Atom yadrolarining asosiy xususiyatlari. Yadro tarkibidagi zaryadlar haqida ma’lumotlar. Elektr va barion zaryad. Juft‑juft, juft‑toq, toq‑toq yadrolar. Izotop, izobar, izoton, izomer va ko‘zgu yadrolar

YAdro zichligi , radiusi bo‘lsa, uning massasi uchun quyidagi ifodani yozish mumkin bo‘ladi:

Bitta nuklonga to‘g‘ri keladigan o‘rtacha massani desak, unda yadro massasini quyidagicha yozish mumkin:

atom yadrosi radiusi quyidagicha topiladi:
,
uchun ,
Demak atom yadrosining radiusi atom yadrosidagi zarrachalardan kubik ildizga to‘g‘ri muttanosib.
YAdro fizikasi va elementar zarrachalar fizikasida uzunlik o‘lchovi qilib fermi qabul qilingan: .
SHunga o‘xshash samarali kesim o‘lchov birligi qilib barn qabul qilingan: .
YAdro fizikasida yadro vaqti qilib 10^-23 -10^-24 s qabul qilingan.
Alfa zarralar tezligi (nurlanadigan radiaktiv yadro) .YAdro diametrini alfa zarrasi uchib o‘tishi uchun . Odatda ni yadro vaqti deb nomlangan.
YAdroning maksimal chegarasi o‘lchamini E.Rezerford tajribasidan kelib chiqqan holda aniqlangan. YAdro bilan -zarrachalarning to‘qnashishida -zarrachaning kinetik energiyasini bo‘ladi. -zarrachaning kinetik energiyasini kulon tasirlashishi energiyasiga tenglashtiramiz:

Buerda -zarrachaning zaryadi, -zarrachaning yadroga qarab tezlashtiruvchi potensiali. Tenglikdagi yadroning yuqori chegarasidagi o‘lchamini aniqlaymiz: .
Bu formula bilan oltin elementi uchun va  - zarrachalarni tezlashtirish uchun energiya Uga teng deb qarasak , unda
.
YAdro radiusini Veyszekker yarim empirik formula bilan ham aniqlash mumkin:
(6)
bu erdagi , ( ) esa ќuyidagi kattaliklarga ega



Veyszekker formulasining uchinchi hadi yadro protonlarining o‘zaro kulon itarishi bilan bog‘liqq. Agar yadroning elektr zaryadi uning hajmi bo‘yicha bir tekis taqsimlangan deb qarasak unda yadro elektr energiyasi:
E_el =  Z²e^2 bo‘ladi , bu C₃Z^2 ga teng
Doimiy son C₃=eU_kul deb , U_kul = 0,71 MeV = 2370 SGSE deb qabul qilib yadroning radiusini aniqlash mumkin:
R =  
bu erda r₀ =   =   = 1,22 · 10^-13 sm.
Bunday usul bilan yadroning "Elektrik radius" i aniqlanadi. Atom yadrolarining radiuslari neytron, elektron va boshqa elementar zarrachalarning yadrodan sochilishini o‘rganilganda tadqiqot qilish mumkin .
YAdroning samarali kesimi oqimdan zarrachalarni chiqaradigan tushayotgan zarachalar oqimiga perpendikulyar bo‘lgan yadroni teshib o‘ta olmaydigan o‘lchamli maydon deb faraz qilsak maydonga  ga