Axloq tamoyillari, meyorlar hamda ularning inson va insoniyat jamiyati tataqqiyotidagi axamiyati

AXLOQ TAMOYILLARI, MEYORLAR HAMDA ULARNING INSON VA INSONIYAT JAMIYATI TATAQQIYOTIDAGI AXAMIYATI

Reja:

1. 
   Kirish
   
2. 
   Asosiy qism
   

1. 
   Tushunchasining mohiyati va mazmuni
   
2. 
   Axloqiy madaniyatning o’ziga hos hususiyatlari
   

3. 
   Xulosa
   

Axloq jamiyat hayotining barcha sohalarining rivojlanishiga sezilarli ta'sir ko'rsatadi. Bu insonning ijtimoiy hayotning istalgan jabhasini axloqiy baholay olishi bilan bogliq. Shuning uchun axloq zamonaviy jamiyatning siyosiy, diniy, iqtisodiy, ma'naviy va ilmiy sohalarida katta ahamiyatga ega. Aniq bor qoidalar va qoidalar odob-axloq qoidalari, odamlarni vaziyatga qarab ozini qanday tutishga majbur qiladi. Bu obektiv ravishda jamoada birga yashash va boshqa odamlar bilan birga hayot kechirish zarurati bilan belgilanadi. Demak, axloq odamlar hayotiga sezilarli tasir korsatadi. Turli mamlakatlar, kasblar va sevimli mashgulotlar. Axloq jamiyatda ishlaydi uchta elementga asoslanadi- axloqiy faoliyat, axloqiy ong va axloqiy munosabatlar. Jamiyatdagi axloqning oziga xos xususiyati shundaki, uning ongida inson xatti-harakatlarining malum bir qolipi yoki algoritmi ifodalanadi.

Jamiyat xatti-harakatlarning ma'lum bir stereotipini to'g'ri va eng maqbul deb tan oladi bu bosqich vaqt. Shuning uchun ular axloq haqida jamiyat vakili bo'lgan kishilarning o'ziga xos jamoaviy irodasi sifatida gapiradilar.bu bosqich yaratilgan qoidalar, talablar va baholash tizimlari jamiyatning barcha shaxslarini o'zaro uyg'unlashtirishga va ularning tinch-totuv yashashini ta'minlashga qaratilgan.

axloqning o'zini yaxshi yoki yomon deb aytish mumkin emas, chunki bunday belgilar faqat axloqning o'ziga xos tomonlariga xosdir. Shuningdek, axloqni ma'nosiz yoki zararli deb aytish mumkin emas. Bu shunchaki g'ayritabiiy va ko'pincha yorqin ideallarga intilishda narsalarning haqiqiy holatini ko'rishga to'sqinlik qiladi. Ko'pchilik, masalan, jamiyat (odatda yosh avlodni ayblash odat tusiga kiradi) axloqni / kelib chiqishini / vijdonini yo'qotganidan shikoyat qilishni yaxshi ko'radi (kerak bo'lsa, tagiga chizib qo'ying). Biroq, bu axloqni fidokorona ardoqlagan kishilar yanada ko'proq qo'rquvga sabab bo'ladi, chunki ularning o'z haqligi va benuqsonligiga ishonchi ularni boshqalarda ko'rayotgan dahshat va adolatsizlikka olib kelishi mumkin (musulmonlarning o'zbekistondagi qirg'inini eslash kifoya. Salib yurishlari). Kamroq fidoyi odamlar uchun axloqning doimiy bosimi nevrozga, doimiy pushaymonlikka, o'z harakatlarini faktik pozitsiyadan baholay olmaslikka olib keladi.salib yurishlari

ba'zan o'ylash qobiliyati zaif odam uchun o'rnatilgan qoidalar o'rmonidan o'tib, o'z his-tuyg'ulari va harakatlarini tushunish qiyin. U jamiyat va madaniyat tomonidan o'rnatilgan "adolat" yoki "muvaffaqiyat" idealiga mos kelmasligi uchun o'zini ayblab, uyat yoki qo'rquvni his qilishi mumkin. Uning erishib bo'lmasligini tushunib oling va yana o'zingizni ushbu umidsizlik doirasiga olib boring. U o'zini tabiiy narsalar uchun ayblashi mumkin, masalan, ba'zi odamlarni asossiz yoqtirmaslik yoki o'zini izolyatsiya qilish istagi. Shu bilan birga, u boshqalarga zarar etkazmasdan, o'z ehtiyojlaridan kelib chiqib, boshqarilishi mumkinligini va bo'lishi kerakligini tushunmaydi.

