Аvtоmаtikа dаtchiklаri; Burchаk tеzligi dаtchiklаri

Hozirgi davrda elektrik datchiklarning qo‘llanilishi keskin ravishda ko'payib bormoqda. Bunday datchiklar odatda o'zgarmas yoki o'zgaruvchan tokli mikrogeneratorlar (taxogeneratorlar) shaklida bajarilgan bo‘ladi.

Hozirgi davrda elektrik datchiklarning qo‘llanilishi keskin ravishda ko'payib bormoqda. Bunday datchiklar odatda o'zgarmas yoki o'zgaruvchan tokli mikrogeneratorlar (taxogeneratorlar) shaklida bajarilgan bo‘ladi.

Ulaming chiqish kuchlanishi U aylanish chastotasiga proporsional bo'ladi:

U = a w, (2.23)

bu yerda, a - proporsionallik koeffitsiyenti.

Datchikning sezgirligi esa quyidagicha ifodalanadi:

Kd = dU/dw. (2.24)

Satx datchiklari va ularning ish prinsiplari

• Qishloq va suv xo’jaligida suyuqliq va maxsulotlar satxini aniqlash maqsadida qalqovichli (po’kakli yoki paplavkali) gidrostatik va elektrodli satx datchiklari qo’llaniladi.
• Qalqovichli datchiklar suyuqlik satxi o’zgarishini qabul qiladigan qalqovichdan va chiqish elektr signaliga o’zgartiradigan elementdan tashkil topgan bo’ladi. O’zgartirgichlar sifatida aktiv yoki induktiv datchiklar ishlatiladi. 2.16, a - rasmda potensiometrik o’zgartirgichli qalqovichli satx datchigining sxemasi ko’rsatilgan. Yengil qalqovichli (1) bilan potensiometrik datchikning (3) bog’lanishi blok (4) orqali o’tkazilgan tros (2) yordamida amalga oshiriladi. Qalqovichning og’irligi yuk (5) bilan moslashtirib boriladi. Suyuqlik satxining xar qanday o’zgarishi satx o’lchov birligiga moslangan ikkilamchi o’lchov asbobidagi (UA) kuchlanish o’zgarishiga proporsional ravishda ta’sir qiladi. Qalqovichli satx datchiklari suyuqlik satxining katta katta miqdorda o’zgarishlarini o’lchash uchun xizmat qiladi. Ularning asosiy kamchiligi qalqovichning xarakatlanib turishidir.

Gidrostatik datchiklarda suyuqlik satxini nazorat qilish maxsus silindrik idishdagi suyuqlikning gidrostatik og’irligi o’zgarishiga asoslangan bo’ladi (2.16, b-rasm). Suyuliq bosimi satxini (h) proporsional bo’lib, membranani (1) egilishga ta’sir qiladi va maxsus ko’mir ustun (2) yordamida elektr signalga o’zgartiriladi.Bu signalni satx birligiga mos ravishda o’lchov asbobi (P) yordamida o’lchab boriladi. Qalqovichli (poplovikli) va gidrostatik datchiklar suyuqlikning satxi bo’yicha emas, aslida uning massasi bo’yicha o’lchaydi, shuning uchun haroratning va suyuqlik tarkibining o’zgarishi natijasida o’lchov xatoliklari kelib chiqadi.

• Gidrostatik datchiklarda suyuqlik satxini nazorat qilish maxsus silindrik idishdagi suyuqlikning gidrostatik og’irligi o’zgarishiga asoslangan bo’ladi (2.16, b-rasm). Suyuliq bosimi satxini (h) proporsional bo’lib, membranani (1) egilishga ta’sir qiladi va maxsus ko’mir ustun (2) yordamida elektr signalga o’zgartiriladi.Bu signalni satx birligiga mos ravishda o’lchov asbobi (P) yordamida o’lchab boriladi. Qalqovichli (poplovikli) va gidrostatik datchiklar suyuqlikning satxi bo’yicha emas, aslida uning massasi bo’yicha o’lchaydi, shuning uchun haroratning va suyuqlik tarkibining o’zgarishi natijasida o’lchov xatoliklari kelib chiqadi.