Axborot texnologtyalariuniversiteti mtgranova elvira aslam gvna, pozilova shahnoza xaydaraliyevna
-diagramma. Barcha talabalar hamda ta ’lim shakllari
Download 5.77 Mb. Pdf ko'rish
|
Kasbiy pedagogik faoliyatga kirish. Migranova E.A. Pozilova Sh.X
|
1-diagramma. Barcha talabalar hamda ta ’lim shakllari
bo‘yicha talabalar soni So«i ftsing Ы i Manba: 0 ‘zbekiston Respublikasi Davlat statistika 1-diagrammadan k o ‘rinib turibdiki, talabalam ing umumiy soni 19 9 8 -1 999-o‘quv yilida barcha ta ’lim shakllari b o ‘yicha se/jlarli qisqarganidan so ‘ng faqat 2005-yilga kelibgina o ‘sish tamoyiUari k o ‘zga tashlanmoqda, biroq qayd etish zarurki, hattoki 2008-yilda ham oliy o ‘quv yurtlarida ta ’lim olayotgan talabalar soni 29 0 ‘zbekistonda oliy ta ’limni isloh qilish boshlangan 1991 -yildagi k o ‘rsatkichlardan ancha past edi. M iqdoriy ko‘rsatkichlaming o ‘zgarishi bilan birga olinayotgan mutaxassislik yo‘nalishi b o ‘yicha4 talabalar soni tarkibi ham o ‘zgarmoqda. Mamlakat oliy o ‘quv yurtlari ichida 22 tasi - ta ’lim sohasi uchun, 15 tasi sanoat, qurilish, transport va aloqa sohasi uchun, 5 tasi - tibbiyot, 4 tasi qishloq x o ‘jaligi, 9 tasi - iqtisodiyot va huquq, 7 tasi - boshqa sohalar uchun mutaxassislar tayyorlaydi. 2007-yilda 286, 3 ming nafar talabadan 273, 7 ming nafari bakalavriatda va 12, 6 ming nafari magistraturada o ‘qigan. T o‘lov shartnoma asosida qabul qilingan talablaming 69 foizi bakalavriatda, 75 foizi magistraturada ta ’lim olganlar. Kadrlar tayyorlashdagi tuzilmaviy o ‘zgarishlar o ‘rta umumiy va o ‘rta- maxsus ta ’lim, kasbiy ta ’limning isloh qilinishi, qishloq x o ‘jaligidagi tuzilmaviy islohotlar, xizmat k o ‘rsatish sohasining kengayganligi tufayli mutaxassislarga talab ortganligi va boshqa sohalarda yangi mutaxassisliklarga talab paydo b o ‘lganligi bilan bog‘liqdir. Kasbiy tuzilmadagi um um iy tamoyillar tahlili shuni k o ‘rsatdiki, T a’lim nomli ixtisoslik5, y a’ni o ‘qituvchilar tayyorlash va pedagogika fani b o ‘yicha talabalar qabul qilish 2001-yildagi 32 foizdan 2006-yilda 40 foizgacha va 2008-yilda 54, 8 foizgacha sezilarli darajada o ‘sdi. Xalq ta ’limi uchun mutaxassislar sonining ortishi mamlakatdagi demografik vaziyat va maktab ta ’limi milliy dasturini amalga oshirish doirasida mutaxassislar tayyorlash zarurati yuzaga kelganligi bilan bog‘liq. Biroq hali ham u yoki bu mutaxassislikka, shu jum ladan to ‘lov- shartnoma asosida ta ’lim shakliga o ‘rinlaming hukumat tomonidan qat’iy belgilab berish amaliyoti saqlanib qolmoqda. Ayni paytda ekstem at va distansion ta ’lim shakllarining rivojlanmaganligi, 4 S o‘nggi yetti yil davoraida har yili oliy o'q u v yurtiariga qabul qilinadigan kontingent 30 foizdan ortiqqa, oliy o ‘quv yurtlarida ta ’lim olayotgan talabalar soni esa 1, 5-m artaga ortmoqda. H ar yili m agistraturaga qabul qilinadigan yoshiar soni 2- martadan ortiqroqqa, ularda o ‘qiyotganlar soni esa yuqori da ko'rsatib o'tilgan davr ichida 3 baravardan k o ‘proqqa ortdi. (Qarang. IRMM 2007/2008)., 3-bob). 5 U m um iy qabul qilingan talabalar sonida ushbu yo'nalish b o ‘yicha qabul qilingan talabalar ulushi. 30 shuningdek ta ’lim xizmatlarining nodavlat, muqobil sektori mavjud emasligi ta ’limning imkonliligini ancha murakkablashtiradi. Respublika b o ‘yicha sirtqi ta ’lim shakli tugatilganidan keyin katta yoshdagi shaxslaming oliy ta ’lim olish imkoniyatlari ancha kamaydi. Maktab yoki litseyni tugatgandan so‘ng u yoki bu sabablarga k o ‘ra oliy o ‘quv yurtiga kunduzgi o ‘qishga kira olmagan, qaram og‘ida oilasi b o ‘lgan va bir vaqtning o ‘zida o ‘qish haqini to ‘lash va oilasini boqish imkoniga ega b o lm ag an shaxslar yaqin kelajakda oliy ta ’lim olish imkoniyatidan amalda mahrum bo'ldilar. Oliy o ‘quv yurti layoqatliligining asosiy k o ‘rsatkichi uning jamiyatdagi o ‘zgarishlami oldindan ilg‘ab olish va faoliyatini shu asosda tashkil etishga qodirligida, deb hisoblanadi. Faqat shundagina uning ilm iy-ta’lim faoliyatining natijalariga to ‘liq hajmda jam iyat tomonidan talab mavjud bo'ladi. Ish beruvchilam ing tanloviga oliy o ‘quv yurtining ijtimoiy ahamiyati va oliy o ‘quv yurtining nufuzi ham o ‘z ta ’sirini k o ‘rsatadi. Tashkiliy, moliyaviy va ta ’lim sohalarida ko ‘rilayotgan choratadbirlarga qaramay, 0 ‘zbekiston oliy maktabi bugungi kunda mehnat bozorining yangi talablariga mos keladigan malakali msoniy resurslarni tayyorlashni to ‘liq hajmda ta ’minlab bera olmayapti. Ijtimoiy tadqiqot doirasida tadbirkorlar o ‘rtasida o ‘tkazilgan so ‘rov natijalari shuni k o ‘rsatdiki, mamlakatning iqtisodiy y o ‘nalishdagi oliy va o ‘rta-ma.xsus ta ’lim muassasalari bitimvchilarining tayyorgarlik darajasi so ‘ralgan respondentlaming faqat 18, 2 foizini, texnik mutaxassisliklar b o ‘yicha 18, 6 foizini, yuridik ta ’lim b o ‘yicha 17 foizini, axborot texnologiyalari b o ‘yicha 28, 9 foizini to ‘liq qondiradi6. K o‘pincha oliy o ‘quv yurtlari bitiruvchilari rivojlanib borayotgan biznesda muvaffaqiyatli ish boshlash uchun zarur k o ‘nikmalarga ega emaslar, ulaming korxona iqtisodiyoti b o ‘vicha Download 5.77 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|