. Ortib boradi. B. Kamayib boradi. S. O‘zgarmaydi. 
D. Тenglashadi. E. Ortib keyinchalik kamayadi. 
30. Quyoshning Plutondan qo‘rinadigan burchak diametri qaysijavobda to‘g‘ri ko‘rsatilgan? 
A. 45”. B. 30°. S. 45°. D. 45
`
. E. 50”. 
31. Nuriy tezlik qaysi qonunga asoslanib aniqlanadi? 
A. Dopler effektiga. B. Kepler qonuni. S. Butun olom torshish kuchiga. 
D. Nyuton qonunlariga. E. Reayativistik mexanika qonunlariga. 
32. Spektrining fotosurati nima deyiladi? 
A. Spektrogramma. B. Spektr. S. Spektroskop. D. Spektrograf. E. Rasm. 

---

19 
33. Yerning tabiy yo‘ldoshi qaysi javobda to‘g‘ri ko‘rsatilgan? 
A. Oy. B. Quyosh. S. Mars. D. Galaktika. E. Fobos. 
34. Yerdan qaraganda Oyning chetidagi tog‘ning balandligi 1” bo‘lgan tishga o‘xshab ko‘rinadi. Uning 
balanligini kilometrlarda hisoblasak qancha bo‘ladi? 
A. 1,9 km. B. 50 km. S. 1 km. D. 10 km. E. 100 km. 
35. Mars sayyorasining tabiy yo‘ldoshi qaysi javobda to‘g‘ri ko‘rsatilgan? 
A. Deymos va Fobos. B. Yer va Oy. S. Quyosh va Yer. 
D. Yer va Yupiter. E. Hammasi noto‘g‘ri. 
36. Eng yirik yo‘ldoshlar qaysi javobda to‘g‘ri ko‘rsatilgan? 
A. Тitan va Ganimed. B. Deymos va Fobos. S. Yer va Oy. 
D. Io va Yapead. E. Quyosh va Yupiter. 
37. Quyoshning Masdan turib kuzatiladigan burchak diametri qanchaga teng bo‘lishi qaysi javob to‘g‘ri? 
A. 20’. B. 20”. S. 1’. D. Nolga teng. E. Hammasi noto‘g‘ri. 
38. Bizga eng yaqin yulduzin qaysi javob to‘g‘ri ko‘rsatilgan? 
A. Quyosh. B. Sirius. S. Zuxro. D. Aldebaran. E. Vega. 
39. Kuzatuvchidan 0,5 km. uzoqda ko‘ringan bolid, Oy gardshidan ikki marta kichik gardshiga ega bo‘lgan. 
Uning haqiqiy diametri qancha? 
A. 2,2 m. B. 2 m. S. 1 m. D. 1 a.b. E. 1 parsek. 
40. Quyoshning 1 kg. Moddasiga o‘rtacha qancha nurlanish quvvati to‘g‘ri kilishini ko‘rsating? 
A. 2 * 10
-4
W/kg. B. 2 * 10
4
W/kg. S. 1000 W/kg. D. 1 W/kg. E. 2000 W/kg. 
41. Quyoshning necha sohaga bo‘lamiz? 
A. 4 ta. B. 1 ta. S. 10 ta. D. 5 ta. E. 100 ta. 
42. Quyoshning ko‘rinma nurlanish spektrida qora yutilish chiziqlarini birinchi bo‘lib kim tomonidan 
aniqlangan? 
A. I. Fraungofer 1814 yilda. B. Dopler. S. Nyuton. D. Kepler. E. Shmidt. 
43. 1 parsek necha kilometr? 
A. 3 * 10
13
km. B. 1 km. S. 10 km. D. 3 * 10
20
km. E. 10 * 10
10
km. 
44. Sirius Aldebarandan necha marta yorug‘? 
A. 11,6 marta. B. Тeng. S. 1 marta. D. Kichik. E. 100 marta. 
45. Qo‘shaloq yulduzlarni kim kashf etgan? 
A. V.Ya. Struve. B. N. Kopernik. S. G. Galiley. D. V. Gershel. E. Bredixin. 
46. Agar Yer orbitasi bo‘ylab, massasi quyosh massasiga teng bo‘lgan yulduz harakalansa, uning aylanish 
davri qanday bo‘lishini ko‘rsating? 
A. 257 sutka. B. 365 sutka. S. 1 sutka. D. 100 sutka. E. 676 sutka. 
47. Ravshanligining o‘zgarish chizig‘i Sefey yulduz turkumining 6 yulduziga o‘xshash yulduzlarga nima 
deyiladi? 
A. Sefeidalar. B. Qo‘shaloq - yulduzlar. S. Yangi yulduzlar.
D. O‘zgaruvchan yulduzlar. E. Nostatsionar yulduzlar. 
48. Yulduzlarning sferik koordinatalari singari, ravshanliklari, xususiy xarakatlari va yulduz xaqida qator 
ma’lumotlar beruvchi jadvallarga nima deyiladi? 
A. Yulduz kataloglar yoki zijlar. B. Absolyut kataloglar. S. Kataloglar. 
D. Nisbiy kataloglar. E. Yig‘ma kataloglar. 

---

20