Автомобилларда юк ва пассажирлар таши асослари

4 - б о б
А В Т О М О Б И Л Ь Т Р А Н С П О Р Т И В О С И Т А Л А Р И Н И Н Г  
Э К С П Л У А Т А Ц И О Н Х У С У С И Я Т Л А Р И
4 .1 . Автомобиллардан фойдаланиш самарадорлиги
Х а л қ х ў ж а л и г и н и н г т у р л и т а р м о к д а р и д а с а р ф л а н у в ч и
к ап и тал м а б л а ғл а р н и н г и қ т и с о д и й с а м а р а д о р л и г и н и а н и қ - 
л а ш н и н г н а м у н а л и й ў р и қ н о м а с и г а кўра ж о р и й э т и л г а н
ҳар қ а н д а й я н г и т е х н и к а ё к и т е х н о л о г и я н и н г и қ т и с о д и й
4 3

---

с а м а р а д о р л и г и н и к е л т и р и л г а н х ар а ж а т л ар и н и н г э н г кам
(м и н и м а л ) б ў л и ш л и ги га кў р а т а қ қ о с л а н и б а н и қ л а ш т ав си я
эт и л ад и . К ел ти р и л ган х ар аж атл ар ж о р и й х ар аж атл ар б и л ан
ка п и та л х ар аж атл ар д ан б ел ги л а н га н с а м а р ад о р л и к м еъ ёр и й
к о э ф ф и ц и е н т и о р қ а л и б и р й и л д а о л и н г а н с а м а р а д о р л и к - 
н и н г й и ги н д и с и д и р .
Уш бу н ам у н ал и й ў р и қ н о м а н и хисоб га олган ҳолда проф . 
Д .П . В ел и к ан о в а в т о м о б и л ь (автобус) и ш и н и н г с а м ар ад о р ­
л и ги н и баҳоловч и асо си й к ўрсатки ч с и ф а ти д а т аш и ш б и ­
л ан б о ғ л и қ б ў л г а н кел ти р и л ган хараж атлар (т р ан сп о р т иш и 
б и р л и ги га тўғри келувчи ж о р и й эк сп л у атац и я хараж ати ва 
кап и тал м аблаглардан ф о й д а л а н и ш н и н г б и р й и л л и к с а м а ­
радорли ги й и ғи и д и си )д ан ҳам да авто м о б и л л ар и и и ш л ати ш - 
д аги м еҳн ат са р ф и н и к а м а й т и р и ш , и с с и қ д и к қуввати ва м а­
тер и аллар сар ф и т еж ам л и ги д ан ф о й д ал а н и ш н и т ак л и ф этди. 
Т аш и ш га сар ф л а н га н к ел ти р и л ган хараж атлар м и к д о р и қу- 
йидаги ф орм ула о р қ ал и аи и к д ан и ш и мум кин:
Х «лт = X , + -0- - 5рК Ч
с ў м /т к м
(
1
)
• й и л
бунда:
X., — м а ҳ с у л о т (т а ш и ш , х и з м а т ) т а н н а р х и д а х и с о б га
о л и н а д и г а н й и л л и к ж о р и й х а р а ж а т л ар м и к д о р и ;
0 ,1 5 — к а п и т а л х а р а ж а т л ар с а м а р а д о р л и г и н и н г т а р м о қ
м е ъ ё р и й к о э ф ф и ц и е н т и ;
К — я н г и т е х н и к а с о т и б о л и ш ё к и я н г и т е х н о л о ги я м и
ж о р и й э т и ш г а с а р ф л а н г а н б и р йўла к а п и т а л м а б л а гл а р ;
Б ь — а в т о м о б и л ь (т и р к а м а )н и ҳ и с о б д а н ч и қ а р и ш д а ги
қ о л д и ғи (я н г и с и д а н 10 % м и к д о р д а о л и н а д и ), сўм.
Р||НЛ — т р а н с п о р т в о с и т а с и н и н г б и р й и л л и к ў р тач а иш
у н у м и , т к м (п а с с .к м ).
К е л т и р и л г а н х а р а ж а т л а р г а кўп ж и х а т д а н а в т о б у с л а р
с и г и м и , ю к а в т о м о б и л л а р и н и н г ю к к ў т а р у в ч ан л и ги т а ъ ­
с и р эта д и (4 -р а с м ). Б и н о б а р и н , т р а н с п о р т в о с и т а л а р и ­
н и н г с а м а р ад о р л и ги н и о ш и р и ш учун , и л о ж и б о р и ч а , катта 
с и ги мл и ав т о б у с л а р . ю к к ў т а р у в ч ан л и ги ю қ о р и бўлган а в ­
т о м о б и л ь ва а в т о п о е з д л а р д а н ф о й д а л а н и ш зар у р э к а н .
Т р а н с п о р т в о си т аси н и н г таш и ш б и л ан б о ғл и қ м еҳнат си - 
ғими тр ан сп о р т и ш и н и н г 100 б и рли ги га (ткм , пасс.км . ва х-к)
4 4

---

5
.ь
>>*
и
а
со
е
а
ГО
х
I
СО
L-
с;
s
а
s
5
2 1
18