Axborot texnologiyasining rivojlanish tarixi

Zamonaviy axborot texnologiya vositalari: zamonaviy telestudiyalar, 
kompyuter texnologiyalari, tarmoqlar. Internet, multimediya. 
Kompyuter 
o`zi 
nima? 
Kompyuter 
bu 
insoniyatning 
eng 
ajoyib 
kashfiyotlaridan biridir. Bu buyuk kashfiyot insoniyot taraqqiyotida keskin 
o`zgarishlarga sababchi bo`ldi. Dastlab hisob uchun yaratilgan bu qurilma 
informatsion revolyutsiyasining asosiy sababchisi bo`ldi. Hozirgi kunda 
kompyuter hayotimizning barcha sohalariga jadallik bilan kirib bormoqda.Turli 
mutaxassislar, tadbirkorlar, olimlar, ijodkorlar o`z mehnat faoliyatida 
kompyuterlardan keng foydalanmoqda. Kompyuter yordamida ajoyib mo`jizalar 
yaratilayotgani sir bo`lmay qoldi. Kelajakni uningsiz tasavvur qilish mumkin 
emasligi shu kunda barchaga ayondir. Bugun kompyuterda hisoblash, yozish, 
o`qish, o`rganish, gapirish, saqlash, chizish, qayta ishlash, saralash, musiqa 
yozish, axborotni olish va biror manzilga yuborish, tahrirlash, maketlar 
tayyorlash, audio va video yaratish, o`ynash mumkin. Uning imkoniyatlari 

---

kundan-kunga ko`paymoqda, shuning uchun ishda, o`qishda, uyda va hatto dam 
olishda insonning eng ishonchli do`stiga aylandi. 
1.Axborot texnologiyalarning kelib chiqish tarixi. 
Texnologiya so`zi grekcha techne so`zidan kelib chiqqan. Techne - san`at, 
mohirlik degan ma`noni anglatadi. Axborot texnologiyalarining yoki informasion 
texnologiyalarning rivojlanishi bosqichlari xisoblash texnikasi rivojlanishi 
bosqichlari bilan bevosita boglikdir.
1. XIX asrning ikkinchi yarmigacha bo`lgan davrda axborotlar 
texnologiyalari asosini pero, qalam, sex, buxgalteriya kitobi va boshkalar tashkil 
etgan. Kommunikasiya eki aloqa paketlar va xatlar junatish orkali amalga 
oshirilgan. Axborotni kayta ishlash unumdorligi nixoyatda past bo`lgan. 
2. XIX asrning ikkinchi yarmida va ayniksa oxirida kul axborotlar 
texnologiyalari urnida mexanik axborotlar texnologiyalari shakllandi. Yozuv 
mashinkasi, telefon, diktafonlarning kashf etilishi mexanik axborotlar 
texnologiyalariga asos bo`lib xizmat qildi. 
3. Keyinchalik elektr quvvati yordamida ishlaydigan mexanik apparatlar va 
mashinalar asosida elektromexanik axborotlar texnologiyalari vujudga keldi. 
4. XX asrning 60-yillarida yaratilgan tezkor va serunumli elektron xisoblash 
mashinalari axborotlarni kayta ishlashda keng kullanila boshlandi. Katta 
tezkorlikka va xotira xajmiga ega bo`lgan EXMlar elektron eki kompyuterli 
axborotlar texnologiyalariga asos soldi. 
Xozirgi kunda axborotni kayta ishlash uchun keng imkoniyatlarga ega 
bo`lgan kompyuterlar IBM PC va Pentium shaxsiy kompyuterlaridir. Bu 
kompyuterlar 
asosida 
axborotlar 
texnologiyalaring 
yangi 
konsepsiyasi 
shakllanmokda b turuvchi xatti xarakat, ko`pchilik tomonidan qabo`l qilingan 
xulq atvor, qoidalar ko`nikmasidir. 
Respublikamizda “Kadrlar tayyorlash milliy dasturi”da belgilangan 
vazifalarni amalga oshirish mobayida informatika va axborot texnologiyalarini 

---

o`quv jarayonida keng tatbiq qilish masalasi dolzarb vazifalardan biri hisoblanadi. 
Unda, shuningdek, axborot texnologiyalari va informatika sohasida kadrlar 
tayyorlash, shu jumladan, Internet texnologiyalarini barcha sohalarda keng joriy 
qilish masalalari alohida uqtiriladi.