Axborotni filtrlash ko‘nikmalarini rivojlantirish Шарипова Шахло Режа - Axborotni muhofaza qilish, axborot xavfsizligi va uning zamonaviy konsepsiyasi
- Axborot xavfsizligiga tahdid va uning turlari.
- Faktcheking tushunchasi
- Axborotni tekshirish algoritmi
- Vizual axborotlarni tekshirishning o‘ziga xosliklari
- Axboriy tartibsizliklar va axborotlarni filtrlash
- Axborot xavfsizligi va ma’lumotlarni himoyalash bo‘yicha me’yoriy-huquqiy hujjatlar. Axborotni muhofaza qilish sohasida xalqarostandartlar
Bir kunda dunyo bo‘ylab inson… - Dahshatli miqdordagi nomaqbul yoki yolg‘on axborot bilan to‘qnashadi.
- 2.5 kvintillion bit ma’lumot ishlab chiqaradi har biri 30 million ta kitobga ega 250 000 kutubxona
Axborotni muhofaza qilish, axborot xavfsizligi va uning zamonaviy konsepsiyasi. - Har qanday taraqqiy etgan jamiyat hayotida axborotning ahamiyatiuzluksiz ortib bormoqda.
- Uzoq o‘tmishdan davlatning harbiy-strategikahamiyatiga molik bo‘lgan ma’lumotlar qat’iy sir tutilgan vahimoyalangan.
Axborotni muhofaza qilish, axborot xavfsizligi va uning zamonaviy konsepsiyasi. - Hozirgi vaqtda ishlab chiqarish texnologiyalariga vamahsulotlarni sotishga tegishli axborot tovar ko‘rinishiga ega bo‘lib, ichkiva tashqi bozorda unga bo‘lgan talab ortib bormoqda.
- Axborottexnologiyalari avtomatlashtirish va axborotni muhofaza qilishyo‘nalishlarida muntazam mukammallashib bormoqda.
Axborot xavfsizligiga tahdid va uning turlari. - Zamonaviy axborot texnologiyalarining taraqqiyoti sanoat shpionaji,kompyuter jinoyatchiligi, konfedensial ma’lumotlarga ruxsatsiz kirish,o‘zgartirish, yo‘qotish kabi salbiy hodisalar bilan birgalikda kuzatilmoqda.
- Shuning uchun axborotni muhofaza qilish har qanday mamlakatda muhimdavlat vazifasi hisoblanadi.
FAKTCHEKING – faktlarni tekshirish harakati - Axborot manbalari bilan ishlash
- Axborot manbalarini farqlay olish
- Axborotlarni qayta tekshira olish
- Ishonchli manbalar ro‘yxatini shakllantirish
- Tanqidiy fikrlash
- Faktcheking instrumentlar
FAKTCHEKING – faktlarni tekshirish harakati - Turli formatdagi axborotlarni tekshirish uchun zaruriy instrumentlardan foydalana olish
- Faktchek uchun zaruriy ko‘nikmalar qabul qilinayotgan yoki mavjud axborotlar, qarashlar, farazlarga tanqidiy va tahliliy yondashish.
- Mantiqiy analiz qilib ko‘rish.
- Subyektiv va xolisaxborotlarni ajratish.
- Fakt va fikrlarni ajratish.
Fikr va Fakt - Fakt
- Fikr
- Xolislik
- Subyektivlik
Axborot manbalari - Rasmiy Mansabdor shaxslar, tashkilotning matbuot xizmatlari bayonotlari, vakillarining bayonotlari, qonunlar, statistika, arxivlar, tadqiqotlar
- Norasmiy Guvohlar, jabrlanuvchilar, insayderlar, sobiq xodimlar, xatlar, kundaliklar, shaxsiy arxivlar, tasdiq xatlari
Faktlarni tekshirish algoritmi - Tugal o‘qish Yangilikni oxirigacha o‘qish, faqat sarlavhasini o‘qib, xulosa chiqarmaslik
- Axborot manbasini topish Birlamchi axborot manbasini topis
- Mantiqiy yoki kognitiv buzilishlar Matnni umumiy tahlil qilish, undagi mantiqiy izchillikka e’tibor berish
- Skeptisizm Barcha detallarni shubha ostiga olish, skeptik yondashish.
Faktlarni tekshirish algoritmi - Stilistikaga diqqat qilish Matn stilistikasiga diqqatli bo‘lish. "Shok! Shok! Shok!", "Buni darhol o‘qing!".... Jiddiy xabarlar bunday boshlanmaydi.
- Axborot manbasini baholash Axborot manbasining ishonarlilik darajasini baholash
- Vizual kontentlarni alohida tahlil qilish Vizual kontentlarni alohida instrumentlardan foydalanib tahlil qilishh
Vizual kontent - Ishontirish vositasi
- Аuditoriyani ishontirish uchun eng samarali vosita fotosuratlar yoki video hisoblanadi
- Manipulyativ ta’sir
- Auditoriyada hissiyot uyg‘otish va ta’sir qilish doirasi keng
- Tekshirish alohida bilim
- Fotofeyklarni tekshirish oson bo‘lmasa ham, ularni tekshirishning imkoni bor
Axborot xavfsizligi va ma’lumotlarni himoyalash bo‘yicha - O‘zbekistonda axborotni muhofaza qilishningzaruriyati axborotni muhofaza qilishning davlat tizimi yaratilishida vaaxborot xavfsizligining huquqiy bazasini rivojlantirishda o‘z ifodasinitopmoqda.
- «Axborotlashtirish to‘g‘risida», «Davlat sirlarini saqlashto‘g‘risida», «Elektron hisoblash mashinalari dasturlari va ma’lumotlarbazalarini huquqiy himoya qilish to‘g‘risida» va boshqa qonunlar hamda bir qator Hukumat qarorlari qabul qilindi va amalga tatbiq etildi.
Axborot xavfsizligi va ma’lumotlarni himoyalash bo‘yicha - Axborotni muhofaza qilish choralari axborot xavfsizligiga oid amaldagi qonun va me’yoriy hujjatlar asosida va axborotdan foydalanuvchilarning manfaatlariga ko‘ra tashkil etilishi zarur.
- Yuqori darajada axborotni muhofaza qilishni kafolatlash uchun muntazamravishda murakkab ilmiy-texnik vazifalarni hal etish va himoyavositalarini takomillashtirish talab etiladi.
- Axborotni muhofaza qilish axborotni ixtiyoriy ko‘rinishda yo‘qotishda(o‘g‘irlash, buzish, qalbakilashtirish) ko‘riladigan zararning oldini olishnita’minlashi lozim.
E’tiboringiz uchun rahmat!
Do'stlaringiz bilan baham: |
