Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot

 
bunda o, — ma'lumotnomalardan olinadigan koeffitsiyent.
Elektr tarmoq isrofining qiymati: 
 
bunda AA — elektr tarmoqda, ya’ni elektr uzatish liniyalarida va transformatorda 
isrof bo‘lgan elektr eneigiya miqdori, Pj — 1 kW • soat elektr energiyasi miqdori. 
Transformatorlarda va elektr uzatish liniyalaridagi elektr energiyasi isrofming 
ifodasini awalgi boblarda tahlil qilgan edik.
Ikki va undan ortiq elektr tarmoq yoki sanoat korxonasining elektr ta’minot 
tizimini tuzish variantlari orasida, yuqorida ko‘rib chiqqan sxemalar asosida, eng 
arzoni quyidagi ifoda asosida topiladi: 
 
 
 

---

III.XULOSA 
Elektr taʼminoti — elektr energetikasining sanoat, qishloq xoʻjaligi, transport, 
shahar xoʻjaligi, aholi va boshqalarni elektr energiyasi bilan taʼminlash hamda 
uning taqsimoti bilan shugʻullanadigan boʻlimi. Unga elektr energiya manbalari, 
kuchlanishni oshiruvchi va pasaytiruvchi elektr st-yalari, taʼminlashtaqsimlash 
elektr tarmogʻi, turli yordamchi qurilmalar va inshootlar kiradi. Ishlab 
chiqariladigan elektr energiyasining asosiy qismi sanoat ehtiyojlari uchun 
ishlatiladi. 
Elektr taʼminotining asosiy manbalari elektr st-yalari (qarang 
Elektr stansiyasi
), 
hududiy energetika tizimlarining energiya bilan taʼminlash tarmoqlari 
(qarang 
Elektr tarmogʻi
). Yirik sanoat korxona 
ʼminlash uchun issiqlikelektr markazlari IEM (TETS) dan foydalaniladi. Bularning 
quvvati sanoat korxonalari va shahar xoʻjaligining energiya va issiklikka boʻlgan 
ehtiyoji bilan belgilanadi (qarang 
Issiklikelektr markazi
, 
Issiqlikelektr stansiyalari
). 
Elektr taʼminoti tizimida koʻpincha yuqori kuchlanishli tok ishlatiladi. Maishiy 
korxonalar va uyroʻzgʻorda 220 V (kamdan kam hollarda 110 V), yirik sanoat 
korxonalari, transport va shahar xoʻjaligida 110 va 220 kV, ayrim yirik sohalarda 
330 va 500 kV kuchlanishli elektr energiyasidan foydalaniladi. 
Elektr taʼminoti tizimining sxemasi elektr energiyasi manbaidan energiyani 
isteʼmolchilarga uzatishda oraliq kommutatsiya va transformatsiya (kuchlanishni 
oʻzgartirish) bosqichlari soni kam boʻlishiga, energiya manbaini iloji boricha 
isteʼmolchiga yaqinroq qilib qurishga asoslanadi. Energiyani isteʼmolchilarga 
uzatishda kabelli va simli uzatish usullaridan foydalaniladi. Kuchlanishni 
oʻzgartiruvchi (asosan, pasaytiruvchi) st-yalar isteʼmolchilar zich joylashgan 
hududning oʻrtarogʻiga quriladi. 
Oʻzbekistonda Elektr taʼminoti asosan, 20-asr boshlarida Toshkentda 2 elektr st-ya 
qurish bilan boshlandi. Eng yirik GESlar: Chorvoq GES, Xoʻjakent GES, 
Gʻazalkent GES, Farhod GES, eng yirik issiqlikelektr markazlari (IEM): Fargʻona 

---

IEM, Muborak IEM, Toshkent IEM; yirik elektr uzatish liniyalari (EUL) soni 20 
dan ortiq (qarang 
Energetika
). Resggublika shaharlari va qishloqlarini elektr bilan 
taʼminlash markazlashtirilgan. 
Toshkent shahrida dastlabki elektr st-yalari 20-asr boshlarida qurilgan. 
Markazlashgan shahar Elektr taʼminotining boshlanishi Boʻzsuv GES ning birinchi 
navbati (1926) va 6 kV kuchlanishli oʻzgaruvchan tok kabel tarmogʻining ishga 
tushirilishi bilan bogʻliq. Hozir asosiy shahar Elektr taʼminoti manbalari: Toshkent 
DIES, Toshkent issiqlik elektr markazi (IEM), Toshkent GES lari kaskadi. Bundan 
tashqari, Elektr taʼminoti tizimida 60 dan ortiq kichik st-yalar, transformator 
punktlarq, taqsimlash punktlari, kabel va havo simlari bor. (2005).