Reja: O`zbekistonda buddaviylik dinining tarixi - Buddaviylikning kelib chiqishi. Diniy–falsafiy ta’limot sifatida vujudga kelgan buddaviylik bugungi kunda e’tiqod qiluvchilar soniga ko‘ra, xristianlik, islom dinidan keyingi o‘rinda turadigan jahon dinlaridan biri hisoblanadi.
- Buddaviylik milodning I asrida Xitoyga tarqalgan bo‘lsa, IV asrda Koreyaga, VI asrda Yaponiyaga, VII asrda Tibetga yoyildi. Shunday bo‘lsa–da, XII–XVI asrlarda Mo‘g‘ulistonga, XVI–XVII asrlarda Buryatiya va Tuvaga, XIX–XX asrlarda Amerika va Yevropa qit’asiga kirib bordi. XII–XIII asrlarda Hindistonning Shimoliy hududida boburiylar sulolasi xukmronligi o‘rnatilishi va islomning tarqalishi, qolgan hududlarda hinduiylik dinining to‘la qaror topishi natijasida buddaviylik o‘zi paydo bo‘lgan Vatani Hindistondan siqib chiqarilganini alohida qayd etish lozim.
Tripitaka – Siddxarta Gautama vafoti (nirvana erishgan)dan so‘ng qisqa vaqt o‘tib (mil.av. V-III asrlar) yaratilgan buddizm muqaddas matnlari to‘plami. U ko‘p asrlar davomida og‘zaki shaklda bo‘lib keldi. Miloddan avvalgi 29 yil Shri Lankada bo‘lib o‘tgan “IV Buddistlar sobori”da avloddan-avlodga og‘zaki ko‘rinishda o‘tib kelayotgan Tripitakaning yozma holatga keltirishga qaror qilindi. Buddizm dini tarafdorlari orasida ulkan miqdordagi matnlarni o‘z ichiga olgan Tripitakaning bir necha variantlari mavjud. Ularning ichidan eng mashhuri va keng qo‘llaniladigani Xinayana yo‘nalishiga mansub “Pali qonunlari” (Tripitakaning nomlaridan biri) hisoblanadi. - Tripitaka – Siddxarta Gautama vafoti (nirvana erishgan)dan so‘ng qisqa vaqt o‘tib (mil.av. V-III asrlar) yaratilgan buddizm muqaddas matnlari to‘plami. U ko‘p asrlar davomida og‘zaki shaklda bo‘lib keldi. Miloddan avvalgi 29 yil Shri Lankada bo‘lib o‘tgan “IV Buddistlar sobori”da avloddan-avlodga og‘zaki ko‘rinishda o‘tib kelayotgan Tripitakaning yozma holatga keltirishga qaror qilindi. Buddizm dini tarafdorlari orasida ulkan miqdordagi matnlarni o‘z ichiga olgan Tripitakaning bir necha variantlari mavjud. Ularning ichidan eng mashhuri va keng qo‘llaniladigani Xinayana yo‘nalishiga mansub “Pali qonunlari” (Tripitakaning nomlaridan biri) hisoblanadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
