Atom molekula taliymati flogiston teoriyası Joba Atom-molekulyar táliymatı Molekulyar táliymat


Download 24.86 Kb.
bet2/3
Sana30.04.2023
Hajmi24.86 Kb.
#1413322
1   2   3
Bog'liq
Atom molekula taliymati flogiston teoriyasi

Flogiston teoriyası
Flogiston teoriyası XvII asirde nemis Ernst Stal tárepinen birpara elementlar kúyiwi múmkinligi sebebin túsindiriw ushın usınıs etilgen. Bul filosof zatlar órtda janıp ketken, sebebi olardıń ishinde " flogiston" bolǵan.
Phlogiston sózi grek tilinen alınǵan " phlos ", " órt" degen mánisti ańlatadı, sol sebepli " phlo-giston " bul " órtda ne bar" degen mánisti ańlatadı. Bul principke tıykarlanıp, Stol janıw júz bergende materialdan " joǵalgan" yamasa " ketken" zatqa isenim edi.
Bul teoriya, itimal, aldınǵı element retinde tórtew elementten ibarat bolǵan órt, hawa, suw hám erdan ibarat ekenligin túsindiriwge háreket etken Aristotel ideyalarına iye bolǵan birpara ximiyaǵa tiyisli metatoryalardan biri bolǵan.
Biraq, teoriya júdá jón edi hám usınıń menen jaqın baylanısda bolǵan birpara alkimyoviy principlerge tiykarlanǵan edi: materiallardı óz strukturalıq bólimlerine ápiwayı hám ápiwayı tárzde ajıratıp bolmaydı, tek bir aralastan basqasına aylandırıw múmkin edi izbe-iz.
Kelip shıǵıwı
Ernst Stahl Yoxan Becherning ideyaların qorǵaw etken, ol barlıq elementlar (metallardan tısqarı ) ush " er" den, yaǵnıy tiykarǵı elementtan, altıngugurtli erdan hám sınaptan ibarat bolǵan topıraqtan ibarat bolıwın usınıs etken.
Becherning quramı altıngugurtli er denelerde " uyqlap jatqan" órt ekenligin hám " uyg'onganidan" keyin ishindegi " Paracelsus" dıń altıngugurtini tutınıw etkenligin tastıyıqlaytuǵın Aristotel ideyalarına tiykarlanǵan edi. ólikler.
Becher, metallardıń hár qıylı materiallardan tayarlanǵanlıǵı hám sol sebepli olardı " transmute" etiwine ısengen. Yaǵnıy, bir metalldan ekinshisine tek onı qizdırıw arqalı aylandırıw hám usınıń menen hár bir metalldı quraytuǵın materiallar arasındaǵı ximiyalıq munasábetlerdi ózgertiw.
Bul principlerge tıykarlanıp, Stal waqıt dawamında organikalıq denelerdiń janıwı menen birge kelgen sırlardı ashıwǵa itibar qaratdı. Ol ótkergen barlıq tájiriybeler altıngugurt, kómir hám basqalar sıyaqlı metallardı hám materiallardı qosıwǵa tiykarlanǵan edi.
Bul birikpelerdi jaǵıp jiberiw menen Stahl, qospanı tutınıw qılıw waqtında baqlaǵan halda, " qandayda bir zat" tarqalıp ketkenin, ǵayıp bolǵanın yamasa joǵalıp qalǵanın payqaganini aytıp ótdi. Stol baqlaǵan " zat" onı " phlogiston" dep ataǵan.
Aristoteliya ideyalarında altıngugurt elementlar quramındaǵı órt edi hám " Paracelsus filosofiyalıq altıngugurti" janıwı nátiyjesinde altıngugurt yamasa altıngugurtli topıraq quramındaǵı otın sıyaqlı organikalıq elementlar quramındaǵı órt aktivlashganda pútkilley joǵaldı.
Staxl Becher sıyaqlı alkimyogarlar tárepinen qollanılǵan usıllardı, Aristotel ideyaların jáne onıń janıw haqqındaǵı gúzetiwlerin flogiston teoriyasın usınıw ushın birlestirdi.

Download 24.86 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling