Axborot texnologiya fanining taraqqiyot darajasi

Axborot texnologiyalarini turkumlash 

---

Axborot texnologiyalari jamiyat axborot resurslaridan oqilona 
foydalanishning eng muhim usullaridan biri bo‘lib, hozirgi vaqtga qadar bir necha 
evolyusion bosqichlarni bosib o‘tdi. 
Quyida axborot texnologiyalarini turkumlanishning bir necha turini ko‘rib 
chiqamiz. 
I. Ma’lumotlarni qayta ishlash jarayonlari va masala turiga qarab tasniflash. 
1 –b o s q i c h. XX asrning 50- yillarida axborot texnologiyalari asosan ish 
haqini hisoblashga mo‘ljallangan edi va bu ishlar buxgalterlik elektromexanik va 
hisoblash mashinalariga amalgam oshirilar edi. 
2 – b o s q i c h. 60-yillarda axborot texnologiyalariga bo‘lgan nuqtai nazar 
nacha o‘zgardi. Axborot ko‘pgina parametrlar bo‘yicha davriy hisoblar uchun 
ishlatila boshlandi. 
3- b o s q i c h . 70 yillar oxiri 80- yillar boshida axborot texnologiyalari qaror 
qabul qilish jarayonini qo‘llab- quvvatlovchi va tezlashtiruvchi boshqarishni 
nazorat qilish vositasi sifatida keng qo‘llanila boshlandi. 
4- b o s q i c h. 80- yillar oxirida axborot texnologiyalarini qo‘llash 
konsepsiyasi yana o‘zgardi. U ma’lumotning strategik manbaiga aylandi. 
II. Jamiyatni axborotlashtirish yo‘lidagi muommolar bo‘yicha turkumlash. 
1- bosqich . 60-yillar apparat qurilmalarining cheklangan imkoniyatlari sharoitida 
katta hajmdagi ma’lumotlarni qayta ishlash muammosi bilan xarakterlanadi. 
2-bosqich . 70- yillar IBM/360 rusumli EHM larning tarqalishi bilan bog‘liq. 
Bu davr muammosi - apparat qurilmalarining rivojlanishi dasturiy ta’minotning
rivojlanish darajasidan past bo‘lishidir. 
3-bosqich . 80-yillarda kompyuter mutaxassis bo‘lmagan foydalanuvchilarning
quroliga aylandi. Muammo –foydalanuvchi talabini maksimal darajada qondirish 
va unga mos keluvchi kompyuter bilan ishlovchi interfeysni yaratish. 
4-bosqich. 90- yillar tashkilotlararo aloqaning zamonaviy texnologiyasining 
yaratilishi bilan tavsiflanadi. 

---

Bu davrning asosiy muammolari kompyuter aloqasi uchun protokol va 
kelishuvlarni ishlab chiqish, strategik (muhim) ma’lumotlarga chiqishni tashkil 
qilish, axborot himoyasi va xavfsizligini tashkil qilish va hokazo. 
III. Axborot texnologiyalarining apparat ta’minotining turi bo‘yicha
tasniflash.
1-bosqich. XIX asrning ikkinchi yarmigacha. Tarkibi pero, siyohdon, kitobdan 
iborat «Qo‘l» axborot texnologiyasi. Aloqalar pochta orqali xat uzatish 
ko‘rinishida o‘rnatilgan. Asosiy maqsad- axborotni kerakli ko‘rinishda ifodalashdan 
iborat. 
2-bosqich . XIX asrning oxiri. Tarkibida yozuv mashinkasi, telefon, diktafon
bo‘lgan «mexanik» texnologiya. 
3-bosqich . XX asr boshi. «elektron» texnologiya. Uning tarkibiga katta EHM 
lar va ularga mos ravishda dasturiy ta’minot, elektron yozma mashinalari bo‘lgan. 
Texnologiya maqsadi ham shunga mos ravishda o‘zgargan. Axborotni uzatish 
shaklidan uning mazmunini shakllantirishga o‘tilgan. 
4- bosqich . XX asr o‘rtalari. «Elektron» texnologiya. Uning asosiy qurilmasi 
katta EHM lar va ular bazasida yaratilgan avtomatlashtirilgan boshqarish tizimlari 
( ABT) va axborot - qidiruv tizimlari (AQT). 
5 – bosqich . XX asr oxiri. Yangi «Kompyuter» texnologiyasi. Uning asosiy 
qurilmasi har xil maqsadli standart dasturiy mahsulotlarning keng spektriga ega 
bo‘lgan shaxsiy kompyuter hisoblanadi. Global va lokal kompyuter tarmoqlari 
ishlatila boshlandi.