Axmadjonova nilufarning

Q
o`z
g`ov
ch
i 
Bosh 
miyaning 
Katta yarim
sharlar 
po`stlog`i 
(po`stloq 
bo`limi) 

---

Jarayon – tashqi
Markazga
qo`zg`alish 
intiluvchi
energiyasini
nervlar
ongning
Markazdan
mas’ulligiga 
qochuvchi
aylanadi 
nervlar
Qayta aloqa kanali 
Sezgi jarayoni ob’ektiv olamni to`g`ri aks etishini ta’minlovchi tashqi 
qo`zg`atuvchilarni tanlash va energiyani qayta ishlovchi sensor harakatlar 
tizimidan iboratdir.
Sezgilarni o`ta miqdorda ko`pligi, hamda tashqi olam energiyasini ong 
hodisasiga aylanishi haqida aniq fikrlarni I.M.Sechenov bergan. Agar insonni 
uyg`oq vaqtini o`rta hisobda 12 soat deb olinadigan bo`lsa va har bir faza bo`yicha 
o`rta sonni oladigan bo`lsak, ko`rish sezgisini 5 qismchalarga bo`lsak, ko`z orqali 8 
ming sezgi, quloqdan undan kam emas, muskullar harakatida esa undan ham sezgi 
yuzaga kelar ekan. Bir haftada u 56 ming, 1 oyda 204 mingni, 1 yilda 2 millionga 
yoqin sezgi hosil bo`ladi.
Sezish 
organi 

---

Idrokda esa doimo idrok etuvchi shaxsning hislatlari uning idrok etayotgan 
narsalariga munosabati, kishining extiyojlari, qiziqishlari, intilishlari, istaklari va 
his – tuyg`ulari u yoki bu tarzda aks etadi.
Idrok - bu narsa va hodisalarni bizni sezgi organlarimizga ta’sir etishi asosida 
ularni yaxlit obrazlarining yuzaga kelish jarayonlaridir. Idrok qiziqishlarimiz va 
irodamiz bilan qanday darajada bog`liqligiga ko`ra ixtiyoriy va ixtiyorsiz idrokka 
ajratilishi mumkin. Ixtiyoriy idrok kuzatishda yaqqol namayon bo`ladi. Kuzatish 
bu ma’lum anik anglashgan maqsad bilan qilinadigan hamda ixtiyoriy diqqat 
yordamida amalga oshiriladigan ixtiyoriy rejali idrokdir. 
Psixologlarning fikricha inson nimaniki idrok qilsa, uni figura va fonda idrok 
qiladi. Figura shunday narsaki, uni aniq anglash, ajratish, ko`rish, eshitish va 
tuyush mumkin. Fon esa aksincha, noaniqroq, umumiyroq narsa bo`lib, aniq 
ob’ektni ajratishga yordam beradi. Masalan: gavjum bozorda ketayotgan taqdirda 
ismimizni birov aytib chaqirsa, darrov o`sha tarafga qaraymiz. Ism – figura bo`lsa, 
bozordagi shovqin-suron – fon rolini o`ynaydi. Idrok sezgi jarayonlaridan tashkil 
topadi. Sezgilar yaxlit tarzda idrok jarayonini ta’minlaydi. Idrok ongli, maqsadga 
qaratilgan murakkab jarayon bo`lib, unda shaxsning u yoki bu ob’ektga shaxsiy 
munosabati va idrokdagi faolligi aks ettiriladi.