Axborot turlari va ishonchliligi

Axborot turlari va ishonchliligi

Baxtiyorova Madina

АXBOROT TUSUNCHАSI VА UNING TURLАRI

Аxoborot - butun borliq, undagi roʼy beradigan hodisalar va jarayonlar xaqidagi xabar va maʼlumotlardir. Аxborot lotincha informatio soʼzidan olingan boʼlib, tushuntirish, biror narsani bayon qilish yoki biror narsa yoki hodisa haqidagi maʼlumot maʼnosini anglatadi.
Аxborot deganda atrof muhitdan, (tabiatdan yoki jamiyatdan) sezgi aʼzolarimiz (koʼz, quloq, burun, ogʼiz, teri) orqali qabul qilib, anglab oladigan har qanday maʼlumotni tushunamiz.
Аxborot asosan quyidagi turlarga boʼlinadi:

• Matnli axborot;
• Grafikli axborot;
• Tovushli axborot;
• Videolavhali axborot;
• Belgili axborot;
• Raqamli axborot.

АХБОРОТНИ ТАШУВЧИ ВА САҚЛОВЧИ ҚУРИЛМАЛАР

Ichki xotira
Tashqi xotira
Tezkor xotira
Kesh xotira
Kompyuter ishga tushgandan soʼng barcha dasturiy vositalarni ishlashini taʼminlab beruvchi xotira
Foydalanuvchi tomonidan eng koʼp foydalanilgan axborot yoki dasturiy vositani oʼzida saqlab boruvchi xotira

JАMIYATNI АXBOROTLАSHTIRISH

Jamiyatni axborotlashtirish deganda, axborotdan iqtisodni rivojlantirish, mamlakat
fan-taxnika taraqqiyotini, jamiyatni demokratlashtirish va
intellektuallashtirish
sifatida foydalanish
jarayonlarini jadallashtirishni taʼminlaydigan jamiyat boyligi
tushuniladi.
Darxaqiqat, jamiyatni axborotlashtirish - inson hayotining barcha jabxalarida intellektual faoliyatning rolini oshirish bilan bogʼlik obʼektiv jarayon hisoblanadi.
Jamiyatni axborotlashtirish respublikamiz xalqi turmush darajasining
fan-
yaxshilanishiga, ijtimoiy ehtiyojlarning qondirilishiga, iqtisodning usishi hamda
texnika tarakkiyotining jadallashishiga xizmat qiladi.
Jamiyatni axborotlashtirish jaraenini 5 asosiy yoʼnalishga ajratish mumkin:
Mexnat, texnologik va ishlab chiqarish jarayonini avtomatlash- tirish
Ilmiy tadkikotlar, loyihalash va ishlab chiqarishni axborotlash-tirish
Tashkiliy- ‘iqtisodiy boshqarishni axborotlashtirish
Аxoliga xizmat koʼrsatish soxasini
axborotlashtirish
Talim va Kadrlar tayorlash jarayonini axborotlashtirish

АВТОМАТЛАШТИРИШ ТУШУНЧАСИ

Автоматлаштириш – деганда инсон иштирокисиз бирор бир маҳсулотни ишлаб чиқариш ёки хизмат кўрсатиш тушунилади.
Ишлаб чиқаришни автоматлаштириш – машиналаштирилган ишлаб чиқаришни назорат қилиш ва бошқариш ишларини автоматик қурилмалар зиммасига юклаш ҳисобланиб, ишлаб чиқаришни механизациялаштиришнинг юқори босқичи. Фан ва техника тараққиётинннг асосий йўналишларидан биридир. Меҳнат унумдорлиги, мақсулот сифати, меҳнат маданияти ва бошқа омиллар ишлаб чиқариш кўрсаткичларини юқори даражага кўтариш имконини беради. Ишлаб чиқаришнинг қисман (локал), ялпи (комплекс) ва тўла автоматлаштириш босқичлари мавжуд.
Қисман автоматлаштириш босқичида ишлаб чиқаришнинг алоҳида иш турлари (суюқлик сатҳи
баландлиги, температура, босим ва бошқалар) ни ростлаб туриш ишлари автоматлаштирилади.
Ялпи автоматлаштириш босқичида бир неча қисмлари автоматлаштирилган иш турлари, бўлим, сех, корхона миқёсида ўзаро боғланган бўлади, ягона автоматик мажмуа сифатида муайян дастур бўйича бошқарилади. Бошқариш ишлари одам (оператор) назорати остида ўтади.
Тўла автоматлаштириш босқичида эса ишлаб чиқариш жараёнининг барқарорлиги, иш турлари ўзгармаслиги ишнинг юқори самарали бўлишини таъминлайди. Одам учун хавфли ишлаб чиқариш шароитларида тўла автоматлаштиришдан фойдаланиш айниқса ўринли бўлади.

АXBOROT TIZIMLАRI

Аxborot tizimi tushunchasini kiritishdan oldin tizim (sistema) deganda nimani tushunishimizni aniqlab olaylik. Tizim (sistema) deganda, yagona maqsad yoʼlida bir vaktning oʼzida ham yaxlit, ham oʼzaro bogʼlangan tarzda faoliyat kursatuvchi elementlar (obʼektlar) majmuasi tushuniladi. Demak, xar qanday tizim biror-bir anik maqsad yoʼlida xizmat qiladi.
Аxborot tizimi - belgilangan maqsadga erishish yoʼlida axborotni yigʼish, saqlash, qayta ishlash va uzatish uchun qoʼllaniladigan usullar, vositalar va shaxslarning oʼzaro bogʼlangan majmuasidir.
Kompyuter tizimi
Аxborot tizimi
Korxona tizimi
Telekommunikatsiya tizimi

АXBOROT TIZIMLАRI SINFLАRI

Qullanish soxasiga qarab axborot tizimlarini quyidagi sinflarga ajratish mumkin:
Ilmiy tadkikotlarni avtomatlashtirish va boshqarish
Loyixalash-tirishni avtomatlash-tirish
Tashkiliy jarayonlarni boshqarish
Texnologik jarayonlarni boshqarish
Bundada axborot tizimlari ilmiy xodimlar faoliyatini avtomatlashtirish, statistik axborotni taxlil etish, tajribalarni boshqarish uchun muljallangan.
Loyixalashtirishni avtomatlashtirishda axborot tizimlari yangi texnika (texnologiya) ishlab chiqaruvchilar va muxandis loyixachilar mexnatini avtomatlashtirish uchun muljallangan
Tashkiliy boshqaruvda axborot tizimlari - shaxslar funktsiyalarini avtomatlashtirish uchun muljallangan.
Texnologik jarayonlarni boshqarishda axborot tizimi turli texnologik jarayonlarni avtomatlashtirish uchun muljallangan (moslashuvchan ishlab chiqarish jarayonlari, metallurgiya, energetika va hokazolar).