aytish kerakki, ideallar kerak emas. Ular jamiyatni birlashtirish vazifasini muvaffaqiyatli hal qilishdi, yaxshilanish istagini ham qoralab bo'lmaydi. Har bir g'oya asosli tushuntirish bilan qo'llab- quvvatlanib, o'z ustida ishlash uchun oqilona vositadir. Ammo shuni e'tiborga olish kerakki, axloq, ideallar, ma'naviyat o'z-o'zidan ilhomlantiruvchi go'zal timsollar bo'lib, ko'pincha vorislar tomonidan tushunilmaydi, balki butunlay yutilib, faoliyatda faqat yuzaki tarzda gavdalanadi. Bu halokatli oqibatlarga olib kelishi mumkin. Inson, ayniqsa maksimalizmga moyil bo'lib, bu ramzlarni yuzaki qabul qilib, o'z atrofidagi butun dunyoni "solih" va "nohaq" ga bo'lishni boshlaydi va unga mos ravishda munosabatda bo'ladi.
Zamonaviy "axloq" tushunchasi har bir kishiga o'z xohish-istaklariga ega, bir xil ma'noga ega. Ichki g'oyalarni shakllantirish va undagi tushunchalardan kelib chiqib, u ijtimoiy mavqega asoslanadi. Biz yashayotgan jamiyat qoidalarimizni belgilashda ishlatiladi, lekin bu har bir insonning ta'qib qilishlari shart, degani emas, chunki har bir inson shaxs bo'lishga haqli.

Ko'pincha odamlar o'zlarining axloqiy qadriyatlaridan qisman chalkashib, shablonni qo'llab-quvvatlaydilar va o'z hayotlarini boshqalarning misoli bilan yashaydilar. Bu sizni xursandchilikka olib keladi, chunki o'zingizni topish uchun eng yaxshi yillarni yo'qotishingiz mumkin. Yosh yoshdagi to'g'ri tarbiyalash, insonning kelajak taqdiriga ajoyib taassurot qoldiradi. Bunday axloqni nazarda tutadigan bo'lsak, undagi o'ziga xos fazilatlarni aniqlay olasiz: axloq va axloqiy qadriyatlar

Jamiyatimiz axloqiy qadriyatlar o'tmishning ajralmas qismi ekanligiga tobora ko'proq ishonar edi. Maqsadlariga erishish uchun ko'pchilik ularning boshiga tushadi va bunday harakatlar qadimgi zamonlarga zid keladi. Bunday jamiyatni sog'lom deb atash mumkin emas va mumkin bo'lgan narsa ma'nosiz mavjudotga mahkumdir. Yaxshiyamki, hamma ijtimoiy hunarga tushmaydi va haligacha ko'pchilik halol va salbiy.
Hayotning ma'nosini izlashda, inson o'zining xarakterini shakllantiradi, shuningdek, yuksak axloqni rivojlantiradi. Ota-onalar odamda o'sadigan har qanday narsa oxir-oqibat yo'q bo'lib ketishi yoki biron bir yo'nalishda o'zgarishi mumkin. Atrofdagi dunyo qadimgi qadriyatlarni, idrokni va umuman, o'z-o'ziga va odamlarga bo'lgan munosabatni, qulay hayotni yaratish uchun tuzatadi. Hozirda ma'naviy o'zgarishlar ko'proq pul topish va moddiy jihatdan mustaqil bo'lish istagi bilan amalga oshmoqda.
Psixologiyadagi axloq
Ham odatiy filistlar, ham psixologlar nuqtai nazari bo'yicha, ular juda o'xshash bo'lsa ham, mutlaqo boshqacha va hech qachon kesib o'tishlari mumkin emas. Pastki ko'rinishlarning har biri insonning ichki dunyosida, uning tarbiyasi va qadriyatlaridan kelib chiqadi. Inson aqli mutaxassislar tomonidan ikki jamiyatga bo'linadi, ularning har biri o'z maqsadiga erishadi:

1. 
   Jamoa qadriyatlari - o'zlarining dunyosi bilan boshqalar bilan birlashishi mumkin bo'lgan uyatli instinktlardir.
   
2. 
   Shafqatli qadriyatlar - har qanday jamiyat manfaati uchun qo'shniga g'amxo'rlik qilishga asoslangan.
   

Har qanday ob'ektiv axloq o'zini ijtimoiy jihatdan himoyalangan, shakllangan shaxs sifatida topishga qaratilgan. Psixologlarning fikricha, tug'ilishdan tug'ilgan shaxs birinchi yoki ikkinchi guruhda aniqlanadi, lekin ular u bilan yashaydigan va unga ta'lim beradigan shaxslar tomonidan nazorat qilinadi. Dunyoning o'sishi va o'z-o'zini anglash jarayonida qayta o'qitish kamdan-kam uchraydi. Agar bu sodir bo'ladigan bo'lsa, unda o'zlarini o'zgartirgan insonlar juda yuqori ruhga ega va o'zlarini o'zgartirmasdan qiyinchiliklarni boshdan kechirishlari mumkin.
Axloq va axloq o'rtasidagi farq nima?
Ko'pchilik axloqiy va axloqiy qadriyatlar sinonim ekanligi haqida fikr yuritadi, lekin bu bir aldanishdir. Ahloq jamiyat tomonidan o'rnatilgan va insonlarning munosabatlarini tartibga soluvchi tizim deb qaraladi. Holbuki, axloq, jamiyatning nuqtai nazaridan farq qilishi mumkin bo'lgan tamoyillarga sodiqligini nazarda tutadi. Boshqacha qilib aytganda, axloqiy fazilatlar insonga jamiyat beradi va axloqiy va shaxsiy psixologiyani belgilaydi.