Atsitelen aliw usillari

Atsitelen aliw usillari

Орынлаган: Сахиев Заманбек
Хим-Тех

Atsetilen islep shig’ariwdiń eki usılı bar:

• Kalsiy karbidden alıw
• Uglevodorodlardan alıw

Karbid usili:

Karbid usili:

Sondirilgen xa’kti ko’mir menen birge elektr pechinde 2500o C da qizdirib kalsiy karbid alinadi :

CaO + 3C CaC2 + CO

•  

Aling`an kalsiy karbiytke suw tasir etirilip Atsetilen alinadi:

CaC2 + H2O → Ca(OH)2 + C2H2

Osi usilda atsetilendi sanaatta ha`m labaratoriyada ha`m aliwda qollaniladi.

Atsetilen generatorlari.

Atsetilen generatorlari. Kalsiy karbiddin’ suw tásirinde bólekleniwi júz beretug’in apparatlar atsetilen generatorlari dep ataladı. Issiliqti shıǵarıw boyınsha generatorlar eki túrge bólinedi:

• Iǵal túrdegi generatorlar
• Qurǵaq túrdegi generatorlar

Igal túrdegi generatorlar

Igal túrdegi generatorlar, bul generatorlardag’i reaktsiya ıssılıǵı artıqsha suw járdeminde suwitiladi. Generatorlarda 1kg СaS2 ge 10 kg suw sarplanadı, bunda kalsiy gidroksid suwda suspenziya kórinisinde payda boladı onı qayta tiklew múmkin emes.

Qurǵaq túrdegi generatorlar

Qurǵaq túrdegi generatorlar. Olardaǵı ıssılıq artıqsha alınǵan suwdiń puwlanıwı nátiyjesinde reaktsiya ortalıǵınnan shiǵarıladı. Bul usılda kalsiy gidroksid qurǵaq túrde payda boladı, bul bolsa onı qurılıs materialların alıwda qollawda ańsatlastıradı.

”Suwg’a karbid” túrindegi atsetilen generatorlari menen tanisamiz

Suwg’a karbid túrindegi atsetilen generatori sxeması :

1, 3-kalsiy karbid salıw bunkeri; 2-qaqpaq ; 4-sektor barabani; 5-bo’listiriwshi konus; 6 -jutiwshi truba; 7-gidravlik ıdıs ; 8-qabıq ; 9 -tu’yinsheler;

10 -aralastırǵısh ; 11-shlyuzli zatvor.

Kalsiy karbidden atsetilen alıw texnologiyası

1-vagonetkalar, 2-monorels, 3-bak, 4-7-suwitqishlar, 5-tindirg’ish, 6 -atsetilen generatori, 8-10 -skrubberler, 11-ga’zgolder, 12-órtti tosiwshi apparat, 13-kompressor.

Barlıq jutiwshi eritpeler tsirkulyasiyasi nasoslar járdeminde atqarıladı ; isletilip bolınǵan eritpeniń bir bólegi udayı tákirarlanatuǵın túrde sistemadan shiǵarıladı hám tazası menen almastırıladı. Tazalang’an atsetilen 11-qurg’aq ga’zgolderda jıynaladı, 12-shi órtti aldın alıwshı tosıqtan ótedi hám 13-kompressor járdeminde tutınıw ushın jiberiledi.

Barlıq jutiwshi eritpeler tsirkulyasiyasi nasoslar járdeminde atqarıladı ; isletilip bolınǵan eritpeniń bir bólegi udayı tákirarlanatuǵın túrde sistemadan shiǵarıladı hám tazası menen almastırıladı. Tazalang’an atsetilen 11-qurg’aq ga’zgolderda jıynaladı, 12-shi órtti aldın alıwshı tosıqtan ótedi hám 13-kompressor járdeminde tutınıw ushın jiberiledi.

Atsetilennin’ qurǵaq usıldaǵı generatorlar járdeminde alıw texnologiyasında tindirg’ish hám suwitqish bolmaydı.

Uglevodorodlardan atsetilen alıw

Metan hám basqa parafinlerden atsetilen alıw ushın joqarı temperaturada piroliz etiw processinnen paydalanıladı

2CH4 C2H2 + 3H2; -0298= -376 kDj/mol

C2H6 C2H2 + 2H2; -0298= -311 kDj/mol

•  

2CH4 C2H2 + 3H2; -0298= -376 kDj/mol

2CH4 C2H2 + 3H2; -0298= -376 kDj/mol

C2H6 C2H2 + 2H2; -0298= -311 kDj/mol

Usı reaktsiyalar endotermik bolıp, olardıń teń salmaqlılıqı tek 1000 -1300 0C temperaturada on’ tárepke jıljıydı. Biraq, sanaatǵa qollanıw etiwde processti tezlestiriw ushın onnan da joqarı temperatura etiledi: metan ushın 1500-1600 0C; suyıq uglevodorodlar ushın 1200 0C.

•  

Piroliz nátiyjesinde olefinler payda bolıwǵa qusap, atsetilennin’ payda bolıw reaktsiyası radikal - shınjırlı mexanizm tiykarında júz beredi. Metan hám etanni piroliz procesi tómendegi kóriniske iye:

Piroliz nátiyjesinde olefinler payda bolıwǵa qusap, atsetilennin’ payda bolıw reaktsiyası radikal - shınjırlı mexanizm tiykarında júz beredi. Metan hám etanni piroliz procesi tómendegi kóriniske iye:

Joqaridag’i usıl menen atsetilen alıwda aralıq reaktsiyalar júz beriwi nátiyjesinde atsetilen uglerod hám vodorodqa bo’leklenedi: