Atrof muhitni muhofaza qilishni nazariy asoslari Reja

Atrof muhitni muhofaza qilishni nazariy asoslari
Reja:

1. Atrof-muhitni xalqaro-huquqiy muhofaza qilish tushunchasi.
2. Atrof-muhitni xalqaro-huquqiy muhofaza qilish prinsiplari va
manbalari
3. Atrof-muhitni muhofaza qilishning xalqaro-huquqiy ob’yektlari.

Insoniyat tarixida ekologik muammolar XX asr­ning o‘rtalarigacha faqatgina mahalliy yoki milliy masalalar doirasidan o‘rin olgan edi. 1970-yillargacha davlat va jamiyat xavfsizligiga yoki ularning barqaror rivojlanishi va inson huquqlariga global ta’sir qiluvchi muam­molar turkumiga faqatgina harbiy va siyosiy masalalar kiritilgan, xolos. XX asrning uchinchi choragida, ya’ni Ikkinchi jahon urushi yakunlanishi va BMТning tuzilishi xalqaro xavfsizlikka tahdid solayotgan masalalar jumlasiga ekologik muammolarni ham kiritdi. Shu asrning 50—60-yillarida «sovuq urush» oqibatida Yer kurrasidagi insonlar hayotiga tajovuz solayotgan uch muammo — yadro to‘qnashuvi, yoppasiga tarqaluvchi kasalliklar va uchinchi o‘rinda ekologik muammolar qo‘yilgan bo‘lsa, 70-yillarga kelib ekologik muammo va ularni hal qilish masalasi yetakchi o‘rinni egallab oldi.

Xalqaro miqyosda ekologik xavfsizlikni ta’minlash — atrof-muhit sifatini tirik organizmlar uchun yetarli darajada ushlab turadigan, qayta tiklaydigan va oshirib boradigan xalqaro munosabatlarni shakllantirishni taqozo qiladi. Ekologik xavfsizlikni ta’minlash uchun esa, albatta, butun dunyo mamlakatlari va xalqlarining bir me’yorda rivojlanishi, ekologik siyosat tizimida davlatlarning integratsiyalanishini talab qiladi. Bu borada BMТ, davlatlararo va nodavlat tashkilotlarining egallagan o‘rni va ularning ekologik masalalarining yechimini topishdagi ahamiyati kundan-kunga ortib bormoqda.
Hozirgi zamon xalqaro ekologik hamkorlik uch yo‘nalishda amalga oshirilmoqda:
1) atrof-muhitni muhofaza qilishning davlatlararo va millatlararo hamkorligi hamda ulardagi ijobiy tajribalarni keng tar­g‘ib qilish;
2) mintaqada (regionda) yoki cheklangan zonalarda tabiatni muhofaza qilishning ilmiy asoslangan chora-tadbirlarini ishlab chiqish va ularni amaliy tatbiq qilish;
3) global ekologik muammolarning yechimini topishda xalqaro hamjamiyatning universal yo‘llarini ishlatish.
2. Atrof-muhitni xalqaro-huquqiy muhofaza qilish prinsiplari va manbalari.
Biz yuqorida ta’kidlaganimizdek, har bir huquq sohasi jamiyatdagi muayyan munosabatlarni tartibga solishda aniq qoida-prinsiplarga yondashadi. Milliy qonunchilikni ishlab chiqish va shakllantirishda bu prinsiplar har bir millat yoki davlatning ijtimoiy, iqtisodiy, siyosiy, ma’rifiy-madaniy, milliy holati va an’analariga asoslangan tarzda belgilansa, xalqaro huquqda esa ikki va undan oshiq millat, xalq yoki davlatlarning umumiy manfaatlariga, inson huquqlariga yondashadi.