Atrofimizdagi olam tabiatshunoslik

T/r	Shaharlar	Maydoni	O`rni	Aholisi
O`rni
1	Toshkent shahri	340 kv.km		2 mln.550 000
2	Toshkent viloyati	15 250kv.km	7	2 mln.910 000	5
3	Namangan	7440 kv.km	8	2 mln 795 000	6
4	Andijon	4300 kv.km	11	3 mln 110 000	4
5	Farg`ona	6 760 kv.km	9	3 mln.733 000	2
6	Sirdaryo	4280 kv.km	12	841 000	12
7	Jizzax	21 210 kv.km	4	1 mln.374 000	10
8	Samarqand	16 770 kv.km	6	3 mln.857 kishi	1
9	Qashqadaryo	28 570 kv.km	3	3 mln.261 000	3
10	Surxondaryo	20 100 kv.km	5	2 mln 612 kishi	7
11	Buxoro	40 220 kv.km	2	1 mln.916 000	8
12	Navoiy	111 090 kv.km	1	992 000	11
13	Xorazm	6050 kv.km	10	1 mln.856 000	9
14	Qoraqalpog`iston Respublikasi	166 590 kv.km		1 mln.889 000

Tabiatni muhofaza qilish davlat qo`mitasi tuzildi,Oliy Majlis Qonunchilik palatasida Ekologiya va atrof-muhitni muhofaza qilish masalalari qo`mitasi tashkil etildi.

“Qizil kitob” o`simlik va hayvonot olamining kamyob,yo`qolib ketish xavfi bo`lgan turlari haqida ma`lumot beradigan,insonlarni tabiat muhofazasi masalasiga jalb etadigan kitobdir.

“Qizil kitob”ga o`simliklarning 324 turi,hayvonlarning 184 turi kiritilgan,qo`riqxonalarda tashqari 2 ta milliy bog`,12 ta buyurtma parvarishxonalar va 1 ta ekomarkaz tashkil etilgan.


Tabiat yodgorliklari-jonli va jonsiz tabiat yaratgan noyob,diqqatga sazovor joylar:g`orlar,sharsharalar,g`aroyib shaklli qoyatoshlar,daralar,buloqlar,yer po`stining ochilib qolgan joylari,katta yoshli ulkan daraxtlar,toshga aylangan o`simlik va hayvonlar.

O`zbekistonda qadimgi odamlarning qoldiqlari topilgan Teshiktosh g`ori,ibtidoiy odamlar yashagan Obirahmat

g`ori,sayrob,Boysun,Xo`jakentdagi qadimgi chinorlar,Qo`ytosh,Qirqqiz,Odamtosh,Xo`jakentdagi qoyatoshlarga chizilgan rasmlar shular jumlasidandir.Mamlakatimizda 400 dan ortiq tabiat yodgorliklari ro`yhatga olingan.

Qo`riqxonalar 7 ta 2 biosfera rezervati tashkil etilgan: 1.Chotqol davlat biosfera qo`riqxonasi
2.Zomin davlat qo`riqxonasi
3.Nurota tog`-yong`oq davlat qo`riqxonasi 4.Zarafshon davlat qo`riqxonasi
5.Kitob davlat geologiya qo`riqxonasi 6.Hisor davlat qo`riqxonasi
7.Surxon davlat qo`riqxonasi 8.Qizilqum davlat qo`riqxonasi
9.Quyi Amudaryo davlat biosfera rezervati

O DAM SKLETI 1-bosh suyagi
2-umurtqa pog`onasi 3-ko`krak qafasi
4-tos suyagi
5-qo`l suyaklari 6-oyoqsuyaklari
H AZM QILISH A`ZOLARI 1-og`iz va til
2-tomoq
3-qizilo`ngach 4-oshqozon
5-ingichka ichak 6-yo`g`on ichak

O DAMNING ASOSIY ICHKI A`ZOLARI 1-yurak
2-o`pka 3-jigar
4-oshqozon 5-ichaklar


Foydali qazilmalaar jaadvali

Viloyatlar nomi

Garnit

Marmar

Oltin

Kumush

Ko`mir

Ohaktosh

Mis

Gaz

Neft

Gips

Volfram

Osh tuzi

Toshkent

+

+

+

Qo`ng`ir ko`mir

+

+

Namangan

+

+

+

+

+

+

+

Andijon

+

+

+

Farg`ona

+

+

+

+

Sirdaryo

Yuzasi tekisliklardan iborat,tog`lar yo`q

Jizzax

+

+

+

+

+

Samarqand

+

+

+

+

+

Qashqadaryo

+

+

+

+

Surxondaryo

+

Tosh ko`mir

+

+

+

+

Buxoro

+

+

+

+

+

+

+

Navoiy

+

+

+

+

+

+

Xorazm

Tekislik,adir va cho`llardan iborat

Qoraqalpo g`iston

+

+

+

+ Sulfat tuzi

1-sinf Texnologiya 2021-yil 72 bet

Dilbar Miraxmedova,Zulfizarxon Shamsiyeva

Texnologiya mahsulot yaratish jarayonidir.Bu jarayjonda uning foydali xususiyatlarini yo`qotmaslik kerak.Har qandaay buyum texnologik jarayon asosida tayyorlanadi.

