Audit o`zi nima? Auditorlik faoliyati: yangi davrga mos tartib -tamoyillar

Yangi qonunning ahamiyati nimada?
«Qonun bilan auditorlik faoliyatini faqat auditning xalqaro standartlari asosida amalga oshirish belgilanmoqda. Bu O‘zbekistondagi auditorlik faoliyatimizning xalqaro amaliyotdagi, rivojlangan davlatlardagi audit faoliyati bilan bir xilligi ta'minlanishiga olib keladi, degani.
Mazkur qonun to‘g‘ridan to‘g‘ri amal qiladigan hujjat sifatida qabul qilindi. Demak, barcha qonun osti hujjatlari, auditorlik sohasiga tegishli hujjatlar bitta tizimga tizimlashtirilib, yaxlit bir hujjat shaklida qonunda namoyon bo‘ldi», – dedi vazirlik vakili.
Auditorlik faoliyatiga oid yangi prinsiplar
Qonunda auditor xolislik bilan tekshiruv o‘tkazishi, u o‘z kasbi bo‘yicha chuqur malakaga ega bo‘lishi, axborotlarning maxfiyligi kabi bir qator yangi prinsiplar joriy qilinmoqda.
Bu ularning mustaqil holatda tekshiruv o‘tkazishlariga va xolis xulosa berishlariga, auditorlik tekshiruviga aralashuvga chek qo‘yilishiga hamda auditorlar xulosalarining ochiq va shaffofligi ta'minlanishiga olib keladi.
Hujjatda auditorlar malakasini oshirish tartiblari, malaka sertifikati, uni olish yoki amal qilish muddatini uzaytirish uchun zarur bo‘lgan hujjatlar ro‘yxati belgilab berilgan.
Qonunning asosiy prinsiplariga muvofiq, auditorlik tashkilotlarining faoliyatiga aralashishga va auditorlik tashkilotiga, shuningdek, uning xodimlariga qanday shaklda bo‘lmasin ta'sir ko‘rsatishga yo‘l qo‘yilmaydi.
Asosiy qoidalarga ko‘ra, auditorlik tashkiloti o‘z faoliyatini amalga oshirishda mustaqildir.
Manfaatlar to‘qnashuvi va kimlar auditorlik tashkiloti tuza olmasligi haqida
Qonunga binoan, vazirliklar, davlat qo‘mitalari, idoralar hamda davlat va xo‘jalik boshqaruvi organlari tomonidan auditorlik tashkiloti tashkil etilishi mumkin emas.
Agarda qaysidir idora yoki davlat organi auditorlik tashkilotini tuzadigan bo‘lsa, bu yerda manfaatlar to‘qnashuvi yuzaga keladi.
O‘zining sohasi bo‘yicha kamchiliklarni aniqlashdan u manfaatdor emas. Shu nuqtai nazaridan ana shu davlat organlari va idoralar tomonidan tashkil qilinishining qat'iy ravishda cheklab, taqiqlab qo‘yilishi auditning xolisona, mustaqil faoliyat ko‘rsatishini ta'minlaydi.
Manfaatlar to‘qnashuvining oldini olish maqsadida qonunga davlat hokimiyati va boshqaruvi organlarining mansabdor shaxslari, shuningdek, qonunichilikka muvofiq tadbirkorlik faoliyati bilan shug‘ullanishi taqiqlanadigan boshqa shaxslar auditorlik tashkilotining muassislari bo‘lishi mumkin emas.