Ayimbetova gulayim izzetovna o
Download 401.62 Kb. Pdf ko'rish
|
ozbek tasavvuf adabiyotining oziga xos xususiyatlari a.yassaviy va a.navoiy ijodi misolida
|
Bunda har bir chechak,
har bir giyohning osmonni to‘sguday haybati bordir. Bu diyor naqadar ulug‘ bo‘lsa-da, ulkan odamlarga naqadar zordir. Mana shu satrlarning o‘ziyoq shoir elkasini ezib turgan dardning, millatidan chiqqan katta, jasoratli odamlarni ko‘rishdek armonining yaqqol ifodasidir. Qolaversa, xalqining mash’um urushni ko‘rgani va uning surati asrlar davomida bobolar ruhini bezovta qilajagini og‘riq bilan yozadi “Urush suvrati” nomli she’rida: Qonga botgan dunyoni ko‘rib,
1 Бу ҳақда қаранг: Шавкат Раҳмон. Сайланма. Р. Қўчқор ва Н. Боқий қаламига мансуб “Гул қаҳри” номли сўнгсўз. 2 Шавкат Раҳмонни хотирлаб. Каримов Б. Шоирнинг ўткир сўзи. –Т.: Шарқ, 2012. 129-bet. 40
Ulkan, qizil quyosh har kuni olib ketar uzoqlarga bosh. Quyosh -nur, rizq, iqbol timsoli. Uning bu yerlardan bosh olib ketishi, yurtining ma’lum davrlar ichida ma’naviy nurdan ayrilishi shoirning armoni emasmi? Bizning bu ma’noni teranroq anglab olishimizga shoir qo‘llagan botayotgan quyosh detali katta yordam beradi. Zamon har doim ham shoirning ko‘nglidagi gaplarini ochiq aytishga imkon bermadi. Shu bois chechaklar-u giyohlardan, toshlarning gullashi-yu, tog‘larning uyg‘oqligidan shoir siz bilan biz o‘ylagandan ko‘ra ko‘proq ma’no istadi. Ularni o‘z fikrlarini ifodalash vostasiga - timsol-u ramzlarga, majoziy ifodalarga aylantirdi:
Shoir bu so‘zni ishonch bilan aytdi. Ammo o‘sha buyuk toshlarning gullaganini, ya’ni, buyuk xalqni erkka yuz tutib, ajdodlar nomi oqlanganini ko‘rolmagani, uning armoni edi. Shu kabi ramziy ifodalarga boy mushohadalarni uning «Armon» nomli she’rida ham uchratamiz. Shavkat Rahmon umrining so‘nggi yillarini og‘ir xastalikda o‘tkazdi. «Mening har bir kunim o‘limga qarshi» deya ayta olgan shoir chindan ham shunday yashadi. O‘lim bilan kurashayotgan kezlari ham o‘tli she’rlar bitdi. Uning so‘nggi she’rlaridan tug‘ilib o‘sgan tuprog‘ini – O‘shni sog‘inib ketganini, munglig‘ ko‘zlarini Sulton O‘shining yo‘llariga tikkancha yumganini anglash qiyin emas. ------------- 1 Mullaxo‘jaeva R. “Shavkat Rahmon: shoirlik-qismat.” e-adabiyot.uz sayti. 41
O‘shga qachon etamiz?.. Shoir ona tuprog‘iga yetib borolmadi. Bu esa bir go‘dakqalb shoirning juda katta ARMONi bo‘lib qoldi. Agar O‘sh detali satrlar ichida mana men deb turmaganida biz shoirning asl armoni tug‘ilgan yurtiga bo‘lgan sog‘inch hissi ekanligini anglolmagan bo‘larmidik. Shavkat Rahmon neki orzu qilmasin bariga, tom ma’noda, erishdi. Millatimiz hurfikr, Vatanimiz ozod, Istiqlol shabodalari erkka tashna xalqimiz qatori qalam ahlining ham ko‘ksini yayratib yubordi. Ishonchimiz shuki, Xudoning hovlisidan turib, bugungi qutlug‘ kunlarni kuzatayotgan shoirning zulfiqor ruhi xotirjam kezib yuribdi. Shavkat Rahmon she’riyatida armon obrazi va uni talqin etgan badiiy detallar hali ko‘p tahlil va tadqiq qilinadi, yangi xulosalar, fikrlar beriladi. Shoir she’riyatini tadqiq etayotgan odam undagi vaqt falsafasiga be’tibor o‘tolmaydi. Shoir vaqtga, hatto uning bolalariga ham, tom ma’noda, sig‘inadi. Har daqiqa, lahza, soniya ham uning uchun chikora emas. Shoirning iqrori shuki, vaqt hech qachon insonga qul bo‘lmaydi, u sizdan, bizdan tashqari chiqib ketish, ya’ni bizni tashlab ketish qudratiga ega. Bunda vaqtni o‘z vujudiga qamay olganlargina yutadi:
Download 401.62 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|