Texnologik jarayonda ketma-ketlik

1.Buklash

1.Konstruksiyalash

2.Qirqish

2.Bichish

3.Birlashtirish

3.Tikish

4.Yelimlash

4.Bezash

Applikatsiya-badiiy san`aat asarlari yaratishning eng soda va oson usuli.Applikatsiya ishida asosiy material qog`oz hisoblanadi.

Mozaika-har xil bo`laklardan shakl hosil qilishdir.Mozaikadagi shakllar rangi va tuzilishiga ko`ra bir-biridan ajralib turadi.

2-sinf Texnologiya 2021-yil 80 bet Tuzuvchilar:Xamrakul Sanakulov,Dilfuza Abdiyeva I bob-Texnologiya va texnologik vositalar
II bob-Texnik konstruksiyalash va modellashtirish III bob-Qog`oz va karton bilan ishlash
IV bob-Tabiiy va turli materiallar bilan ishlashIsh anjomlaridan foydalanish qoidalari


Qaychidan foydalanish qoidalari

1.Qaychini belgilangan joyda,belgilangan holatda saqlang 2.Qaychini uchini yuqoriga qaratib ushlamang

3.Qaychini ishlatib bo`lgandan so`ng,ochiq holda qoldirmang 4.Qaychini yurib turganingizda ishlaatmang
5.Qaychini faqat yopilgan holda uchidan ushlab o`rtog`ingizga uzating
6.Qaychin ishlatayotganda qirqish chizig`ini yo`nalishini hamda materialni ushlab turgan chap qo`l barmoqlarini kuzatib turing

7.Yaroqsiz qaychini ishlatmang,uni o`qituvchingizga topshiring Bigizdan foydalanish qoidalari

1.Bigiz bilan ishlaganingizda ustozingiz yoki ota-onangiz ko`magiga tayaning

2.Bigizni o`rinsiz ishlatmang

3.Sirti silliq va sirpanchiq bo`lgan qattiq buyumlarni bigiz bilan teshmang

4.Teshiladigan buyumni qo`lingizda ushlamang,uni stol,taglik ustiga qo`yib teshing

Maxsus ish pichog`i bilan ishlash qoidalari

1.Maxsus pichoqdan o`qituvchingiz yordamida foydalaning

2.Maxsus pichoqni o`qituvchi ko`rsatgandek ishlating,kesayotganda qattiq bosmang


Igna bilan ishlash qoidalari

1.Ignani ishlatib bo`lgach,maxsus yostiqchaga sanchib qoying 2.Ignani hech qachon og`zingizga solmang

3.Ortiqcha ignalarni maxsus igna idishda saqlang 3-sinf Texnologiya
3-sinf texnologiyasida aplikatsiya usulida yasash,harkatli o`yinchoqlar yasash,somondan aplikatsiya usulida narsalar yasash,pape-mashe usulida yasash,rangli qog`ozlardan narsa yasash,to`g`ri chok tikish,igna uchun yostiqcha tikish,turli geometrik shakllardan harakatlanuvchi modellar qurish yasash,bayram uchun tabriknoma yasash,suzuvchi modellar maketini yasash,parolon va ipdan yumshoq o`yinchoqlar tayyorlash,qog`ozni qirqish va buklash usulida gullar shaklini yasash kabi mavzular o`tiladi.

4-sinf Texnologiya

Loyiha so`zi ingliz tilida “oldindan o`ylangan reja ”degan ma`noni anglatadi.Loyihani ishlab chiqish bir necha bosqichdan iborat.

Birinchi bosqich g`oya deb ataladi

Ikkinchi bosqichda buyumni yasash loyihasi tuziladi

Uchinchi bosqich kerakli xom ashy ova asboblarni tayyorlab,yo`llanma asosida ishni bajarish

To`rtinchi bosqich buyumga bezak berish Beshinchi bosqichga buyum sifatiga baho berish
Model-bu buyumning qurilmasi va ishlash prinsipini namoyish qilish uchun mo`ljallangan uning kichraytirilgan yoki kattalashtirilgan nusxasi.Modellar harakatlanuvchi va harakatsiz bo`lishi mumkin.

Eskiz deb ,bir marta foydalanish uchun chizmachilik asboblarisiz va masshtabga rioya qilmay,lekin buyum o`lchamlarining nisbatini saqlagan holda bajarilgan chizmaga aytiladi.