Aziz o‘quvchilar!
Download 0.84 Mb.
|
10-ona-tili-konspekt (1)
- Bu sahifa navigatsiya:
- Dars bosqichlari Vaqt
- 20 minut IV.Yangi mavzuni mustahkamlash 8 minut
- 3 minut VI.Uyga vazifa 2 minut
- II. Ona tili darsligi bilan tanishtirish III.Yangi mavzu bayoni: Topshiriq.
Darsning turi: Amaliy, nazariy, aralash, noan`aviy, ananaviy.
Darsning usuli: Aqliy hujum, savol-javob, guruhlarda ishlash. Darsning jihozi: Darslik, ko’rgazmali qurollar. Didaktik jihoz: Tarqatma materiallar, slaydlar ,bukletlar. D arsning texnik chizmasi:
Darsning borishi (reja): I.Tashkiliy qism: a)Salomlashish, b)tozalikni aniqlash, d)davomatni aniqlash c) darsga tayyorgarlik ko`rish va dars rejasi II. Ona tili darsligi bilan tanishtirish III.Yangi mavzu bayoni: Topshiriq. Berilgan gaplarda so‘z tartibining o‘zgarishi bilan yuzaga kelayotgan ma’noviy o‘zgarishlarga diqqat qiling. Mantiqiy urg‘u olayotgan so‘zlarni aniqlang. O‘g‘il bekatda bir soatdan beri onasini kutardi. Bekatda o‘g‘il onasini bir soatdan beri kutardi. O‘g‘il onasini bir soatdan beri bekatda kutardi. Bekatda onasini bir soatdan o‘g‘il kutardi. Kutardi o‘g‘il bir soatdan beri onasini bekatda. (poetik) Sintaktik vositalar turli nutqiy uslublarda turlicha uslubiy ma’nolarning ifodalanishiga xizmat qiladi. Sintaktik vositalarning aksariyati muayyan nutqiy uslubning o‘ziga xos belgisiga aylangan. Ma’lumki, o‘zbek tilida gapda so‘zlarning odatdagi tartibi mavjud. Bu tartibga ko‘ra gapda ega oldin, kesim esa keyin joylashadi, aniqlovchi aniqlanmishdan, hol va to‘ldiruvchi kesimdan oldin turadi, demak, kesim odatda gapning oxirida keladi. Ammo muayyan uslubiy ma’noni ifodalash maqsadi bilan gapdagi so‘zlarning odatdagi tartibi o‘zgartirilishi mumkin, bunday o‘zgargan so‘z tartibi inversiya deb ham yuritiladi. Ilmiy va rasmiy uslublarda gapda so‘zlarning odatdagi tartibi, asosan, qat’iy saqlanadi. Lekin so‘zlashuv, badiiy va publitsistik uslublarda bu tartib o‘zgarishi, ya’ni inversion tartib qo‘llanishi mumkin. Masalan: Qaytdi buyuk alloma o‘z yurtin quchog‘iga. (A. Oripov) Bir daqiqa to‘xtab, tingla uning baxt qo‘shig‘ini. (Mirtemir) Gapda so‘z tartibining o‘zgarishi mantiq urg‘usining o‘zgarishi bilan ham bo‘ladi. Mantiq urg‘usi gapdagi ahamiyatli bo‘lakni ta’kidlashga xizmat qiladi, bunday urg‘uli bo‘lak kesimning oldiga olib o‘tiladi. Masalan: Do‘stim kecha kutubxonaga nodir kitobni o‘qish uchun bordi (nodir kitobni o‘qish uchun, boshqa ish uchun emas); Kecha kutub xonaga nodir kitobni o‘qish uchun do‘stim bordi (do‘stim bordi, boshqa kishi emas); Do‘stim nodir kitob ni o‘qish uchun kecha kutub xonaga bordi (kutubxonaga, boshqa joyga emas); Do‘stim kutubxonaga nodir kitobni o‘qish uchun kecha bordi (kecha, bugun emas) kabi. Download 0.84 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling